شاید آخرین ضیافت باشد!

به نام میزبان رمضان - از کودکی، به لطف هوشمندی متدینانه ی والدین گرامی ام، طعم شیرین سفره های سحر و افطار رمضان را چشیده ام؛ از آن زمان که برای اعلام فرارسیدن سحر، "توپ در می کردند!". جنب و جوش سحری خوردن را از کودکی شاهد بودیم و ما نیز همانند پدر و مادر، با شنیدن صدای "توپ"، دست از خودرن می کشیدیم و روزه ی "کله گنجشکی" می گرفتیم.

بعدها که با رسیدن به سن بلوغ، روزه های داغ تابستان را تجربه کردم، گاه که از گشنگی و تشنگی آزرده می شدم، از خود می پرسیدم" این که می گویند در رمضان، همه میهمان خدای مهربان اند یعنی چه؟ مگر در میهمانی، خوردن و آشامیدن را حرام می کنند؟! این چه میهمانی بزرگی است که باید تشنه لب ماند و از گرسنگی آزرده شد؟!

 از همان روزها، به یاد دارم که مرحوم پدر، اعلی الله مقامه الشریف و روحی فداه، هر سال در نخستین روز ماه مبارک رمضان، بین نماز ظهر و عصر، برای مردم سخن می گفت و خطبه شعبانیه را تشریح می فرمود. توضیح می داد که پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) مردم را به فرارسیدن ضیافت الاهی بشارت می داد و فضایل آن را بر می شمرد. در آن خطبه زیبا، به امیر مومنان (ع) فرمود که بهترین اعمال در این ماه بزرگ و بی مانند، "تقوا (اطاعت فرمان خدای مهربان و دوری از گناه) است.

در نوجوانی نمی فهمیدم که رمضان، میهمانی روح و جان است و نه میهمانی قفس خاکی جان!
نمی دانستم که در میهمانی خدا، روح (خود) را فربه می کنند و نه تن را. و نمی دانستم که راه فربه ساختن جان، به کلی از طریق فربه کردن جسم متفاوت است؛ فربه ساختن تن خاکی با خوردن و آشامیدن و لذات مادی است اما فربه نمودن جان و روح، با پای نهادن بر هوس ها و امیال نفسانی و عادت های تن پرورتانه ای چون خوردن و آشامیدن است. نیز نمی فهمیدم که کمال انسان و اوج گرفتن او، جز با فربهی روح حاصل نمی آید و دل در گرو فربه ساختن تن خاکی، نتیجه ای جز سقوط و هبوط و به خاک افتادن آدمی ندارد.

بعدها با کلام مولانا آشنا شدم که چه زیبا مردم را به میهمانی خدا دعوت می‌فرمود آن گاه که می‌گفت:  

این دهان بستی دهانی باز شد      تا خورنده ی لقمه های راز شد
لب فرو بند از طعام و از شراب         سوی خوان آسمانی کن شتاب
گر تو این انبان ز نان خالی کنی        پر ز گوهر های اجلالی کنی
طفل جان از شیر شیطان باز کن      بعد از آنش با ملک انباز کن
چند خوردی چرب و شیرین از طعام   امتحان کن چند روزی در صیام
چند شب ها خواب را گشتی اسیر     یک شبی بیدار شو دولت بگیر
 

خطبه شعبانیه را، مرحوم شیخ صدوق (از بزرگترین و معتبر ترین محدثان اسلامی) به نقل از حضرت رضا علیه السلام به نقل از پدران گرامی اش و به نقل از امیر مومنان، علی علیه السلام، آورده است. 

حضرت امیر مومنان فرمود:
روزى از واپسین روزهای ماه شعبان، رسول خدا براى ما خطبه خواند. 

فرمود: اى مردم، ماه خدا به سوى شما آمد، همراه با بركت و رحمت و مغفرت.

ماهى كه نزد خدا برترين ماه هاست و روزهايش برترين روزها و شب هايش برترين شب ها و ساعاتش برترين ساعت هاست. ماه رمضان ماهى است كه در آن به ميهمانى خدا دعوت شده ايد و در آن، اهل كرامت قرار گرفته اید. در آن، نفس هايتان تسبيح و خوابتان عبادت و عملتان پذيرفته و دعايتان مستجاب است.

با نيت هاى صادقانه و قلب هاى پاك از خدا بخواهيد كه شما را به روزه داری ماه رمضان توفيق دهد و به تلاوت كتاب اش موفق بدارد... يقيناً، بدبخت و شقى كسى است كه در اين ماه عظيم از مغفرت خدا محروم شود.. با گرسنگى و تشنگى خود، ياد گرسنگى و تشنگى روز قيامت كنيد و به تهيدستان و نيازمندان صدقه دهيد و بزرگانتان را احترام  کنید و به كودكان مهر و محبت ورزيد و نسبت به خويشانتان صله رحم كنيد و زبانتان را از گناه باز دارید و ديده از آن چه ديدن آن حلال نيست فرو بنديد و گوش از شنيدن آن چه حلال نيست ببنديد و بر يتيمان مردم احسان كنيد تا به يتيمانتان احسان كنند.

از گناهانتان به پيشگاه خدا توبه كنيد و در اوقات نماز دست به دعا برداريد كه ساعات نماز اين ماه برترين ساعات است. در اين ساعات خدا به بندگانش با نظر رحمت بنگرد. چون با او مناجات كنند پاسخ دهد و چون او را ندا دهند به ندايشان جواب دهد و چون به درگاهش دعا كنند دعايشان را مستجاب نمايد.

اى مردم، از شما كسى كه مؤمن روزه دارى را در اين ماه افطارى دهد، براى او به خاطر اين كار پاداش يك برده آزاد كردن است و نيز آمرزش گناهان گذشته اش.

 گفتند: اى رسول خدا همه ما قدرت افطارى دادن نداريم! فرمود: گرچه به نصف خرما، يا يك جرعه آب خود را از آتش حفظ كنيد.

اى مردم، هر كس در اين ماه اخلاقش را نيكو نمايد، براى او جواز عبور از صراط است، روزى كه قدم ها در آن مي لغزد. و هر كه در اين ماه  از كار خادمش بکاهد و کار او را سبک کند،، خدا حسابش را تخفيف مي دهد و هر كه شرش را از مردم نگاه دارد، خدا روز قيامت خشمش را از او كفايت نمايد و هر كه در اين ماه يتيمى را اكرام كند، خدا او را در قيامت اكرام فرمايد و هر كه در اين ماه نسبت به خويشانش صله رحم كند، خدا در قيامت نسبت به او با رحمتش صله نمايد و هر كه قطع رحم كند، خدا در قيامت رحمتش را از او قطع كند و هر كه در اين ماه نماز مستحب بخواند، خدا برات آزادى از دوزخ برايش بنويسد و هر كه در اين ماه فريضه و واجبى را به جاى آورد، ثوابش براى او چون هفتاد فريضه در غير اين ماه است و كسى كه در اين ماه بر من زياد صلوات فرستد خدا کفه ی ترازویش را در قيامت سنگين كند؛ روزى كه ميزان ها سبك مي شود... و هر كه در اين ماه يك آيه از قرآن قراءت كند، براى او مانند يك ختم قرآن در غير ماه رمضان است.

اى مردم درهاى بهشت در اين ماه باز است. از پروردگارتان بخواهيد به روى شما نبندد و درهاى دوزخ بسته است. از پروردگارتان بخواهيد به روى شما باز نكند و شياطين در غل و زنجيرند. از پروردگارتان بخواهيد كه آنان را بر شما مسلط ننمايد.

اميرمؤمنان مي فرمايد از جاى برخاستم و گفتم اى رسول خدا برترين اعمال در اين ماه چيست؟ فرمود: اى اباالحسن بهترين اعمال در اين ماه خوددارى از حرام هاى خداى عزوجل است،

سپس پيامبر گريست. گفتم اى رسول خدا سبب گريه شما چيست؟ فرمود: يا على گريه ميكنم براى جنايتى كه در اين ماه نسبت به تو حلال مي شمارند، گوئى با تو هستم و تو براى پروردگارت در حال نمازى، كه شقي ترين اولين، رفيق پى كننده ناقه قوم ثمود را بر مي انگيزانند و ضربتى بر سرت مي زند و محاسنت را به خون آن خضاب مي كند.

اميرمؤمنان مي گويد به رسول خدا گفتم:

كشته شدن من در حالت سلامت دين من است؟ پيامبر فرمود: آرى در سلامت دين توست. سپس فرمود: اى على كسى كه تو را به قتل برساند مرا به قتل رسانيده و كسى كه با تو دشمنى كند با من دشمنى نموده و كسى كه به تو ناسزا گويد به من ناسزا گفته زيرا تو، چون من هستى. روحت روح من است و خمير مايه ات، خمير مايه من است، خداوند مرا و تو را آفريد، مرا و تو را برگزيد، مرا به نبوت انتخاب كرد و تو را به امامت اختيار نمود. كسى كه امامت تو را انكار كند نبوت مرا انكار كرده است....

این میهمانی بزرگ کریمانه ی خداوندی را ارج نهیم و غنیمت شماریم. بسیاری، میهمانی گذشته را درک کردند و امسال، چهره در نقاب خاک کشیدند. نمی دانیم که آیا ما نیز در رمضان بعدی دیده بر جهان فرو بسته ایم یا زنده ایم!

این رمضان، اگر در قید حیات بودیم قدر بدانیم. شب های قدرش را قدر بدانیم که شب قدرش به تنهایی از هزار ماه برتر است...خود فرمود که "لیله القدر خیر من الف شهر".

از رمضان، این نکته اگر بر گیریم که " طفل جان از شیر شیطان باز کردن"، رمز سعادتمندی دو گیتی است، پیروز شده ایم و نجات یافته ایم.

چنین باد!

محمد حسین خوشوقت