ميدان نفتي مشترك فروزان كه در 100 كيلومتري جنوب غربي جزيره خارگ قرار دارد، بين ايران و عربستان سعودي مشترك است. نكته‌ي قابل توجه در اين زمينه برداشت 10 برابري اين كشور عربي از اين ميدان است.
در حال حاضر 4.5 درصد نفت خام روزانه‌ي كشور عربستان سعودي از ميدان مشترك فروزان تامين مي‌شود؛ يعني روزانه حدود 405 هزار بشكه نفت خام. اين درحالي است كه برداشت ايران از اين ميدان مشترك كمتر از 45 هزار بشكه در روز است.
شروع داستان فروزاني كه ديگر تابان نيست
شركت ملي نفت ايران ارديبهشت 1381 قرارداد اجرايي طرح توسعه‌ي ميدان نفتي فروزان را با هدف افزايش توليد در قالب بيع متقابل با شركت پترو ايران امضاء كرد و طبق قرارداد اين شركت موظف شد 65 هزار بشكه توليد نفت خام اين ميدان مشترك نفتي را افزايش دهد.
شركت پترو ايران نيز به عنوان پيمانكار اصلي با كنسرسيوم شركت‌هاي اس.ال.پي انگليس و تاسيسات دريايي ايران قرارداد همكاري بست.
طمع يا تغيير برنامه؟
اما پس از مدتي شركت نفت فلات قاره به عنوان بهره‌بردار طرح اعلام كرد كه ميدان نفتي فروزان توانايي توليد نفت خام بيشتري را دارد و برهمين اساس شرح و حال پروژه تغيير كرد و تغييرات جديدي در طراحي‌ها و نوع تاسيسات صورت گرفت. در نهايت اين تغييرات هزينه‌ي طرح توسعه‌ي اين ميدان را افزايش داد و تامين مالي پروژه با مشكلات زيادي روبه‌رو شد؛ به‌طوري كه اين افزايش قيمت را شوراي اقتصاد تصويب نكرد و پروژه متوقف شد. به پيشنهاد شركت مهندسي و توسعه‌ي نفت، قرارداد اجراي طرح توسعه‌ي ميدان فروزان فسخ و اجراي آن به شركت نفت فلات قاره سپرده شد.
تغيير برنامه فقط براي 15 هزار بشكه نفت
پس از آن شركت ملي نفت ايران با شركت سايپم تريون هندي براي توسعه‌ي ميدان مشترك نفتي فروزان به توافق رسيد و از سوي كارفرماي طرح گفته مي‌شد با اين قرارداد پروژه‌ي توسعه‌ي ميدان نفتي فروزان وارد فاز جديد‌تري شده است، اما بعد از تمام اين كش و غوس‌ها برنامه افزايش توليد نفت خام اين ميدان از 65 هزار بشكه به 80 هزار بشكه افزايش يافت.
اين درحالي است كه به گفته‌ي كارشناسان، اگر پروژه با همان ظرفيت و شرح كار اوليه پيش رفته بود، هم‌اكنون نه تنها به توان توليد نفت و گاز همراه پيش‌بيني شده رسيده بود، بلكه امكان برداشت از اين ميدان مشترك كه نفت قابل استحصال آن به دليل افت طبيعي توليد به‌طور سالانه كاهش پيدا مي‌كند، بيشتر بود.
در حالي هم‌اكنون آخرين وضعيت برداشت از ميدان مشترك نفتي فروزان روزانه كمتر از 45 هزار بشكه است كه برخي از كارشناسان معتقدند بازده مخزن ميدان نفتي فروزان كم شده و به علت اين‌كه شيب ميدان به سمت عربستان است، افزايش توليد از ميدان فروزان ديگر ممكن نيست.
پاي سازمان بازرسي و نظارت كل كشور هم به موضوع باز شد
عملكرد ايران در توسعه‌ي ميدان نفتي فروزان در دوره‌اي حتي پاي سازمان بارسي و نظارت كل كشور را به اين موضوع باز كرد. تا اين‌كه طبق مصوبه‌ي اسفند‌ماه سال 1387 هيات مديره‌ي شركت ملي نفت ايران تامين مالي طرح جديد توسعه‌ي ميدان فروزان را از روش بيع متقابل به استفاده از منابع داخلي تغيير داد و مقرر شد كه تكميل طرح جديد توسعه‌ي ميدان فروزان در مدت زمان 36 ماه انجام شود؛ يعني بايد تا پايان سال 1390 اين طرح تكميل مي‌شد.
اين در حالي است كه محمود زيركيان‌زاده - مدير عامل شركت فلات قاره، ابراز اميدواري كرده است كه توليد ايران از ميدان نفتي فروزان تا پايان امسال رشد 20 درصدي را تجربه كند و به بيش از 50 هزار بشكه در روز برسد.
غفلت از ساير ميادين مشترك پذيرفتني نيست
شايد يكي از دلايلي كه موجب شده كه ايران از برداشت از برخي ميادين مشترك از رقيبان خود عقب بماند، وجود تصميم‌گيران متعدد در تعيين برنامه‌ي توسعه، ميادين مشترك و نبود برنامه‌ي علمي و كارشناسي در اين زمينه باشد كه در نهايت ادامه‌ي چنين مديريت‌هايي در مورد ميادين مشترك خالي‌شدن مخازن نفتي و گازي را به سود رقيبان ايران در پي خواهد داشت. سودي كه از آن مردم ايران است، اما با كمي شيب به جيب شيوخ عرب سرازير شده است.
نكته مهم ديگر اين‌كه اگرچه ميدان گازي پارس جنوبي به درست در اولويت كاري وزارت نفت قرار گرفته است، اما نبايد فراموش كرد كه ساير ميادين مشترك نيز حقي دارند؛ حقي كه هم‌اكنون از سوي همسايگان غربي غارت مي‌شود. پس غفلت از ساير ميادين نفت و گاز با عنوان اولويت‌بندي ميادين مشترك گذشتن از حق مردم ايران است و اين غفلت اصلا پذيرفته نيست.