اپ‌استور منهای ایران

حذف برنامه‌های ایرانی از اپ‌استور کلید خورد؛ نخستین قربانی این تصمیم ناگهانی هم دیجی‌کالا بود. خبرگزاری‌های داخلی و خارجی درحالی خبر از حذف برنامه‌های ایرانی از اپ‌استور می‌دهند که روابط عمومی دیجی‌کالا به‌عنوان مهم‌ترین برنامه‌های سرور فارسی اپ‌استور می‌گویند: ازچنین اقدامی بی‌خبر بودند.

به گزارش شهروند، این اتفاق درحالی می‌افتد که کمتر از یک‌سال قبل، اپل در سپتامبر ۲۰۱۶ شماری از محدودیت‌ها برای فعالیت توسعه‌دهندگان ایرانی را به ‌منظور انتشار اپلیکیشن‌ در فروشگاهش از بین برده و دست برنامه‌نویسان را بازتر گذاشته بود. ازطرفی درهمان ماه که هنوز باراک اوباما درجایگاه ریاست‌جمهوری آمریکا بود، بعد از مدت‌ها اپ‌استور به روی ایرانی‌ها باز و امکان دانلود مستقیم و بدون واسطه برنامه‌های این سیستم عامل محبوب برای مشترکان داخلی فراهم شد؛ همین موضوع احتمال صحت تئوری جهت‌گیری‌های تازه اپل و ترامپ علیه ایران را بالا می‌برد.  حالا در اطلاعیه‌ رسمی که از اپل منتشر شده است، دیجی‌کالا و کسب‌وکارهای ایرانی نمی‌توانند از این برند برای درآمدزایی استفاده کنند. درحالی ‌که روابط‌عمومی دیجی‌کالا درباره این حذف ناگهانی به «شهروند» می‌گوید: هیچ مشکل فنی و حقوقی متوجه دیجی‌کالا نیست.

اطلاعیه اپل دقیقا چه می‌گوید؟
«برنامه‌هایی که موجبات تسهیل معاملات را فراهم کرده و مربوط به کسب‌وکارهای ایرانی می‌شود، از سرور اپ‌استور حذف خواهند شد.» این نخستین جمله اطلاعیه‌ای است که روز گذشته پایگاه appleworld.today منتشر و دیجی‌کالا را نخستین برنامه تجاری حذف‌شده از اپ‌استور قلمداد کرده است. این اطلاعیه دیجی‌کالا را بزرگترین تجارت الکترونیک در ایران و شرق خاورمیانه دانسته و اعلام کرده است: «هیچ فروشگاه رسمی از سمت اپل در ایران وجود ندارد و انجام این‌گونه معاملات با ایران ممنوع است. بنا بر بند تحریم مقررات (CFR٣١ قسمت ٥٦٠) که توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا صادر شده، هنگامی که در ایران فروشگاهی جهت میزبانی از ایرانیان وجود ندارد، فعلا امکان پذیرش درخواست این کشور آسیایی برای اپل فراهم نیست.

در انتهای این اطلاعیه اما نویدی هم به ایرانی‌های اپل   داده شده است: مطابق قوانین تجارت بین‌المللی امکان ارایه درخواست دوباره توسط ایران و تجدیدنظر برای حکم صادرشده وجود دارد.

TechRasa پایگاه اصلی منتشر‌کننده این خبر است. این رسانه آمریکایی خبر داده است: ایرانی‌ها یکی از طرفداران بزرگ تکنولوژی‌ درجهانند. درحال حاضر بیش از ٦‌میلیون کاربر ایرانی مشترک محصولات اپل هستند، بدون این‌که قوانین مربوط را رعایت کنند. این پایگاه خبری نوشته است: مشکل اصلی اپل با ایران، ضعف این کشور درقابلیت خرید برنامه‌ها توسط ایرانی‌ها است.

زومیت هم خبرگزاری داخلی دیگری است که به این موضوع حاشیه‌ساز پرداخته است. زومیت نوشته: دیجی‌کالا از سیستم پرداخت شاپرک استفاده می‌کند که کاملا منفک از سیستم پرداخت پولی بین‌المللی است و احتمالا دلیل حذف این اپلیکیشن‌ها را می‌توان دسترسی‌نداشتن اپل به سیستم پرداخت درون اپلیکیشن توسط این اپلیکیشن‌ها خواند.

سرنوشت اپلیکيشن‌های مهم داخلی در ‌هاله‌ای از ابهام است
بعد از دیجی‌کالا احتمالا نوبت نگرانی برنامه‌های مشابه است. برنامه‌هایی که مشغول فعالیت تجاری در داخل کشور هستند و حذف آنها دردسرها و حاشیه‌های بسیاری برای خود شرکت و مشترکین ایجاد می‌کند. روابط‌عمومی اسنپ به «شهروند» می‌گوید تا به این لحظه که مشکلی برای دانلود این برنامه پیش نیامده و احتمالا در آینده هم خبری از حذف نباشد. کیوان نقر‌ه‌کار، مشاور مرکز تجارت الکترونیک وزارت صنعت اما معتقد است كه امکان حذف زنجیره‌وار برنامه‌های ایرانی وجود دارد.

فرشاد صمیمی، کارشناس آی‌تی به «شهروند» می‌گوید: البته کسانی که پیش از حذف برنامه‌ها آنها را دانلود کرده یا در حافظه مجازی ICLOUD خود ذخیره کرده‌اند دچار مشکل نشده و همچنان می‌توانند از برنامه‌های خود استفاده کنند؛ آتش این ممنوعیت فعلا دامن تازه‌کاران را گرفته است.

روابط عمومی دیجی‌کالا هم بر این موضوع صحت می‌گذارد؛ مشترکان قدیمی فعلا در آرامشند.

چرا دیجی‌کالا؟
«هیچ مشکل فنی و حقوقی از طرف دیجی‌کالا وجود ندارد.» این را روابط‌عمومی دیجی‌کالا به «شهروند» گفته و توضیح می‌دهد: دیجی‌کالا مذاکرات خود را با اپل شروع کرده است.

روابط‌عمومی دیجی‌کالا معتقد است كه امکان حل مشکل بعد از مذاکرات بعد از یکی دو هفته وجود دارد و می‌گوید: ما با اپل قراردادی نداشتیم که در حال حاضر بندی را لغو کرده یا از آن تخطی کرده باشیم. ما مطابق قانون برنامه دیجی‌کالا را نوشته، از فیلتر کیفیت کارشناسان اپل عبور داده و آن را در اختیار مشترکان قرار داده‌ایم. اشتباه از سمت ما نبوده و نیست.

وی ادامه می‌دهد: مردم نگران نباشند. در بدترین حالت اپلیکیشن دیجی‌کالا را به صورت مستقل در اختیار مشترکان قرار می‌دهیم.

کیوان نقره‌کار، اما می‌گوید: این‌که چرا نخستين قربانی دیجی‌کالا به‌عنوان پرکاربردترین برنامه داخلی بوده، خود می‌تواند محل بحث باشد. از طرفی اگر چه نمی‌توان منکر تقارن زمانی این حذف ناگهانی با دوره به قدرت رسیدن ترامپ شد اما این احتمال هم وجود دارد که این تصمیم از سیاست‌های تازه اپل هم باشد. او به «شهروند» توضیح می‌دهد: کارشناسان اپل سختگیری‌های کیفی بسیاری برای آپلود یک برنامه به خرج می‌دهند و ممکن است اپلیکیشن‌های ایرانی به هر علتی دچار مشکل افت کیفیت و حذف شده‌ باشند.

ایرانی‌ها همیشه نخستين قربانی تصمیمات کمپانی‌های آمریکایی
در حالی ‌که اپل اطلاعات یکی از کاربران خود را به عنوان توضیح احترام به مشترک و حفظ حریم شخصی در اختیار FBI نمی‌گذارد، به راحتی یکی از مهم‌ترین اپلیکیشن‌های تجاری ایرانی را به بهانه تحریم مقررات از سرور خود بدون هماهنگی حذف کرده و توضیح می‌دهد که امکان تجدید نظر برای مخالفان ایرانی وجود دارد.

فرشاد صمیمی، کارشناس آی‌تی می‌گوید: امکان حذف تمام اپلیکیشن‌های ایرانی به راحتی برای اپل وجود دارد چرا که روابط ما با این کمپانی قانونی نبوده و نیست. وقتی برنامه‌ای   فارسی به‌راحتی اپلیکیشن‌های دزدی را در اختیار مشترکان قرار می‌دهد، چه انتظاری می‌توان از طرف مقابل داشت؟

به گفته او «خیلی از بانک‌های داخلی هم به صورت غیرقانونی و مستقل از اپ‌استور برنامه‌های خود را در اختیار مشترکان ایرانی قرار داده‌اند.»

به نظر می‌رسد با توجه به این‌که در این روش امکان سوء‌استفاده برای برنامه‌نویسان و شرکت سفارش‌دهنده فراهم می‌شود، ممکن است یکی از دلایل اعتراض اخیر اپل همین موضوع باشد.

بی‌خبری اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی
نه رئیس اتحادیه فناوران رایانه از موضوع مطلع است نه رئیس اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی و لوازم جانبی. هر دو به «شهروند» می‌گویند بار اولی است که این خبر به گوش‌شان می‌خورد.

بار اولی نیست که کمپانی محبوب آمریکایی روی ایرانی‌ها به بهانه مختلف اعمال محدودیت می‌کند. سوالی که در این میان بی‌جواب مانده این است که چطور تمامی تصمیم‌های رادیکال آمریکایی در هفته اخیر گرفته شده و به سرعت روی مردم ایران پیاده می‌شوند؟ اگرچه بازار موضوع لغو روادید‌ها را شیطنت رسانه‌های مخالف داخلی دانسته بود اما این‌بار داستان جدی‌تر از این حرفهاست.