اینجا اصفهان است، خیابان چهارباغ جایی که خیلی ها از آن خـاطـرات تلخ و شیرین دارند، شـهـری کـه بـه گـنبدهای فیروزه ای و آسمان آبیش می نازد، آسمانی که حالا مخلوطی از سیاه و سفید است و آلودگی هوا این شهر را خفه کرده است.
بحران شروع نشده بود اما همه از ترافیک می نالیدیم. بـحران شروع نشده بود اما نشانگرشاخص آلودگی هـوا سرخ و زرد می شد و حتی به روی خـودش نـمـی‌آورد کـه ایـنـجـا زنـدگـی انـسانها دارد زیر و رو می‌شود.
ولی به هر حال بحران آمد تا خودش را خوب نشان بــدهــد و بـگــویــد شـهـر دارد خـفـه مـی شـود. حـالا از شهـر پیـرمان، ریه‌ای پر از گرد و غبار باقی مانده که با هیچ دارویی درمان نمی‌شود.
باورکنید حال هوا هیچ خوب نیست، کاش باورمان مـی‌شـد زوج و فـرد کردن ماشین‌ها هم روی همین اصل بنیان گذاشته شد تا خیلی‌ها خودروهایشان را در گوشه دنج پارکینگ‌هایشان بگذارند که بماند اما نشد که نشد. همه می‌آیند چه پلاک ماشینشان زوج باشد چه فرد؛ با معاینه فنی یا بی معاینه فنی.
شاید روزی هم برسد که اصفهان با این همه دبدبه و کبکبه تنها یـک روز هـوای پـاک داشـتـه بـاشـد. ایـن را خـیـلـیهـا مــی گــویـنـد، حـاج اصغـر یکـی ازآنهـاسـت وقتـی کـه خاطرات کمـرنگ طنین درشکـه‌ها روی سنگفرش‌های چهارباغ هنوز هم توی ذهنش لول می‌خورند: "خودمون داریم به خودمون ظلم می کنیم".
لهجه غلیظ اصفهانی را چنان بیان می‌کند که یاد اصالت این شهر می افتی که روزگاری از زیبایی و هوای خوش زبـانـزد بـود و تـمـثـالـش بـه پـارادایـس مـی رسـید. همان روزهـایـی کـه اصفهان هنوز توی تکنولوژی پیچیده و بی رحم صنعت گم نشده بود. حـاج اصـغـر،خودش را بازنشسته دارایی معرفی می‌کند. او هم یاد روزگاری است که واقعیت اصفهان سبز، را می شد به عینه دید.
او را که جا می گذاری در اتوبوس هم بحث آلودگی هوا داغ است؛ مرد درشت هیکلی روی صندلی اتوبوس جابه جا می شود و تند تند حرف می زند و کلماتش را با غیظ می گوید. موهای جوگندمیش با هر تکانی پخش می شود روی پیشانی بلندش. زل می زند به گوشه صندلی که انگارکسی به اجبار روی آن را حکاکی کرده: "مردم خودشون باید احتیاط کنن حالا هر چی قوانین سخت تر بشه اما اونـا کـاری نکنـن کـه نمـی‌شـه. مـا بـایـد خـودمـون خودمونو نجات بدیم".
مرد دیگری که انگار ششدانگ حواسش به سخنگو است با اعتراض می گوید: "چرا گناهو به گردن مردم مـی اندازی آقا وقتی سیستم حمل و نقل درست نباشه من ترجیح میدم ماشین شخصی بیارم. حالا ایـن به فرهنگ ربط داره یا نه نمی دونم. کارم برام مهمه، شغلم مهمه، کی بیام کی برسم با این شلوغی و ترافیک وقتی اینا جلو راهمه، خوب بهتره منم مثل بقیه به فکر آب و هوا نباشم".
اما با تمام این احوال حال هوا اصلا خوب نیست، حالا با رشـد بـــی‌رویـــه جــمعــیــت و در کـنــار آن تــوسـعــه صـنـعـتــی کلانشهرها، مشکلات عدیده‌ای برای شهرنشینان به ارمغان آمده که تنها یکی از آنها آلودگی هوا‌ست و هر روز وضع آن بدتر از پیش می شود.
یکی از کسانی که تا کنون سکوت کرده، به همه توصیه می کند با این همه ترافیک و دود، کم‌کم خود را برای معاملات الکترونیکی که به گـفـتـه خـیـلـیهـا بـرای رسیدن به هوای مناسب خوب است آماده کنند. اما امان از خودپردازهایی که لجبازند. انگار مه وخورشید و فلک توی این آشفته بازار دست به دست هم داده اند تا حال هوا همچنان خوب نباشد و بـحـران ادامـه یـابـد و الـبـتـه مـردم هـم عـادت نـکـنـنـد که الکترونیکی شوند.
جوان 28 ساله دیگری که خودش دانشجوی کامپیوتر است می گوید: من تخصص دارم به خانواده ام هم یاد داده ام که کارهایشان را الکترونیکی انجام دهند. اما مـشـکـل یـکـی دو تـا نـیـست. خیلی وقتها اینترنت اینقدر کم سرعت است که ترجیح می دهی کارهایت را مستقیم انجام دهی نه با ریش سفیدی کامپیوتر و اینترنت.
حالا آلودگی هوا دامی شده برای مردم برای آنهایی‌که در تار انواع آلـودگـیهـا گـیـر افـتـاده انـد، از مـعـضـلات تـوسـعـه شـهـرهـا و شـهــرنـشـیـنــی بـگیـریـد تـا آلـودگـی صـوتـی و بصـری و خـرده خـشونت‌های شهری و ترافیک و ...که در ابعاد بزرگ‌تر یا کوچک‌تر نمودی آشکار دارد. مسئله ای که با گذر زمان بیش از پیش نمایان شده و توجه مسئولان ذیربط و طراحان شهری را نیز به خود مشغول کرده است.
اما با تمام اینها هنوز هم خیـابـان‌هـا مملـو ازتردد ماشینهاست. خیابان‌ها هیچوقت تعطیل نمی شود تاهـمـچـنـان بـرخـی نشانگرهای آلودگی هوا در بحرانی ترین روزهای پاییزاصفهان خاموش باشند و اینطوری شاخص‌های تابلوی نشانگر مجبور نباشند ازخجالت سرخ شوند.
شاید همه ما باید رنج سیستم ناقص حمل و نقل عمومی را خود به دوش بکشیم یا فکر دیگری بکنیم. به غیر از آوردن ماشین‌هایمان به خیابان‌ها باید کمی هم به فکر خودمان باشیم تا حال هوا هم بهتر شود.
فـریـده ایـروانـی متخصـص بیمـاری‌هـای تنفسی در این باره معتقد است: گرد و غبارهای اخـیر در کنار آلودگی هوا مسمومیت ها را در بـیــن افــراد از جـمـلــه کــودکــان، زنــان بـاردار و ســـالـمـنــدان افــزایــش داده اســت، لــذا تــوصـیــه می‌شود تنها برای انجام کارهای ضروری، آن هم با ماسک بیرون بیایید.
وی گـفــت: آلاینـده هـا کـه از اکسیـدهـای ازت هستند موجب تحریک حبابچه های ریوی، گشادی مردمک چشم، افزایش مقاومت هوایی سیستـم تنفسـی، کاهش ظرفیت انتشار گاز در ریـه، تـوسعه پنومونی، افزایش برونشیت حاد، تحریک گلو و چشم، ایجاد سرفه، تنگی تنفس، بی حالی و خستگی می شود.
بــد نـیـســت بــدانـیــد بــا وجــود اینکـه مـدیـر کـل بهداشت محیط وزارت بهداشت چندی پیش گفته بود در این حالت، مردم به مراکز عمومی و پـر تـردد کـمـتـر مـراجـعـه کـنـنـد امـا غـلـظـت گاز مونواکسید کربن در فضای باز و بسته یکسان اسـت و تـنـهـا تـفـاوت در این است که به علت تـحــرک کـمـتــر در فـضـای بـسـتـه، تـعـداد مـوارد تنفس، کمتر است و این مواد آلاینده به تعداد کمتری تنفس می‌شوند، درحالیکه اگر فرد در حال رفتن و تحرک باشد، تعداد تنفس بیشتر و در نتیجه میزان دریافت مواد آلاینده نیز بیشتر می‌شود.
به گفته علی کـیانی مـتـخـصـــص بیماریهــای تـنـفســی، آلــوده کننده هــای هــوا بـسـتـه بـه نـوع، غلظت و مدت تـمـاس بـا انـسان، مـمـکــن اســت اثــراتــی نـظـیــر تـحـریـک، سـوزش و آبریزش تا اثرات شدید و حتی مرگ را به دنبال داشته باشند.
وی بـا اشـاره بـه ایـنـکـه هـیـدروکـربنها که سهم بالایی در گــــــازهــــــای خــــــروجــــــی از مــــــوتـــــور خــــودروهــــا دارد، از آلـوده کـنـنــده هــای هــوا اســت ، افــزود: ثــابــت شـده‌اسـت ایـن آلاینده ها علاوه بر عوارض گوناگون که بر قلب و عروق و سـیـسـتــم تـنـفــس مـی‌گـذارد، فـرد را مـی تـوانـد در بـرابـر بیماری هایی چون سرطان هم قرار دهد.
کیـانـی، تنهـا چـاره کنتـرل آلودگی هوا و مسمومیت های تنفسی را کم کردن رفت و آمد و استفاده نکردن از وسایل نقلیه شخصی عنوان کرد.