ماجرای دو حادثه نفتی در‌ سه روز

چهار نفر در آتش‌سوزي يکي از ميدان‌هاي نفتي جنوب کشور به کام مرگ کشيده شدند؛ اين خبري بود که بعدازظهر يکشنبه در خروجي خبرگزاري‌هاي کشور قرار گرفت.

 

به گزارش شرق، فقط دو روز پس از انفجار و آتش‌سوزي پالايشگاه نفت تهران که جان شش نفر از کارگران اين مجموعه را در دم گرفت و تعدادي ديگر را با درجه سوختگي شديد راهي بيمارستان کرد و پاي وزير نفت و رياست مجلس را به ماجراي حوادث صنعت نفت باز کرد، اين‌بار حادثه در جنوب کشور، در منطقه مرزي استان‌هاي بوشهر و خوزستان جان تعدادي از متخصصان صنعت نفت را گرفت و تعدادي ديگر را زخمي کرد.  

 

ميدان نفتي رگ سفيد، در جنوب غرب کشور، يکي از ميدان‌هاي بزرگ نفتي ايران است که بين ميدان‌هاي نفتي بي‌بي‌حکيمه، پازنان، رامشير و هنديجان و تنگو محصور است. اين ميدان نفتي که سابقه استخراج از آن بيش از ٥٠ سال است، اخيرا نيز از موضوعات قرارداد بين شرکت ملي مناطق نفت‌خيز جنوب و شرکت «زاروبژنفت» روسيه براي همکاري‌هاي مشترک در زمينه مطالعات توسعه بود.

 

پيش‌ازاين در ماه‌هاي پاياني سال ٩٥، چاه ٩٩ اين ميدان نفتي دچار نشتي گاز شد اما تلفاتي برجاي نگذاشت. بااین‌حال روز گذشته فوران چاه دکل ٩٥ فتح اين ميدان نفتي منجر به انفجاري عظيم شد که در دم جان چهار نفر از حفاران را گرفت و تعدادي ديگر را زخمي کرد. اين حادثه در شرايطي روي داد که هنوز چند ساعت از دستور رئيس مجلس به چهار کميسيون براي بررسي دلايل حادثه پالايشگاه تهران نگذشته بود.

 

فريدون حسنوند،‌ نماينده مردم انديمشک در مجلس شوراي اسلامي و رئيس کميسيون انرژي، يکي از نمايندگاني بود که به حادثه پالايشگاه تهران واکنش نشان داد و در گفت‌وگو با خبرگزاري «خانه‌ملت» از دستور رئيس مجلس به چهار کميسيون اصل ٩٠ قانون اساسي، قضائي و حقوقي،‌ اجتماعي با محوريت کميسيون انرژي براي بررسي اين حادثه خبر داد.

 

اسدالله قره‌خاني الوستاني،‌ سخنگوي کميسيون انرژي مجلس شوراي اسلامي، نيز در از جلسه مشترک با مديران مسئول حادثه پالايشگاه نفت تهران در مجلس خبر داد و اضافه کرد: عوامل گوناگونی مانند عدم‌آموزش کافي نيروي انساني و يا رعايت‌نکردن استانداردهاي HSE مي‌تواند چنين حوادث مرگباري را به همراه بياورد و من به‌همراه همکارانم در کميسيون انرژي در حال بازديد ميداني از محل حادثه هستيم.

 

قره‌خاني با اشاره به اضافه‌شدن يک‌نفر به کشته‌شدگان حادثه تهران، گفت: در روز حادثه شش نفر از کارگران مجموعه جان خود را از دست داده بودند و يکي از مصدومان نيز به علت سوختگي شديد در بيمارستان فوت کرد.

 

HSE مخفف سه کلمه بهداشت، ايمني و محيط زيست (که گاهي تضمين کيفيت نيز با حرف مخفف Q به آن اضافه مي‌شود) يا به‌طورمختصر «بام» سيستمي يکپارچه براي پوشش نقاط ضعف ايمني و بهداشتي مجموعه‌هاي صنعتي است که سال‌هاست مورد توجه فعالان عرصه صنعت است.

 

متخصصان همواره از اين سيستم با سه ضلع حياتي، نه به‌عنوان يک هزينه که به‌عنوان سرمايه‌گذاري صنايع براي حفظ خود از ضررهاي احتمالي کوچک و بزرگ نام مي‌برند. در ايران اما به‌نظر مي‌رسد که با وجود گسترش اين مفهوم در سطوح مختلف صنايع و دانشگاه‌ها هنوز راه درازي تا پياده‌سازي و مقيدبودن مديران به استفاده از آن وجود دارد.

 

سيدمحمدرضا ميرلواساني، متخصص مديريت ايمني و استاد دانشگاه، نداشتن توجه عملياتي به نظام مديريت يکپارچه HSE را مهم‌ترين دليل وقوع چنين حوادثي مي‌داند و مي‌گويد: HSE روي کاغذ در صنايع ما وجود دارد ولي تا وقتي که مديران عامل،‌ مديران عمليات و مديران بهره‌برداري فقط به فکر پيشبرد برنامه‌هاي خود و افزايش سوددهي هستند، نتيجه‌اش همين وضعيت امروز است. روي کاغذ همه‌چيز خوب است و مديران هميشه از توجه جدي در اين زمينه حرف مي‌زنند اما در عمل HSE آخرين چيزي است که مورد توجه آنهاست، چون آن را به‌عنوان يک مانع مي‌بينند. درجایگاه مشاور اين صنعت مي‌گويم که مديران تعميرات نگهداري، مديران عمليات و حتي مديران عامل صنعت نفت هنوز به HSE اعتقاد واقعي ندارند و تا وقتي اين اعتقاد در عمل به‌وجود نيايد شاهد وقوع مکرر اينگونه حوادث خواهيم بود. يکي از موانعي که باعث شده HSE همچنان در صنايع ما مهجور باشد، اين است که اين قوانين دست‌وپاگيرند اما مديران فراموش مي‌کنند که اين دست‌وپاگيري نه به ضرر شرکت‌ها که به سود آنهاست. آنها ترجيح مي‌دهند کارها سريع‌تر و با راندمان بيشتر پيش برود، به‌همين‌دليل در برخي موارد قوانين HSE را ناديده مي‌گيرند.

 

از طرفي حتي در خود مباحث HSE نيز آموزش‌ها در تعميرات، نگهداري،‌ ايمني و غيره به‌روز نشده‌‌اند و از استانداردهاي جهاني فاصله گرفته‌ايم. به‌عنوان دانشگاهي صنعتي مي‌گويم ما در زمينه آموزش دانشگاهي نيز با استانداردها فاصله داريم. فارغ‌التحصيلان تحصيلات تکميلي ما هم به‌صرف تحصيل در دانشگاه نمي‌توانند همه نيازهاي صنعت را برطرف کنند. ما از بسياري از منابع دانش در زمينه HSE محروميم و همچنان فارغ‌التحصيلان ما با آزمون و خطا تلاش مي‌کنند تجربيات لازم در بخش صنعت را کسب کنند.

 

ما هنوز پس از اين همه سال بانک اطلاعات حوادث نداريم و در برخي موارد مي‌بينيم که شرکت‌ها مدعي مي‌شوند هيچ حادثه‌اي نداشته‌اند. مگر مي‌شود هيچ حادثه‌اي نداشته باشند؟ ٩٣درصد حوادث در دنيا ختم به خير مي‌شوند و فقط هفت‌درصد آنها به اين شکل خودشان را نشان مي‌دهند. اگر آن ٩٣درصد کنترل شوند اين هفت‌درصد هم کنترل مي‌شوند. وقتي ما تصوير درستي از آن ٩٣درصد نداشته باشيم و هربار بخواهيم در هر حادثه‌اي با آزمون و خطا عمل کنيم، نتيجه‌اش از کنترل خارج‌شدن آن هفت‌درصد حوادث هزينه‌ساز است.

 

ضعف دانشگاهي ما در اين زمينه شديد است، تحريم‌ها باعث شده است به تکنولوژي لازم دسترسي نداشته باشيم، به دانشجويان و صنايع ما گواهينامه‌هاي معتبر را نمي‌دهند و همه اينها دست‌به‌دست هم داده است تا از استاندارد جهاني فاصله داشته باشيم. ما هنوز مديريت پدافند غيرعامل را جدي نگرفته‌ايم و چوبش را هم مي‌خوريم.

 
سردار جلالي: زیرساخت‌های سایبری ما در حال تهدیدشدن است

سردار غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در همایش تخصصی نقش بسیج در پدافند غیرعامل صنعت نفت گفت: ما با نشان‌دادن سامانه‌های موشکی خود به دشمن نشان می‌دهیم عمق سیستم دفاعی ما چقدر است.

 

دشمن باید بفهمد که نمی‌شود به‌سادگی از این دیوار دفاعی عبور کرد. جلالي گفت: اساسا ماه آبان با سیاست‌های آمریکایی در تضاد است؛ چراکه حوادث مهم ما مثل شهادت حسین فهمیده  و هفته بسیج در این ماه قرار دارد.

 

او ادامه داد: در همین ماه آمریکایی‌ها بعد از چندین ماه مطالعه راهبرد خاص خود را علیه جمهوری اسلامی ایران رو کرده‌اند و این برخلاف رویکردی است که قرار بود طبق مذاکرات ١+٥ داشته باشند.

 

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور درباره پایبندی ایران به تعهدات برجام تصریح کرد: همه کشورهای ١+٥ تأیید کردند که ایران تعهدات خود را درباره برجام انجام داده است، اما آمریکایی‌ها نشان دادند که همیشه برخلاف ایران هستند. بنابراين هر نوع توافقی با آمریکایی‌ها شکننده خواهد بود. در واقع ما به‌جای تعهد با چند کشور با یک فرد تعهد کردیم که وقتی رفت همه چیز تمام شد.

 

او ادامه داد: معلوم نیست روی چه حساب و اعتمادی باید پیشنهاد اضافه‌کردن بند بازرسی از مراکز نظامی را به برجام بپذیریم. آنها مرتبا بهانه می‌گیرند و این بهانه‌ها تمامی ندارد.

 آمریکایی‌ها می‌خواهند با تحریم‌های اقتصادی ما را تحت فشار قرار دهند. می‌خواهند گرداننده اصلی منطقه باشند. اعلام می‌کنند علیه رفتار سایبری شما مقابله می‌کنیم؛ این نشان می‌دهد زیرساخت‌های سایبری ما در حال تهدیدشدن است. آنها بنای ماندن در برجام را ندارند و دنبال ابعاد جدیدتری از تحریم مثل مدل‌های اقتصادی هستند.

 

سردار جلالي ضمن تأکید بر تجزیه و تحلیل حوزه ایمنی و نفت و انرژی تأکید کرد: در این حوزه باید دقیق باشیم؛ عکس‌العمل مقطعی مشکلی را حل نخواهد کرد. در همه صنایع دارای پتانسیل خطر مثل انرژی، ایمنی نباید ساختار ضعیف داشته باشد. انضباط و آموزش باید در حوزه انرژی تا حد بالایی پولادین و بی‌رحمانه باشد. با هر تخلف ولو کوچک برخورد شود. ما باید بتوانیم در دستگاه اجرائی ظرفیت‌های بسیج و رویکردهای پدافندی را ارتقا دهیم. 

 
وزير نفت: توجه به ایمنی، هم‌پایه اطاعت از دستورهای نظامی است

وزیر نفت، اجرای دستورالعمل‌های ایمنی در صنعت نفت را هم‌پایه اطاعت از فرمان‌های نظامی دانست و گفت: یک بی‌احتیاطی کوچک در صنعت نفت منجر به بزرگ‌ترین شرایط اضطرار می‌شود.

 

به گزارش شانا، بیژن زنگنه در همایش تخصصی نقش بسیج در پدافند غیرعامل صنعت نفت، با محور مصون‌سازی، ضمن ابراز تأسف از درگذشت تعدادی از کارکنان پالایشگاه تهران در حادثه آتش‌سوزی عصر جمعه (پنجم آبان‌ماه) در برج آیزوماکس اظهار کرد: تیرماه امسال بخش‌نامه‌ای ابلاغ کردیم که در آن اجرای طرح‌های عملیاتی در روزهای تعطیل به دلیل نبود مدیران ارشد به جز در موارد اضطراری ممنوع اعلام شد، زیرا در روزهای تعطیل به‌دلیل عدم حضور مؤثر مدیران ذی‌ربط ممکن است میزان دقت و کنترل در عملیات کاهش یابد.

 

او درباره ضرورت‌‌داشتن پدافند غیرعامل در صنعت نفت گفت: صنعت نفت و پدافند غیرعامل در بسیاری از موارد به هم گره خورده است و پیوندی ناگسستنی دارند. وزیر نفت افزود: پدافند غیرعامل بدان معناست که ما بدون آنکه طرح‌های سخت‌افزاری سنگین و هزینه‌بری اجرا کنیم، هزینه‌های ملی را کاهش دهیم و جلوی خسارت‌ها را بگیریم.

 

او امنیت ملی کشور را در گرو تولید هرچه‌بیشتر نفت دانست و تصریح کرد: طرح‌های افزایش ظرفیت تولید نفت هم برای حفظ امنیت ملی کشور سودمند است و هم برای ثبات منافع مالی منطقه و جهان اهمیت دارد، زیرا در تنگنا قراردادن کشوری که میزان تولید بالایی دارد، دشوار است و سبب بروز مشکلات جدی برای کشورهای متقاضی نفت خواهد شد.

 

وزیر نفت با تأکید بر این موضوع که تهدیدهای ما فقط به خارج از کشور محدود نمی‌شود و از داخل نیز احتمال تهدید وجود دارد، گفت: هوشیاری همه همکاران در صنعت نفت از مهم‌ترین وظایف آنان است و آموزش برای حفظ تأسيسات نفتی از اولویت‌های این صنعت بزرگ به‌شمار می‌رود.

 

زنگنه همچنين پس از حادثه اخير دکل نفتی شماره ۹۵ میدان نفتی رگ‌سفید که در منطقه‌ای بین امیدیه در استان خوزستان و دیلم استان بوشهر قرار دارد، در پیامی درگذشت چند نفر از همکاران صنعت نفت در شرکت ملی حفاری جنوب را بر اثر بروز حادثه در حین انجام وظیفه تسلیت گفت.