مجلس "تعطیل" است؟!

فرارو-برخی از کارشناسان معتقدند مجلس فعلی تاکنون نتوانسته انتظارات موردنظر را برآورده کند و فعالیت درخوری نداشته است. با آنکه در هفته های اخیر با توجه به بحران اقتصادی در کشور این انتظار از مجلس می رفت که با عملکرد خود بتواند در مسائل پیش آمده طرح های راهگشایی ارائه دهد؛ عملا مجلس فعالیت خاصی از خود نشان نداد.

علت این ضعف و انفعال مجلس چیست؟

داریوش قنبری نماینده مجلس هشتم در گفتگو با فرارو گفت: «مجلس به انحاء مختلف دچار ضعف های جدی و اساسی است و در مجموع از انجام وظایف و کارویژه های واقعی یک مجلس بسیار دور است.»

وی ادامه داد: «ما شاهدیم مجلس در قبال مسائل مهم و اساسی کشور عملا منفعل است و هیچ فعالیت چندانی ندارد و آنقدر دچار انفعال است که اصلا احساس نمی شود مجلسی وجود دارد.»

این نماینده سابق مجلس اظهار کرد: «من نمی دانم این انفعال برای چیست؟ البته تا حدود زیادی از دل ساختار انتخاباتی کنونی، مجلس قوی و مناسب شکل نمی گیرد. بسیاری از نمایندگان به خصوص نمایندگان مناطق کوچک به معنای واقعی کلمه نماینده نیستند و در مجموع بیشتر مایلند نقش و وظایفی که در حد یک کدخدا می باشد بر عهده بگیرند.»

وی ادامه داد: «این نماینده ها در زمان تبلیغات انتخابات آنقدر وعده های دست نیافتنی که خارج از وظایف نمایندگی می باشد می دهند که عملا فرصتی برای پرداختن به وظایف نمایندگی پیدا نمی کنند و دائم به دنبال دخالت در مسائل اجرایی در حوزه انتخابیه خود بوده تا بتوانند بخش دار، فرماندار یا مدیری منصوب کنند و بدین ترتیب نقش نماینده را تا این حد تنزل داده اند.»

وی خاطرنشان کرد: «این مسئله یک ضربه اساسی بر جایگاه مجلس می باشد. یعنی مجلس نمی تواند وظایف اساسی خود که قانونگذاری و نظارت می باشد را انجام دهد. زیرا زمانی که نماینده به دنبال انتصابات می رود، در بهترین حالت تبدیل به مشاور استاندار یا حتی پایین تر از آن مشاور فرماندار می شود تا بتواند برای اعضای ستاد انتخاباتی خود پست و مقامی پیدا کند.»

وی ادامه داد: «این مشکل ناشی از عدم وجود احزاب به معنای واقعی کلمه در کشور می باشد. اگر احزاب در کشور ما وجود داشته باشد و انتخابات به خصوص در مناطق کوچک از رقابت چهره به چهره خارج شده و کاندیداها در قالب احزاب معرفی شوند تا نتوانند وعده هایی که خارج از چارچوب وظایف نمایندگی می باشد دهند؛ این وضعیت پیش نخواهد آمد.»

وی افزود: «احزاب می توانند فرهنگ سازی کنند و وظایف نماینده را تبیین نموده تا مردم هم انتظارات بی اساس از نماینده نداشته باشند.»

سخنگوی فراکسیون اقلیت مجلس هشتم اظهار کرد: «با ساختار انتخاباتی کنونی و با توجه به وعده هایی که کاندیداها در هنگام تبلیغات انتخاباتی می دهند؛ نمایندگان پس از پیروزی و راهیابی به مجلس، ابتدا اسیر وعده هایی می شوند که داده اند و سپس اسیر اعضای ستادهای انتخاباتی خود می شوند که به دنبال رسیدن به منافعی هستند تا به نحوی مزد زحماتی که کشیده اند را دریافت کنند.»

وی ادامه داد: «لذا نماینده در مجموع به جای آنکه به وظایف خود بپردازد باید به دنبال این دو انتظار نابجایی که خود ایجاد کرده باشد. یعنی وعده هایی که داده که بیشتر در عرصه اجرا می باشد تا تقنین و نظارت؛ و دوم انتظاراتی که برای اعضای ستاد انتخاباتی وی ایجاد شده است.»

وی افزود: «در این شرایط، قانونگذاری و نظارت برای نماینده تبدیل به یک امر ثانویه شده و در نهایت حتی خیلی رغبتی برای حضور در مجلس از خود نشان نمی دهد.»

قنبری گفت: «اکنون مجلس آنقدر تعطیل و جلسات آن آنقدر کمرنگ بوده که اصلا احساس نمی شود که جلسه ای تشکیل شده است. کمیسیون ها عملا بی خاصیت شده اند و حضور نمایندگان در کمیسیون ها خیلی نامنظم است و کمیسیون های تخصصی که باید کار تخصصی انجام دهند از انجام اینگونه کارها ناتوان هستند.»

وی ادامه داد: «از سوی دیگر مشاورین مجربی برای نمایندگان وجود ندارد تا به نمایندگان مشاوره دهند. در برخی از کشورها نماینده مجلس دارای دو تا سه مشاور با تحصیلات آکادمیک است و این افراد نماینده را در بحث های تخصصی یاری می دهند.»

وی افزود: «اما در کشور ما نماینده که با آن شرایط وارد مجلس شده، به علت عدم تخصص در برخی بحث ها از اظهار نظر ناتوان است؛ در حالی که در این شرایط حضور یک مشاور توانا می تواند به نماینده آگاهی دهد.»

این نماینده سابق مجلس اظهار کرد: «در مجموع با این اوصاف مجلس تبدیل به یک نهادی شده که دچار کج کارکردی اساسی است و کارکردهای مناسب خود را نمی تواند انجام دهد. لذا باید به شکل ساختاری به این قضیه نگاه کرد و آن را به نحو ساختاری حل نمود.»

وی ادامه داد: «در این وضعیت حداقل کار این است که برای نمایندگان یکی دو مشاور گرفته شود تا به لحاظ تخصصی آنها تقویت شوند و بتوانند راهکارهای علمی مناسب ارائه دهند.»

وی افزود: «شاید واقعا خیلی از نمایندگان نمی توانند برای برون رفت از این شرایط راهکاری ارائه دهند و چشم به دهان و دست دولت دوخته اند تا دولت کاری کند؛ در حالی که واقعیت این است که دولت هم برنامه خاصی ندارد و از همان اوایل دولت بی برنامه بود و ما هم در مجلس گذشته هر چه به دولت تذکر دادیم دولت خیلی به ضعف هایی که دارد توجهی نکرد که اگر توجه می کرد امروز اوضاع به نحوی دیگر بود.»

وی خاطرنشان کرد: «البته اگر اکثریت مجلس همراهی می کردند می شد به نحوی دولت را اصلاح کرد؛ اما واقعیت آن است که اکثریت مجلس در دوره های گذشته هم آن ضعف هایی که عرض کردم را دارا بودند که البته شدت این ضعف در این دوره بیشتر است.»

وی تصریح کرد: «باید کمیسیون ها متناسب با نام و عنوانی که دارند از افرادی که تحصیلات آکادمیک داشته برای اعضای خود یکی دو نفر به عنوان مشاور به کار بگیرند. به هر حال در مقابل هزینه هایی که می شود، هزینه این کار خیلی زیاد نیست.»

وی ادامه داد: «اکنون نمایندگان یکی دو نفر همراه دارند که عملا این دو نفر همراه کار چندانی برای نماینده انجام نمی دهند و بهتر است که یک همراه کارهای خدماتی نماینده را انجام دهد و یک نفر هم فرد متخصصی باشد که متناسب با کمیسیونی که نماینده در آن قرار دارد به وی مشاوره دهد.»

وی افزود: «ما اکنون آنقدر که به کارهای خدماتی نماینده اهمیت می دهیم؛ به کارهای مشاوره ای و تخصصی برای آنها اهمیت نمی دهیم. لذا در مجموع این شرایط ضربه ناجوری به بحث های تخصصی که در مجلس مطرح می شود می زند و باعث می شود مجلس نتواند در بحث های تخصصی کارآمد باشد.»

قنبری در پایان گفت: «من به عنوان نمونه عرض می کنم نماینده هایی در دوره های گذشته بودند که هنگامی که لوایح بودجه در مجلس مطرح می شد حتی نمی توانستند تعداد صفرهای جلوی عدد را به خوبی بخوانند. این یک واقعیت است و ما باید این واقعیات را بپذیریم.»