نگراني‌ از ايجاد رانت با دو نرخي شدن ارز

يك كارشناس اقتصادي با تاكيد بر اين‌كه دو نرخي شدن ارز ايجاد رانت مي‌كند، گفت: وقتي ارز چند نرخي مي‌شود، به علامت‌دهي به مصرف‌كنندگان و خريداران ارز خدشه وارد مي‌شود و چون مسوولان مربوطه نمي‌توانند تمام تقاضاهاي ارزي را با دلار 1226 تومان برآورده كنند، مقداري تقاضا وجود دارد كه به بازار آزاد روي مي‌آورند و در نتيجه با تفاوت نرخ ارز دولتي و آزاد براي كساني كه از ارز دولتي استفاده مي‌كنند رانت ايجاد مي‌شود.
 
فرهاد خرمي همچنين تاكيد كرد: ميزان رانت براي هر دلار تفاوت بين قيمت بازار و نرخ مرجع است؛‌ اين موضوع تبعيض اقتصادي ايجاد مي‌كند چراكه يك عده مي‌توانند ارز را ارزان بگيرند و اين عده نمي‌توانند.
 
اين استاد دانشگاه با تاكيد بر ايجاد انگيزه قاچاق با چند نرخي شدن ارز تصريح كرد: قاچاق ارز چه در حوزه صادرات و چه در حوزه واردات حتي از مراكز دولتي امكان‌پذير است.
 
وي افزود: با وجود انگيزه براي قاچاق ارز، خريدار ارز دولتي هنگامي كه شرايط را فراهم مي‌بيند مي‌تواند اين انگيزه را داشته باشد كه ارزي كه به نرخ دولتي گرفته را به قيمت بالاتر بفروشد.
 
خرمي با تاكيد بر اين‌كه دو نرخي شدن ارز بازتاب مناسبي ندارد، اظهار كرد: وقتي ارز با دو قيمت فروخته مي‌شود، عده‌اي كه دسترسي به ارز ارزان‌تر دارند، منتفع مي‌شوند. عدم دسترسي به دلار 1226 توماني براي برخي از افراد، روي قيمت كالا تاثير مي‌گذارد و باعث افزايش قيمت كالاي وارداتي مي‌شود.
 
وي همچنين با بيان اين‌كه افزايش قيمت‌ها باعث افزايش قيمت نرخ ارز نيز مي‌شود درباره اين‌كه چند نرخي شدن ارز آيا انگيزه‌اي براي سرمايه‌داران براي خروج نقدينگي از بازار ارز باقي مي‌گذارد، گفت: هيچ انگيزه‌اي باقي نمي‌ماند. حتي ممكن است مردم اقتصاد ندانند اما علم محاسبات براي خود درست مي‌كنند.
 
خرمي با اشاره به وعده مسوولان مبني بر كنترل بازار ارز و تك نرخي شدن ارز اظهار كرد: اين حرف‌ها براي تسكين مردم است. تا زماني كه تقاضا براي ارز توسط بانك مركزي با دلار 1226 تومان پاسخ داده نشود دو نرخي شدن ارز باعث ايجاد انگيزه قاچاق ارز مي‌شود.
 
وي درباره اين‌كه گفته مي‌شود نرخ موجود در بازار حباب دارد با بيان اين‌كه شايد مسوولان تظاهر كنند كه نرخ بازار وجود نداشته باشد اما واقعيت اين است كه آن نرخ وجود دارد و تا زماني كه آن تقاضا از طرف بانك مركزي برآورده نشود مردم از بازار موازي ارز مي‌گيرند، گفت: مردم از بازار موازي ارز تهيه مي‌كنند مگر اينكه كالا را تعزيراتي كنند.
 
خرمي افزود: در شرايطي كه ارز را تعزيراتي كنند، فروشنده در حالي كه فروش ارز برايش صرف نكند مي‌گويد كه دلار ندارد آنگاه خريداران پنهاني و با قيمت بالاتر مجبور به خريد ارز هستند.
 
اين اقتصاددان همچنين با اشاره به لزوم پذيرفتن نرخ آزاد ارز گفت: گفته مي‌شود كه نرخ دلار در بازار آزاد حباب دارد و اين به اين معني است كه دلار بايد همان 1226 تومان باشد در حالي كه ديده مي‌شود نرخ دلار در بازار حدود دو هزار تومان است. گرچه گفته مي‌شود اين تفاوت حباب است اما اينگونه نيست.
 
اين استاد دانشگاه در پايان خاطرنشان كرد: حباب چيزي است كه در مدت كوتاهي از بين برود اما مشاهده مي‌شود كه قيمت‌هاي ارز نوسان داشته اما تفاوت بين ارز دولتي و ارز آزاد از بين نمي‌رود.