رودریگو دوترته، رئیس‌جمهور سابق فیلیپین، که سیاست‌هایش در مبارزه با مواد مخدر هزاران کشته برجای گذاشت، با حکم دادگاه کیفری بین‌المللی به اتهام جنایت علیه بشریت دستگیر شد.
به گزارش یورونیوز، این حکم در پی تحقیقاتی بین‌المللی صادر شد که بیش از یک دهه به بررسی کشتار‌های ناشی از جنگ دوترته علیه مواد مخدر پرداخته بود.
رودریگو دوترته، رئیس‌جمهور سابق فیلیپین هنگام ورود به فرودگاه بین‌المللی مانیل با حکم دادگاه کیفری بین‌المللی بازداشت شد. پلیس او را به اتهام جنایت علیه بشریت در ارتباط با سیاست‌های سرکوبگرانهاش در جنگ علیه مواد مخدر دستگیر کرد.
دوترته پیش از بازداشت، در سفری به هنگ‌کنگ بار دیگر توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده بود. این سفر شایعاتی را درباره احتمال فرار او از حکم بازداشت بین‌المللی و تلاش برای زندگی در تبعید برانگیخت. او روز یکشنبه در میان تشویق هزاران مهاجر فیلیپینی در ورزشگاه «ساتورن» در منطقه «وان چای» هنگ‌کنگ سخنرانی کرد.
دوترته ۷۹ ساله که در وضعیت جسمی نامناسبی دارد، در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای فیلیپین، برای نامزد‌های حزب خود تبلیغ می‌کرد. او در این سخنرانی تایید کرد که از صدور حکم بازداشتش توسط دادگاه کیفری بین‌المللی آگاه بوده است.
با این حال، او بار دیگر از سیاست‌های خود دفاع کرد و سخنانش با تشویق حضار همراه شد. اما ساعاتی بعد، زمانی که به فیلیپین بازگشت و از هواپیما در فرودگاه بین‌المللی مانیل پیاده شد، پلیس او را بر اساس حکم دادگاه کیفری بین‌المللی دستگیر کرد.
چین در واکنش به این خبر درباره «سیاسی‌کاری» و «استاندارد‌های دوگانه» در عملکرد دادگاه کیفری بین‌المللی هشدار داد. مائو نینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین، در نشست خبری در پاسخ به پرسشی درباره بازداشت دوترته گفت: «چین از این موضوع آگاه است و تحولات را از نزدیک دنبال می‌کند.»
در دوره‌های مختلف به‌عنوان دادستان، نماینده مجلس و شهردار شهر داوائو فعالیت کرده بود، به دلیل سخنان تند و توهین‌آمیز علیه نخبگان، کلیسای کاتولیک و غرب، شهرت پیدا کرد. او خود را حامی طبقات پایین معرفی می‌کرد و یک پوپولیست بود، اما بیش از هر چیز به دلیل رویکرد بی‌رحمانه‌اش در قبال جنایت، به‌ویژه مواد مخدر غیرقانونی، شناخته می‌شود.
در دوران شهرداری دوترته در شهر داوائو در اوایل دهه ۲۰۰۰، حدود هزار مظنون که بیشتر آنها از اقشار فقیر بودند، بدون محاکمه به ضرب گلوله کشته شدند. یکی از افسران پلیسی که در این کشتار‌ها نقش داشت، اما بعدا از دوترته جدا شد، به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت که در مجموع حدود ۱۰ هزار نفر به دستور او و توسط نیرو‌های پلیس و گروه‌های ضربتی غیررسمی کشته شدند.
این سرکوب گسترده باعث شد که به او لقب «قصاصگر» و «دوترته هری» را بدهند. «هری» اشاره به شخصیت سینمایی «هری کثیف» دارد که با بی‌رحمی با جنایتکاران برخورد می‌کرد و اغلب فراتر از قوانین عمل می‌کرد.
دوترته در سال ۲۰۱۶ با وعده‌ای جسورانه، اما ناکام برای ریشه‌کن کردن مواد مخدر و فساد به قدرت رسید. او در یکی از سخنرانی‌های انتخاباتی‌اش در مانیل گفته بود: «همه شما که درگیر مواد مخدر هستید، حرام‌زاده‌اید. من واقعا شما را خواهم کشت.» او ادامه داد: «من صبر ندارم، حد وسط هم وجود ندارد. یا شما مرا می‌کشید، یا من شما احمق‌ها را از بین می‌برم.»
واکنش‌های بین‌المللی به این سرکوب شدید، تنش‌هایی را میان دوترته و غرب ایجاد کرد. ایالات متحده، اتحادیه اروپا و دیگر دولت‌های غربی این سرکوب را محکوم کردند. دوترته در پاسخ، به رئیس‌جمهور وقت آمریکا، باراک اوباما گفته بود: «برو به جهنم» و تهدید کرده بود که روابط فیلیپین و آمریکا را قطع خواهد کرد.
دادگاه کیفری بین‌المللی تحقیقاتی را در مورد قتل‌های مرتبط با جنگ مواد مخدر تحت رهبری دوترته آغاز کرد. این تحقیقات شامل سیاست‌های خونین او در دوران ریاست‌جمهوری‌اش از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ و همچنین اقدامات او در زمان شهرداری داوائو از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶می‌شود. دوترته در سال ۲۰۱۹ فیلیپین را از اساسنامه رم خارج کرد، اقدامی که فعالان حقوق بشر آن را تلاشی برای فرار از پاسخگویی دانستند.
دولت دوترته در سال ۲۰۲۱ تلاش کرد تحقیقات دادگاه را متوقف کند و مدعی شد که دستگاه قضایی فیلیپین خود در حال رسیدگی به این اتهامات است. اما قضات دادگاه کیفری بین‌المللی در ژوئیه ۲۰۲۳ حکم دادند که تحقیقات باید ادامه یابد. این دادگاه که مقر آن در لاهه هلند است، زمانی مداخله می‌کند که کشور‌ها قادر یا مایل به محاکمه مظنونان جنایات بزرگ مانند نسل‌کشی، جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت نباشند.
فردیناند مارکوس جونیور، رئیس‌جمهور فعلی فیلیپین که در سال ۲۰۲۲ جانشین دوترته شد، اعلام کرد کشورش دوباره به عضویت دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC) درنخواهد آمد. اما دولت او گفته بود که اگر پلیس بین‌الملل (اینترپل) درخواستی برای بازداشت دوترته صادر کند، همکاری خواهد کرد.
یک سیاستمدار برجسته فیلیپینی که به پرونده‌های دادگاه کیفری بین‌المللی علیه دوترته مرتبط است، به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته که حکم بازداشت او از طریق اینترپل صادر شده است، اما هنوز دادگاه کیفری بین‌المللی و اینترپل این موضوع را تأیید نکرده‌اند.
دوترته در سخنرانی خود در هنگ‌کنگ بار دیگر از کارزار خشن ضد مواد مخدر خود دفاع کرد و گفت که این اقدامات برای امنیت مردم فیلیپین ضروری بود. او همچنان اتهامات مربوط به صدور دستور قتل‌های فراقضایی را رد می‌کند، اما بار‌ها تهدید کرده بود که قاچاقچیان مواد مخدر را خواهد کشت.
او خطاب به جمعیت گفت: «گناه من چه بود؟ من هر کاری که در توانم بود انجام دادم تا مردم فیلیپین کمی آسایش داشته باشند.»
دوترته اعلام کرده که آماده زندان رفتن است، اما در یک شوخی از حضار خواست که برای ساخت یک مجسمه از او کمک مالی کنند؛ او از آنها خواست که مجسمه‌ای از او با اسلحه در دست بسازند.
دوترته پس از پایان دوران ریاست‌جمهوری در سال ۲۰۲۲ اعلام کرد که از سیاست کناره‌گیری می‌کند، اما اخیرا برای شهرداری داوائو ثبت‌نام کرده و پسرش را به عنوان نامزد معاون شهردار معرفی کرده است. در داوائو و سایر مناطق، پلیس ایست‌های بازرسی و تدابیر امنیتی را افزایش داده است تا در صورت بروز ناآرامی‌های احتمالی در پی بازداشت او، اوضاع را تحت کنترل داشته باشد.