کشمکش بر سر یک مصلا

بیش از ۲۰ سال از شروع اجرای طرح ساخت مصلای تهران می‌گذرد، میلیاردها تومان هزینه شده ولی همچنان ناتمام باقی مانده است و کشمکش بر سر اتمام آن بین شهرداری و مصلا همچنان باقی و سرنوشت این طرح در هاله‌ای از ابهام است.

 به گزارش فارس، بیش از 2 دهه از شروع ساخت مصلی امام خمینی(ره) در تهران می‌گذرد. در این سال‌ها پیشرفت فیزیکی کار بسیار کم بود و هنوز هم تکلیف این پروه که قرار بود اعتبار معماری ایرانی_اسلامی باشد، مشخص نیست.

بر اساس این گزارش، در دهه اول که از سال 74آغاز شد و  تا سال 84ادامه داشت، این مجموعه به‌صورت امانی احداث می‌شد اما هنگامی که در سال 85مصلای تهران به وزارت مسکن و شهرسازی واگذار شد، وعده تکمیل پروژه تا سال 90در دولت دهم مطرح شد.البته به گفته مسئولان وقت به دلیل نبود اعتبارات کار به اتمام نرسید.

تاکنون میلیاردها تومان برای ساخت مصلی تهران هزینه شده و نماینده تهران در بازدید که از این پروژه چند دهه ای داشته معتقد است که اتمام ساخت مصلی تهران نیاز به 600 میلیارد تومان اعتبار دارد.

نماینده مردم تهران در مجلس از بازدید مجمع نمایندگان استان تهران از مصلی تهران خبر داد و اظهار کرد: مشکل اصلی اتمام ساخت مصلی تهران تخصیص اعتبار است.

حسین طلا ادامه داد: مصلای تهران چندین سال است که در دست ساخت است اما به اتمام نرسیده و این موضوع مورد اعتراض افراد زیادی است و مجمع نمایندگان استان تهران تصمیم گرفت برای پیگیری این مسأله و مشکلات احتمالی ساخت، بازدیدی از مصلا داشته باشد.

طلا همچنین بیان کرد: البته در بودجه سال 94 کل کشور با نظر دولت بودجه مناسبی برای ساخت مصلای تهران در نظر گرفته شد که با این تخصیص بودجه در سالهای آینده نیز پیش بینی می‌شود ساخت مصلای تهران که قلب مذهبی و فرهنگی شهر تهران است به اتمام برسد.

محمد باقر قالیباف شهردار تهران چندی پیش در جمع خبرنگاران از تکمیل پروژه مصلی توسط شهرداری تهران خبر داد و گفت که ما آمادگی انجام این کار را داریم و 3 ساله این پروژه به اتمام می رسد.

 پس از اظهارات قالیباف روابط عمومی مصلی تهران سخنان شهردار تهران را تکذیب می کند. در این تکذیبیه با تاکید بر اینکه اظهارات قالیباف خلاف ادب و اخلاق حرفه ای بوده آمده است : "علت کندی عملیات عمرانی بخشی از پروژه مصلی،‌ علاوه بر عدم تخصیص به موقع اعتبارات،‌ عدم همکاری برخی از سازمان‌های مرتبط از جمله شهرداری تهران است. همچنین طی توافق صورت گرفته،‌ شهرداری تهران وظایفی را در رابطه با انجام زیرساخت‌ها و مسائل جانبی جهت تسریع در روند عملیات ساخت مصلی به عهده داشته که تاکنون اقدام شایسته‌ای از سوی شهرداری صورت نپذیرفته و امید است شهردار محترم با توجه به قبول تعهدات،‌ در اسرع وقت به وظایف پیش‌رو به طور جدی وارد شده و اقدام کند."

ماجرا به تکذیبیه مصلی ختم نشد و معاون وزیر راه و شهرسازی وارد میدان شد . محمدجعفر علیزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیر عامل سازمان مجری ساختمان‌ها و تاسیسات دولتی روز گذشته رسما اعلام کرد که نه تنها ادعای شهردار تهران به شدت تکذیب می شود بلکه برنامه های وزارت راه برای تکمیل این پروژه مانند سال‌های قبل ادامه داشته و حتی با افزایش بودجه صورت گرفته این عملیات اجرایی در سال جاری با سرعت بالاتری نیز پیگیری خواهد شد.به گفته وی، بودجه امسال در نظر گرفته شده برای تکمیل مصلی تهران به صد میلیارد تومان رسیده است که در قیاس با سال‌های گذشته رشد شش برابری را نشان می دهد.

در این بین محمد باقر قالیباف شهردار تهران مازیار حسینی معاون فنی عمران را از این معاونت منفک کرد و سمت مدیر اجرایی پروژه مصلی را به وی اعطا کرد.

مازیار حسینی با سمت جدیدش به فارس گفت‌وگو کرد و گفت:به محمد باقر قالیباف شهردار تهران پیشنهاد دادم که اجازه دهند پروژه احداث مصلی هم در قالب پروژه های عمرانی معاونت فنی وعمرانی شهرداری تهران انجام شود و من به عنوان مشاور عالی شهردار تهران در پیشبرد این طرح ها کمک کنم که ایشان تاکید داشتند به دلیل اهمیت پروژه تکمیل مصلی، بنده مجری طرح مذکور باشم.

وی با اشاره به اینکه 3 هزار میلیارد تومان ظرف 30 ماه یعنی کمتر از 3 سال باید برای این پروژه (برای بخش مرکزی مصلی که الان منظور نظر ماست). هزینه شود، گفت:چون مصلی یک طرح جامع دارد که مرحوم میرمیران تهیه کرده و در آن اراضی مصلی و اراضی عباس آباد به صورت یکپارچه دیده شده است. در حال حاضر هم که اقداماتی صورت می‌گیرد در راستای همان اهداف است و باید به صورت یک پکیج دیده شود.

معاون سابق عمرانی شهرداری تهران با بیان اینکه مصلی پیچیده ترین پروژه عمرانی کشور حداقل پس از انقلاب است، گفت:  البته در حوزه سیویل و کارهای عمرانی نه حوزه ساخت و سازهای صنعتی.

حسینی تصریح کرد: تکمیل پروژه احداث مصلی هنوز نیاز به طراحی دارد و البته سختی هایی در کار اجرا دارد. دانش و تکنولوژی که در کارهای بتنی پروژه هایی همچون بزرگراه طبقاتی صدر و تونل نیایش پیدا کردیم به طریق دیگر باید در این پروژه استفاده شود چون در اینجا نازک کاری اهمیت زیادی دارد. در یک تونل ناصاف بودن سطوح چندان محل ایراد نیست ولی وقتی وارد مصلی می شوید این امر قابل پذیرش نیست.

مجری پروژه مصلی بیان کرد: مصلی را یک سازه قرنی نمی دانیم بلکه یک سازه چند قرنی تلقی می کنیم. افتخار ما سازه هایی در اصفهان و مشهد است که چند قرن است که قدمت دارند و همچنان سر پا هستند. مصلی نیز جزء چنین سازه هایی است. این پروژه نیازمند تملک وسیعی است. بحث های ترافیکی دارد. بحث های معماری فاخر ایران اسلامی دارد و از همه مهمتر جزئیاتی باید در آن رعایت شود که در یک مدت زمان کوتاه احتیاج به ابتکارات و خلاقیت هایی دارد و یک سری از انسان های خاص باید این زحمت را انجام دهند.

وی افزود: مصلی فقط جایی برای ادای فریضه واجب و مهم نماز نیست. مصلی جایی است که در آنجا باید فرهنگ اسلامی را تولید و منتشر کرد. فرزندان ما اگر می خواهند بفهمند که روح اسلامی و روح ملاطفتی که در شیعه است چیست، باید وقتی در فضای مصلی قرار می گیرند بفهمند چراکه معماری بر روح انسان اثرگذار است.

البته هنوز کار به شهرداری واگذار نشده است و برخی از مسئولان مصلی در خصوص سمت آقای حسینی هم واکنش نشان داد و گفتند کار به آنها واگذار نشده که سمت هم تعیین می‌کنند.

نباید از این نکته هم غافل شد که ردیف بودجه ای هم در شورا برای مصلی در نظر گرفته شده که شهرداری تهران از طریق کارگزاری اقداماتی برای ساخت این پروژه انجام دهد.

احمد دنیامالی رئیس کمیسیون عمران شورای شهر تهران در این باره به خبرنگار فارس ، درخصوص واگذاری ادامه ساخت مصلی به شهرداری تهران گفت: این کار بسیار خوب است و شهرداری پیش‌بینی‌های لازم را در این زمینه انجام داده است.

وی با بیان اینکه مصلی یک مرکز فرهنگی مهم است، گفت: ساخت آن بسیار طولانی شده و باید هرچه سریعتر ساخت آن به اتمام برسد.

به گفته دنیامالی هنوز شهرداری وارد کار نشده است اما شهردار تهران برای مصلی مدیر پروژه‌ای در نظر گرفته است؛ البته قالیباف هم عضو شورای شیاستگذاری مصلی است.

رئیس کمیسیون عمران شورای شهر ادامه داد: در شورای شهر به شهرداری کمک می‌کنیم تا این کار را انجام دهد و شهرداری نقش کارگزار را دارد.

در ساخت مصلی تهران کوتاهی شده است و متولیان این امر به پیام حضرت امام (ره) در خصوص مصلی توجه نکردند اینها بخشی از صحبت‌های عضو شورای اسلامی شهر تهران است.

رحمت‌الله حافظی درباره واگذاری ادامه ساخت مصلی به شهرداری تهران به خبرنگار فارس گفت: به عنوان نمایندگان شهر تهران از مجریان پروژه مصلی گله داریم، متولیان این امر به پیام حضرت امام (ره) در خصوص مصلی توجه نکردند و خلاف آن عمل کردن که مضمون گفته امام (ره) این بود که "طوری این مصلی ساخته شود که سادگی آن یادآور صدر اسلام باشد" ولی متاسفانه این خط اصولی را در مصلی نادیده گرفتند و خلاف آن عمل کردند.

حافظی یادآور شد: سالهای سال از شروع این پروژه گذشته و به هیچ عنوان قابل قبول نیست چنین پروژه‌ای این مقدار زمان را طی کند و هنوز نیز نمازگزاران در این مصلی با مشکل مواجه باشند اگر منابع و تامین اعتبار ایجاد مشکل کرده است که اگر پیام حضرت امام (ره) را حلقه گوش خود قرار می‌دادند و به آن توجه می‌کردند به این مشکلات برخورد نمی‌کردیم.

وی افزود: به واسطه تاخیر و کوتاهی که ایجاد شده باید از مردم تهران و کشور که این مصلی را نماد انقلاب می‌دانند عذرخواهی کنیم.

حافظی اظهار داشت: انتظار داریم متولیان و مجریان مصلی تهران نیز همکاری لازم را با شهرداری برای تسریع امور داشته‌ باشند و در صورتی که شهرداری نیز قبلاً تکالیفی داشته و انجام نداده است می‌توان مورد پیگیری قرار داد.

همچنین محمد باقر قالیباف شهردار تهران در خصوص واگذاری نهایی مصلی تهران به شهرداری تهران به فارس گفت: هنوز کار واگذاری انجام نشده است.

بازخوانی پرونده مصلی از ابتدا تاکنون
در سال 1361 اقدامات اولیه برای ساخت مصلایی بزرگ در تهران آغاز شد و زمین‌های منطقه عباس‌آباد برای ساخت این مجموعه برگزیده و کار ساخت پس از آن آغاز شد. بر این اساس از اوایل دهه 1370 تا سال 1387 نمازهای عید فطر تهران به امامت مقام معظم رهبری در این مکان برگزار می‌شد. طراح و معمار مصلای پروژه،  پرویز موید عهد می‌باشد. محور اصلی طرح مصلی که طولانی‌ترین محور طرح است، در جهت قبله قرار داشته و همه ساختمان‌ها به تبعیت از این محور، در جهت قبله یا عمود بر آن هستند. در طراحی معماری مصلی از اعداد طلایی استفاده شده است بطوریکه به یاد و نام معصومین علیهم‌السلام دارای 14 گلدسته، 12 صحن و 5 ورودی می‌باشد. ارتفاع ایوان بزرگ مصلی 72 متر به عدد شهدای کربلا و ارتفاع گنبد مسجد جامع 63 متر به عدد سال‌های عمر پیامبر اکرم است. مصلی دارای 7 گنبد می‌باشد که متاثر از معماری گنبدهای ایرانی مناطق مختلف کشور طراحی شده‌اند. گنبد اصلی مصلی، از بزرگترین گنبدهای جهان اسلام است.

5 ورودی اصلی که بنام‌های باب رسول‌الله‌(ص)، باب امیر‌المومنین‌(ع)، باب فاطمه الزهرا (س)، باب امام حسن(ع)، باب امام حسین(ع) نام‌گذاری شده‌اند. در مجموعه هر ورودی دو گلدسته، یک ایوان و یک گنبد با معماری و بناهای متفاوت وجود دارد.

شبستان مصلی
شبستان‌های پنج گانه، در شمال صحن مرکزی مجموعه مصلی واقع شده است. این بنا در یک طبقه اصلی و نیم طبقه مشرف به آن گنجایش 70/000 نفر را دارد. در نمای داخلی و خارجی شبستان از کتیبه خط معرق، از انواع ثلث، نستعلیق و نسخ با مضامین سوره‌های قرانی، ادعیه، احادیث و بخش‌هایی از وصیت‌نامه بنیانگذار جمهوری اسلامی اجرا دریده است. زیبایی چشم‌نواز و دلنشین در کادر‌بندی سقف، کتیبه‌های معرق و چشمه‌ها بگونه ایست که احساس آرامش و توجه به خدا و انقطاع از غیر او را به انسان می‌دهد.

محراب شبستان در ضلع جنوبی شبستان 4 و در مجاورت ساختمان امام جمعه با ارتفاع تقریبی 10 متر می‌باشد. سبک معماری محراب از نوع مصرع‌بندی و طرح اسلیمی و خطایی می‌باشد که مزین به آیات قرانی و ادعیه است.

توصیه امام خمینی(ره) برای مصلی
نخستین دلیل بر اهمیت مصلی به عنوان پروژه ملی این است که امام خمینی‌(ره) در این زمینه توصیه‌ای را به مسئولان کشور داشته و نشان می‌دهد که این امر در چه درجه‌ای از اهمیت بوده که بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی به آن توجه داشته باشد. بر همین اساس لازم به ذکر است که در نامه‌ای که امام خمینی برای دستور ساخت مصلّی نوشته‌اند آمده است: «سادگى مصلی باید یادآور سادگى محل عبادت مسلمانان صدر اسلام باشد و شدیداً از زرق‌ و برق ساختمان‌های مساجد اسلام آمریکایی جلوگیرى شود»

بر اساس این گزارش، با وجود هزینه چندصد میلیاردی که تا امروز برای ساخت مصلی بزرگ امام خمینی (ره) خرج شده اما هنوز بیش از نیمی از پروژه مذکور باقی مانده است و سرنوشت آن نامشخص است.در حالی که هنوز ساخت این مصلی به پایان نرسیده شاهد فرسودگی پیش از استفاده هستیم.