واکاوی صف بندی سیاسی پیرامون "اصلاح قانون انتخابات"

فرارو- یک تحلیل گر مسائل سیاسی معتقد است که نمایندگان موافق اصلاح قانون انتخابات در پی کاهش نقش دولت و وزارت کشور محمود احمدی نژاد در جریان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سال آینده‌اند. به گفته صادق زیباکلام مخالفت دولت احمدی نژاد و حامیان وی با این طرح نیز در راستای حفظ منافع دولت و حامیانش است.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی پس از چند جلسه بحث و بررسی پیرامون طرح اصلاح قانون انتخابات ریاست‌جمهوری، صبح امروز این طرح را با 144 رای موافق، 91 رای مخالف و 11 رای ممتنع از مجموع 253 نماینده حاضر در جلسه به تصویب رساندند.

در این جلسه نمایندگان موافق و مخالف طرح نظرات خود را بیان کردند که در این بین نمایندگان عضو فراکسیون رهروان ولایت، فراکسیون نزدیک به علی لاریجانی در دفاع از این طرح سخن گفتند و اعضای فراکسیون اقلیت مجلس که عمدتا از جبهه پایداری و جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی هستند به مخالفت با آن پرداختند.

این طرح که در کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس تصویب شده است، ۱۱ ماده دارد که براساس یکی از آنها و در صورت تصویب نهایی، هر فردی که برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران نامزد می‌شود، باید مدرک فوق لیسانس داشته باشد و دست‌کم ۴۵ ساله و حداکثر ۷۵ ساله باشد.

در یکی دیگر از مواد این طرح آمده است که نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری باید به تایید ۱۰۰ نفر از رجل سیاسی در کشور برسد. همچنین در این طرح مصادیق "رجل سیاسی و مذهبی" که از شرایط نامزدی برای انتخابات ریاست جمهوری اسلامی است، تعیین شده است.

صولت مرتضوی، معاون سیاسی وزیر کشور ایران در نشست امروز مجلس از مخالفت دولت با این طرح خبر داد. وی گفت که این طرح مغایر اصول قانون اساسی است و "به نوعی تشکیل شرکت سهامی برای انتخاب رئیس‌جمهوری است."

از طرف دیگر کاظم جلالی رییس مرکز پژوهش های مجلس و نماینده شاهرود که از نزدیکان علی لاریجانی به حساب می آید در دفاع از این طرح اظهار کرد که اگر ضوابط برای انتخابات ریاست جمهوری تعیین کنیم به نظام خدمت کردیم یا اینکه بدون ضوابط اجازه دهیم هر کسی در انتخابات شرکت کند و بعد بهانه‌‌ای به دست دشمنان برای رد صلاحیت‌ها بدهیم؟

علی مطهری نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون رهروان ولایت در دفاع از این طرح اصلاح قانون انتخابات را اقدامی حکیمانه دانست و گفت: «گاهی همکاران محترم برای مخالفت با این طرح به انتخابات گذشته استناد می‌کنند و می گویند که بررسی این طرح شائبه اثبات ادعای تقلب را مطرح می‌کند در حالی که با این منطق نمی‌توان قانون انتخابات را اصلاح نکرد.»

مهرداد بذرپاش نماینده مردم تهران به عنوان مخالف طرح اصلاح قانون انتخابات با بیان این که " اصل 62 قانون اساسی شرایط انتخاب شونده و انتخاب کننده را مشخص کرده است" گفت: «یک کاندیدا با تصویب نهایی این طرح باید برود چند صد امضا جمع کند اما ممکن است بعدا شورای نگهبان بخواهد او را رد صلاحیت کند، آیا این اتفاق هزینه‌اش بیشتر است یا شرایط فعلی؟ یا ممکن است کسی اسامی امضا کنندگان را منتشر کند؛ این مفسده ایجاد می‌کند.» پیش از این نیز برخی از اعضای فراکسیون اقلیت مجلس از جمله روح الله حسینیان به مخالفت با طرح پرداخته بودند.

اما اوج انتقادات امروز در همایشی ملی قوه مجریه در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران از سوی رییس جمهور مطرح شد. احمدی نژاد در باره تصمیم مجلس گفت: «در اصل 116 قانون اساسی نه در خصوص نحوه برگزاری انتخابات و نه ویژگی‌های رئیس جمهور صحبت شده است . نظارت بر عهده شورای نگهبان است و اصل نظام نیز با مردم است چرا عده‌ای می‌خواهند مردم را محدود کنند و فکر می‌کنند ا گر مردم محدود شوند آنها نیز می توانند سر جای‌شان باشند. تغییر قانون انتخابات عقلاً و شرعاً ایراد دارد.»

به این ترتیب یک صف بندی سیاسی تازه حول محور اصلاح قانون انتخابات شکل گرفته است. صف بندی که در یک سوی آن منتقدان احمدی نژاد با محوریت علی لاریجانی و حامیانش در مجلس شکل گرفته است و از طرف دیگر احمدی نژاد و حامیانش قرار دارند که محور اعضای جبهه پایداری هستند.

صادق زیباکلام استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی درباره وضعیت ایجاد شد در اصلاح قانون مطبوعات به خبرنگار فرارو گفت: «من معتقدم دو بحث در این مورد وجود دارد. یک بحث این است که آیا قانون اساسی در مورد انتخابات بی نقص است یا خیر؟ و در صورتی که بگوییم این قانون  دارای نقایص است این نقایص چیست و چگونه باید رفع شود؟ بحث دوم این است که اصلاح قانون انتخابات به مسئله ای سیاسی تبدیل شده است و جریانات سیاسی به دلایلی به دفاع یا مخالفت از آن می پردازند. به نظر می رسد هر دو جنبه وجود دارد. یعنی در حقیقت هم قانون انتخابات نقایصی دارد و هم این که یک رقابت نانوشته و شدیدی میان دو جریان اصولگرا به وجود آمده است.»

زیبا کلام درباره اصلاح قانون  انتخابات و ایراد اساسی آن اظهار کرد: «قانون انتخابات نقایص فراوانی دارد. اولین اصل دموکراسی  این است که هر کس می تواند نامزد شود و این مردم هستند که باید رای بدهند و بگویند که آیا ما او را می خواهیم یا نمی خواهیم و هیچ نهادی نمی تواند این حق را از مردم بگیرد و به مردم بگوید شما به "الف، ب و ج" رای ندهید. دموکراسی از این جا شروع می شود که مردم آزادند که هرکسی را که می خواهند انتخاب کنند. بنابراین کسانی که با اصلاح قانون انتخابات به این شکل کنونی مخالفت می کنند، مخالفتشان درست و اصولی است صرف نظر از اینکه نیتشان چیست.»

این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به صف بندی های به وجود آمده بر سر اصلاح قانون انتخابات گفت: «در باره بحث دوم ما یک جریان اصولگرا داریم که هیچ وقت یک جریان منسجم و یکدست نبوده است. آن چه که این جریان را یکدست و منسجم می کرد حضور اصلاح طلبان و حضور آقای هاشمی رفسنجانی بود. از زمانی که اصلاح طلبان قلع و قمع شدند و آقای هاشمی کنار گذاشته شد دیگر نیرویی که اصولگرایان را منسجم و یکدست کند وجود ندارد.»

زیباکلام با بیان این که "از روزی که اصلاح طلبان حذف شدند ما شاهد هستیم که اصولگرایان به دو جریان اصلی مخالف و موافق آقای احمدی نژاد تقسیم شدند"، گفت: «هر چه زمان می گذرد این شکاف عمیق تر می شود.» 

وی افزود: «اصولگرایان سنتی و حامیان آقای لاریجانی در مجلس به دلیل نگرانی از نحوه برگزاری انتخابات و عدم اعتماد به متحد دیروزشان یعنی آقای احمدی نژاد، از اصلاح قانون انتخابات حمایت می کنند. مخالفان احمدی نژاد می خواهند نقش دولت در اجرای انتخابات به حداقل ممکن برسد. چون که به دولت و آقای احمدی نژاد و جریان منتسب به ایشان اعتمادی ندارند.»

این تحلیلگر مسائل سیاسی همچنین انگیزه مخالفت محمود احمدی نژاد و حامیانش با طرح اصلاح قانون انتخابات را حمایت از مردمسالاری و دموکراسی ندانست و گفت: «بنده هیچ تردیدی ندارم که تیم آقای احمدی نژاد و به خصوص جبهه پایداری نگران دموکراسی و قانون اساسی نیستند. جبهه پایداری اعتقادی به مردمسالاری ندارد. کدامیک از اعضای این جبهه سابقه دموکراسی خواهی دارد؟ کدامیک از آن ها  از آزادی مطبوعات دفاع کرده اند؟ و... .»

وی تاکید کرد: «بنابراین واضح است که به خاطر منافع خودشان از اصلاح قانون انتخابات انتقاد می کنند. منفعت آن ها در نتیجه این کار به خطر می افتد. اما طبیعی است که اعضای پایداری و آقای احمدی نژاد نگویند چون نفوذمان در حال کاهش است با این تغییرات مخالف هستیم. طبیعی است که بگویند ما نگران نقش مردم و دموکراسی هستیم.»