تونس در راه دومین انتخاب دموکراتیک رئیس جمهور

روندي كه محمد بو عزيزي با خودسوزي روشن كرد، در حال طي شدن است و رفته رفته به سمتي مي‌رود كه تونس را به دموكراتيك‌ترين كشور عرب منطقه تبديل كند. روز گذشته ميليون‌ها تونسي به پاي صندوق‌هاي راي رفتند تا دومين رييس‌جمهور خود را پس از سرنگوني زين العابدين بن علي، ديكتاتور سابق اين كشور در سال ٢٠١١ انتخاب كنند.

اين انتخابات كه تحت تدابير شديد امنيتي برگزار شد، سومين انتخابات آزاد سراسري از زمان سرنگوني زين العابدين بن علي است. گفته مي‌شود بيش از هشتاد هزار نيروي امنيتي مسووليت حفظ امنيت را بر عهده داشتند و٢٢هزار نفر نيز وظيفه نظارت بر انتخابات را برعهده گرفته بودند تا بيش از پنج ميليون تونسي واجد شرايط حضور در اين انتخابات بتوانند آسوده خاطر راي خود را در صندوق بيندازند.

اما گزارش‌هاي رسيده از تونس حاكي از اين موضوع است كه جوانان تونسي استقبال زيادي از اين انتخابات نكردند و حوزه‌هاي انتخاباتي چندان پر شور نبوده است. از طرف ديگر در اين انتخابات ٢٧ نامزد حضور پيدا كردند كه از اين بين بايد يك نفر بالاي ٥٠ درصد آرا را كسب كند تا در مرحله اول پيروز انتخابات شود. اما با توجه به تعدد نامزدهاي حاضر، به نظر مي‌رسد انتخابات به دور دوم كشيده شود.

گزينه‌هاي اصلي چه كساني هستند؟

در بين٢٧ چهره حضور يافته در انتخابات، نامزدهاي هستند كه حتي شايد تصوير مشخصي از آنها در رسانه‌ها وجود نداشته باشد اما به‌طور كلي مي‌توان گفت كه شايد تعدادي از اين نامزدها از سايرين شانس بيشتري براي پيروزي در انتخابات دارند. برخي كارشناسان معتقدند كه باجي قائد سبسي، رهبر ٨٧ ساله حزب نداي تونس كه حزبش در انتخابات پارلماني اخير در اين كشور توانسته بود پيروز انتخابات شود از شانس بسيار بالايي براي پيروزي در اين انتخابات برخوردار است.

او پيش از اين به عنوان وزير كشور، دفاع و خارجه در دولت موسس كشور تونس يعني حبيب بورقيبه حضور داشته است. اما رقيب سبسي را مي‌توان منصف مرزوقي رييس‌جمهور كنوني تونس دانست. او كه در حال حاضر وابستگي به هيچ حزبي ندارد به‌طور مستقل وارد رقابت‌هاي انتخاباتي شده است و بعد از سبسي او بيشترين شانس را براي پيروزي در انتخابات دارد، هرچند او خود را مستقل مي‌داند اما طرفداراني از حزب نهضت تونس از او حمايت مي‌كنند.

اين حزب كه به عنوان شاخه اخوان‌المسلمين در تونس شناخته مي‌شود در انتخابات ماه گذشته شكست سنگيني از حزب نداي تونس خورد. از همين رو گفته مي‌شد اگر هم بخواهند از مرزوقي حمايت كنند شايد شانس چنداني براي پيروزي در انتخابات نداشته باشند. اما گزينه مهم ديگري در اين بين، ممكن است شگفتي ساز اين انتخابات باشد و آن هم همام همامي است. او كه در سال ١٩٥٢ متولد شده است همواره از مخالفان سرسخت ديكتاتور سابق اين كشور يعني زين العابدين بن علي بوده است و اكنون نيز رهبري حزب مردم تونس را بر عهده دارد و چپ‌هاي تونس را نمايندگي مي‌كند.

از همين رو برخي معتقدند كه همامي مي‌تواند به عنوان گزينه دوم همراه با سبسي به دور دوم انتخابات راه يابد، موضوعي كه ممكن است تبديل به شگفتي اين دوره از رقابت‌هاي انتخاباتي شود و قطعا شكستي سخت‌تر براي نهضت خواهد بود. با اين حال اين شانسي بسيار ضعيف است كه بايد در روز انتخابات شاهد آن باشيم. از جمله گزينه‌هاي ديگر مي‌توان از كمال مرجانه، وزير امور خارجه بن علي نام برد، فردي كه جزو گزينه‌هاي نماينده وي‍ژه سازمان ملل در امور سوريه نيز بوده است. همچنين از ديگر نامزدها مي‌توان از مصطفي بن جعفر كه رييس مجلس موسسان تونس است و نقشي اساسي را در تدوين قانون اساسي اين كشور ايفا كرد، نام برد.

اما يكي ديگر از نامزدهاي انتخابات سليم رياحي است. او كه بزرگ شده ليبي است از جمله تاجران بنام تونسي است كه يك تيم فوتبال را نيز مديريت مي‌كند. اما تنها نامزد زن اين دوره از رقابت‌ها كلثوم كنو است كه در تونس به قضاوت مشغول است. كنو نخستين نامزد زن تاريخ تونس براي تصدي پست رياست‌جمهوري است. با اين حال او خودش معتقد است كه تنها نماينده زنان تونسي نيست بلكه فردي براي تمام مردم تونس است. با اين حال هر يك از اين افراد اگر نتوانند بيش از ٥٠ درصد آرا را كسب كنند، دو نفر اول به دور دوم انتخابات راه مي‌يابند و اين دور از رقابت‌ها نيز در روز ٢٨ دسامبر ٢٠١٤ و پيش از شروع سال جديد ميلادي برگزار خواهد شد.

شرايط تونس

جرقه تحولات كشورهاي عربي در سال ٢٠١١ با خودسوزي يك جوان دست فروش در تونس به نام محمد بو عزيزي آغاز شد و آتش آن به كشورهاي مصر، ليبي، سوريه و بحرين نيز كشيده شد. اما از ميان اين كشورها شايد تونس بود كه توانست با تجربه سياستمداران خود روند را به سمتي پيش ببرد تا كشور رفته رفته به سمت دموكراسي سوق پيدا كند. همزمان در دو كشور مصر و تونس اخوان‌المسلميني‌ها توانستند قدرت را در سال ٢٠١١ به دست بگيرند.

اما اخوان‌المسلمين در مصر كشور را به سمت ديكتاتوري سوق داد و در تونس به سمت دموكراسي. شايد در يك سال گذشته اگر حزب نهضت تونس به رهبري راشد غنوشي اقدامي به مانند رهبران اخوان‌المسلمين مصر انجام مي‌داد اين كشور نيز اكنون شرايطي بهتر از مصر نداشت. اما آنها هرچند با اعتراضات مردمي و ترورهاي شخصيت‌هاي سياسي در اين كشور روبه‌رو شدند و تحت فشار بسيار زيادي قرار گرفتند توانستند كشور را به سمت دموكراسي هدايت كنند.

با اين حال حزب نهضت اگرچه در انتخابات پارلماني و به احتمال زياد رياست‌جمهوري شكست خورده باشد، اما اين حزب در تاريخ تونس ماندگار خواهد شد زيرا توانست اين كشور را در مسير دموكراسي قرار دهد. هرچند مردم تونس راه زيادي براي رسيدن به يك دموكراسي كامل در پيش دارند. با اين وجود بايد در حالي كه گفته مي‌شود اكنون سكولارها دوباره در تونس حاكم مي‌شوند اما برخي بر اين باورند سبسي فردي متعادل است كه مي‌تواند ميان گروه‌هاي سياسي، عاملي وحدت بخش در اين كشور باشد و از طرف ديگر هرچند افرادي كه به دولت باز مي‌گردند ممكن است از دولت بن علي باشند، اما خود مي‌دانند كه شرايط به گذشته باز نخواهد گشت.

نامزدهاي مهم انتخابات تونس
باجي قائد سبسي ٨٧ ساله از سياستمداران قديمي تونس به حساب مي‌آيد. او كه شخصيتي سكولار دارد، رياست حزب نداي تونس را بر عهده دارد و اكنون بيشترين شانس را براي تصدي پست رياست‌جمهوري دارد.

منصف مرزوقي كه پست رياست‌جمهوري كنوني تونس را برعهده دارد، از جمله فعالان سياسي مخالف بن علي به حساب مي‌آمد. او در انقلاب تونس در سال ٢٠١١ نقش ايفا كرد و  نخستين رييس‌جمهور تونس پس از  انقلاب شد.

مصطفي بن جعفر، رييس مجلس موسسان تونس است. او در گذشته راديولوژيست بوده. او در سال ١٩٩٥ حزبي را با عنوان كارو دموكراسي تاسيس كرد و پس از انقلاب تونس نقشي مهم را در تدوين قانون اساسي اين كشور داشت.

كلثوم كانو نخستين نامزد زن رياست‌جمهوري تونس محسوب مي‌شود. او كه به عنوان قاضي ارشد در تونس فعاليت مي‌كند، نامزدي خود را سمبليك نمي‌داند،  بلكه خود را نامزدي براي تمام مردم اين كشور مي‌داند.

سليم رياحي ديگر نامزد انتخابات رياست‌جمهوري است. او كه بزرگ شده ليبي است در سال ٢٠١١ به اين كشور بازگشت و به عنوان يكي از تاجرهاي بنام تونسي شناخته مي‌شود كه مديريت يك تيم فوتبال را نيز بر عهده دارد.

همام همامي كه در سال ١٩٥٢ متولد شده است همواره از مخالفان سرسخت ديكتاتور سابق اين كشور يعني زين العابدين بن علي بوده است و اكنون نيز رهبري حزب مردم تونس را بر عهده دارد و چپ‌هاي تونس را نمايندگي مي‌كند.