همزمان با کشف حدود 50 تریلیون فوت مکعب ذخایر گاز در دریای خزر احتمال کشف ذخیره 8 میلیارد بشکه‌ای نفت در این مخزن گازی قوت گرفته است ضمن آنکه شرکت ملی نفت مشترک بودن میدان جدید گازی با جمهوری آذربایجان را رد می کند.
با گذشت یک دهه از آغاز ساخت فعالیت های اکتشافی ایران و ساخت سکوی نیمه شناور امیرکبیر، ایران در آبهای عمیق دریای خزر یک مخزن با ذخیره 50 تریلیون فوت مکعبی گاز طبیعی کشف کرد.
بر اساس اعلام مسئولان شرکت ملی نفت ایران میدان تازه اکتشاف شده گاز طبیعی در آبهای حاکمیتی ایران در دریای خزر قرار گرفته است و با هیچیک از کشورهای همسایه مشترک نیست.
شرکت ملی نفت ایران برای کشف این ذخیره جدید هیدروکربوری تاکنون هفت حلقه چاه اکتشافی در آبهای عمیق دریای خزر حفاری کرده است که در نهایت هشتمین چاه اکتشافی در این حوزه دریایی به کشف یک میدان عظیم گازی ختم شده است.
از سوی دیگر با دستور رستم قاسمی وزیر نفت به منظور بررسی بیشتر و تکمیل مطالعات اکتشافی میدان تازه اکتشاف شده گاز طبیعی قرار است با تکمیل چاه اکتشافی یک حلقه چاه توصیفی در این میدان گازی کشف شود.
در حال حاضر میزان ذخایر گاز طبیعی کشف شده در بلوک 6 اکتشافی در دریای خزر به طور کامل نهایی نشده است اما مطالعات اولیه نشان می دهد که این میدان گاز طبیعی علاوه بر ذخایر گاز و میعانات گازی دارای ذخایر قابل توجه نفت خام است.
پیگیری از شرکت ملی نفت ایران نشان می دهد که در این بلوک اکتشافی حدود 8 تا 10 میلیارد بشکه ذخایر نفت خام وجود دارد که با توجه به ادامه فعالیت های اکتشفی در مورد حجم دقیق ذخایر نفت این بلوک در شرایط فعلی نمی توان اظهار نظر کارشناسی شده‌ای انجام داد.
محمد اصولی درباره کشف ذخایر نفت خام در بلوک 6 اکتشافی ایران در دریای خزر گفت: وجود ذخایر نفت خام در این بلوک اکتشافی محتمل است.
مدیرعامل شرکت نفت خزر با تایید وجود ذخایر نفت خام در این بلوک اکتشافی، تصریح کرد: در حال حاضر نمی‌توان در خصوص میزان دقیق حجم ذخایر هیدروکربوری و نفت خام این بلوک اکتشافی اظهار نظر کرد.
این مقام مسئول با یادآوری اینکه در سالهای گذشته لرزه نگاری‌های دو بعدی و سه بعدی گسترده ای در محدوده آب های حاکمیتی ایران در دریای خزر انجام شده استف اظهار داشت: با حفاری چاه‌های جدید در این بلوک اکتشافی در آینده حجم دقیق ذخایر گاز طبیعی و نفت خام آن اعلام خواهد شد.
وی همچنین درباره احتمال مشترک بودن بلوک اکتشافی ایران در دریای خزر، توضیح داد: مخزن گازی کشف شده به هیچ‌وجه با جمهوری آذربایجان مشترک نیست.
پتانسیل سرمایه‌گذاری 10 میلیارد دلاری در نفت خزر
ساخت این سکوی نیمه شناور امیرکبیر با هدف شروع عملیات حفاری در دریای خزر، از نیمه اول سال 1380 با بودجه اولیه 215 میلیون دلار و 34 میلیارد تومان توسط کنسرسیوم صدرا ایران و GVA سوئد آغاز شد.
نیمه شناور حفاری امیر کبیر برای استقرار از هشت لنگر که در 4 طرف سکو قرار دارند، استفاده می کند. برای اجرای عملیات لنگر اندازی و پشتیبانی سکو در دریا، پروژه ساخت سه یدک کش کاسپین 1، 2 و 3 پیش بینی شده است.
این سکوی حفاری می‌تواند عملیات حفاری را به صورت نیمه شناور تا عمق هزار و 30 متر از سطح آب و تا 6 هزار متری بستر دریا انجام دهد. سکوی ایران البرز حدود 14 هزار تن وزن دارد و 120 نفر روی آن فعالیت خواهند کرد.
در نهایت این سازه 15 هزار تنی تابستان سال 1388 با حضور رئیس جمهوری به طور رسمی افتتاح شد و فعالیت اکتشافی امیرکبیر بهمن ماه همان سال در آبهای عمیق خزر آغاز شد.
تاکنون برای ساخت سکوی امیر کبیر و شناورهای پشتیبانی آن بیش از 500 میلیون دلار سرمایه گذاری شده است ضمن آنکه کارشناسان از نیاز به سرمایه گذاری حدود 10 میلیارد دلاری برای توسعه ذخایر احتمالی هیدروکربوری ایران در دریای خزر خبر می دهند.
قزاقستان پیشتاز برداشت نفت و گاز دریای خزر
بر اساس آخرین گزارشهای رسمی میزان برداشت نفت خام سه کشور جمهوری آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان از منابع هیدروکربوری دریای خزر بالغ بر 2.7 میلیون بشکه در روز است.
در سالهای اخیر میزان افزایش برداشت نفت و گاز طبیعی کشورهای حاشیه دریای خزر به میزان قابل توجه ای افزایش یافته است، به طوریکه در سالهای اخیر بیش از 118 میلیون تن معادل 2.3 میلیون بشکه در روز نفت خام توسط این کشورها برداشت می کنند.
در شرایط فعلی قزاقستان بیشترین میزان بهره برداری و استخراج نفت و گاز را از دریای خزر را در اختیار دارد، پس از قزاقستان، جمهوری آذربایجان روزانه 640 هزار بشکه نفت از دریای خزر برداشت می کند که به زودی این ظرفیت تولید به 800 هزار بشکه در روز افزایش می یابد.
میزان تولید نفت ترکمنستان از دریای خزر را 175 هزار بشکه در روز است که پیش بینی می شود این ظرفیت اخیرا به 185 هزار بشکه در روز افزایش پیدا کند.
از سال 1394 میلادی تاکنون حدود 28 شرکت آمریکایی، اروپایی و آسیایی در منابع نفت و گاز با کشورهای حاشیه دریای خزر مشارکت دارند.
برآوردهای اولیه غیر رسمی نشان می دهد که ایران از 15 میلیارد بشکه نفت و 11 تریلیون متر مکعب گاز طبیعی ذخایر هیدروکربوری در دریای خزر برخوردار است، ضمن آنکه مطالعات انجام شده نشان می دهد که عمده ذخایر نفت و گاز ایران در اعماق 500 تا 800 متری زیر بستر دریای خزر جنوبی قرار دارد.