سود پیش‌فروش سکه بانک مرکزی واقعا چقدر است؟

فرارو– پیش فروش سکه بانک مرکزی سه مرحله برگزار شده و به احتمال زیاد در پایان این دور، آمار عرضه سکه با موعد تحویل سال ۱۴۰۴ از مرز یک میلیون قطعه عبور خواهد کرد. 

به گزارش فرارو؛ مرکز مبادله ارز و طلای ایران، مدعی است به منظور تنظیم بازار طلا و پاسخگویی به نیاز متقاضیان، نسبت به پیش فروش سکه طلا اقدام می‌کند. این طرح، زیر نظر بانک مرکزی انجام می‌شود و شرکت‌کنندگان، آن را فرصتی مناسب برای سرمایه‌گذاری و خرید مطمئن سکه طلا می‌دانند. طرح پیش‌فروش سکه، شامل انواع سکه بهار آزادی، از تمام سکه گرفته تا نیم سکه و ربع سکه می‌شود و متضاضیان اجازه دارند در هر نوبت حداقل شش قطعه مختلف سکه ضرب ۱۴۰۴ سفارش دهند. مهلت حضور در پیش فروش سکه حداقل تا آخر سال ۱۴۰۳ به پایان رسیده، اما به گفته محمدرضا فرزین، طرح دست‌کم تا شش ماه آینده ادامه دارد. قیمت سکه تمام بهار آزادی در طرح پیش فروش، الان روی کاغذ ۱۰ میلیون و ۲۴۵ هزار تومان ارزان‌تر از بازار است، اما با اینکه متقاضیان پول را پرداخت می‌کنند، پذیرفته‌اند در شهریور سال آینده آن را تحویل بگیرند. با توجه به این مسئله و اختلاف قیمت ها، آیا خرید سکه در طرح پیش فروش بانک مرکزی از نظر اقتصادی به صرفه است؟ در این گزارش به بررسی همین مسئله می‌پردازیم.

پیش‌فروش سکه بانک مرکزی چیست؟

هیاهوی بازار طلا به قدری بالا گرفته که برای پاسخ به تقاضا، بانک مرکزی مجبور است از تمام ظرفیت‌های ممکن کمک بگیرد. حراج سکه، پیش‌فروش سکه و حتی فروش اوراق گواهی سکه راهکار‌های مختلفی بوده‌اند که تا الان امتحان شده‌اند.

پیش‌فروش سکه برای افرادی مناسب است که عجله ندارند. پول نقد پرداخت می‌کنند و، چون به بانک مرکزی اعتماد دارند، گزینه تحویل در شش ماه بعد برایشان قابل قبول به نظر می‌رسد. پیش‌فروش سکه به زبان ساده یعنی شما امروز پول پرداخت می‌کنید و در آینده، سکه طلای خود را تحویل می‌گیرید. 

مرکز مبادله ارز و طلای ایران، به عنوان یک نهاد رسمی و معتبر، این فرصت را برای مردم فراهم کرده است وانواع سکه بهار آزادی شامل تمام سکه، نیم سکه و ربع سکه با تاریخ ضرب ۱۴۰۴ را پیش‌فروش می‌کند. تمام افراد بالای ۱۸ سال با تابعیت ایرانی می‌توانند در پیش فروش سکه شرکت کنند.

متقاضیان باید دارای حساب کاربری در سامانه مرکز مبادله ارز و طلای ایران باشند و همان ابتدا نسبت به واریز وجه پیش پرداخت از طریق سامانه مرکز مبادله ارز و طلای ایران اقدام می‌کنند. پس از واریز وجه، در بازه زمانی مشخص شده، می‌توان نسبت به ثبت درخواست پیش خرید سکه در سامانه اقدام کرد.

حداکثر تعداد سکه قابل خریداری برای هر فرد محدود است؛ آنطور که مرکز مبادله اعلام کرده در حال حاضر هر متقاضی در هر دور، پیش‌فروش مجاز به خرید نهایتا یک قطعه تمام سکه، دو نیم سکه و سه ربع سکه خواهد بود.
زمان تحویل سکه‌های پیش‌فروش بانک مرکزی در بازه زمانی مشخص و از قبل اعلام می‌شود و معمولا با قیمت روز سکه در بازار اختلافی چشمگیر دارد.

تفاوت پیش‌فروش سکه با حراج و خرید نقدی

پیش‌فروش سکه، با حراج سکه و روش‌های سنتی فروش سکه تفاوت‌هایی آشکار دارد. در این روش، شما مبلغی را به عنوان پیش‌پرداخت برای خرید سکه در آینده پرداخت می‌کنید ولی تقریبا خاطر جمع هستید، چون زمان تحویل سکه‌ها از پیش تعیین شده است.

قیمت سکه در طرح پیش‌فروش سکه توسط مرکز مبادله ارز و طلای ایران تعیین می‌شود و از قبل به اطلاع متقاضیان می‌رسد. این عدد تحت هر شرایطی پایین‌تر از نرخ روز بازار سکه و حتی طرح حراج سکه است، پس فرصتی برای سرمایه‌گذاری بلندمدت خواهد بود. 

نیاز به پرداخت مبلغ پیش‌پرداخت و طولانی بودن نسبی زمان انتظار تحویل، مهمترین معایب طرح پیش‌فروش سکه بانک مرکزی هستند.

حراج سکه، ماهیتی متفاوت دارد و برنامه‌ریزی شده تا سکه‌ها به بالاترین پیشنهاد قیمت فروخته شوند. البته که قیمت سکه‌ها در نهایت توسط مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد. 

حراج معمولاً در بازه‌های زمانی مشخص برگزار می‌شوند و نیازمند حضور فعال متقاضی در طول برگزاری زمان حراج هستند. احتمال برنده نشدن در حراج سکه وجود دارد. موعد تحویل به متقاضیان در فرآیند حراج سکه، دو هفته پس از اعلام نتایج است بنابراین بازگشت سرمایه با سرعت بیشتری قابل برنامه‌ریزی خواهد بود.

فروش سنتی سکه، دنگ و فنگ ندارد. سکه را به صورت نقدی و فوری در بازار آزاد یا از طریق فروشندگان طلا خریداری می‌کنید و قیمت سکه در همان لحظه بر اساس قیمت روز طلا و شرایط بازار تعیین می‌شود.

خرید سکه به روش سنتی، وقتی به دردسر می‌خورد که روز بد بازار باشد و قیمت‌ها به سرعت دچار نوسان شوند. در عوض دسترسی فوری به سکه‌ها خواهید داشت و امکان خرید در حجم‌های مختلف وجود دارد. مهمترین ایراد خرید سکه به شکل سنتی آنجاست که نتوانید ریسک و احتمال خرید سکه‌های تقلبی را مدیریت کنید یا به شکل لحظه‌ای از قیمت سکه اطلاع نداشته باشید.

علم بی‌رحم اقتصاد می‌گوید اگر در سال۱۴۰۴، شرکت‌کنندگان طرح پیش‌فروش سکه کمتر از تورم ۳۰ تا ۴۰ درصدی سود کرده باشند، عملا چیزی دستشان را نگرفته

اختلاف قیمت سکه پیش‌فروش با بازار

فرض کنید یک فروشگاه می‌خواهد چند سکه طلا را بفروشد. به جای اینکه قیمت ثابتی بگذارد، می‌گوید: «هر کسی بالاترین قیمت را پیشنهاد بدهد، سکه‌ها مال او». این یعنی حراج. حالا، افرادی که می‌خواهند سکه‌ها را بخرند، قیمت‌های پیشنهادی خود را اعلام می‌کنند. هر کسی که بالاترین قیمت را بگوید، برنده می‌شود و سکه‌ها را می‌خرد.

در حراج سکه، قیمت توسط مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. وقتی تقاضا زیاد باشد و عرضه کم، قیمت‌ها بالا می‌رود. برعکس، وقتی عرضه زیاد باشد و تقاضا کم، قیمت‌ها پایین می‌آید.

قیمت طلا در بازار‌های جهانی بر قیمت سکه در حراج تأثیر می‌گذارد. نرخ ارز و شرایط اقتصادی دیگر بازیگران تعیین قیمت سکه هستند و صدالبته که گاهی اوقات، جو روانی بازار می‌تواند نوسانات شدید قیمت‌ها را رقم بزند.

قیمت سکه به شکل پایه، در حراج سکه مرکز مبادله ارز و طلای ایران محاسبه می‌شود و متقاضیان بر اساس آن قیمت پیشنهادی خود را ارائه می‌کنند. قیمت پایه در نظر گرفته شده برای حراج سکه معمولا پایین‌تر از قیمت بازار است.

قیمت سکه امامی در آخرین حراج مرکز مبادله، به ۷۱ میلیون و ۴۱ هزار و ۸۴۲ تومان رسید و متقاضیان نیم سکه و ربع سکه را به ترتیب با متوسط قیمت ۳۹ میلیون و ۷۲۴ هزار و ۲۳۴ تومان و ۲۰ میلیون و ۲۹۲ هزار و ۱۸۲ هزار تومان خریداری کردند.

قیمت سکه امامی روز سه‌شنبه هفت اسفند در بازار آزاد حدود پنج میلیون تومان بالاتر بود و برای خرید نیم سکه و ربع سکه، باید به ترتیب سه و ۱.۵ میلیون تومان بیشتر پول پرداخت می‌کردید. 

قیمت سکه در پیش فروش مرکز مبادله، حتی از مدل حراجی هم پایین‌تر است. متقاضیان روز شنبه ۱۸ اسفند برای هر قطعه سکه ۶۱ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان پول دادند تا آن را شهریور ۱۴۰۴ تحویل بگیرند. قیمت سکه امامی در بازار آزاد، همان روز ۱۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان گران‌تر بود.

نیم سکه در پیش فروش مرکز مبادله با قیمت ۳۴ میلیون و ۶۵۰ هزار تومان به فروش رسید و ربع سکه را ۱۷ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان فروختند. اگرچه موعد تحویل شهریور ۱۴۰۴ اعلام شده، اما به هر حال نیم سکه روز شنبه ۱۸ اسفند، ۱۰ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان و ربع سکه، پنج میلیون و ۲۴۰ هزار تومان گران‌تر بود.

بررسی صرفه اقتصادی خرید سکه پیش‌فروش

قیمت سکه در طرح پیش فروش بانک مرکزی، به طور قابل توجهی پایین‌تر از قیمت‌های حراج و بازار آزاد است. این اختلاف قیمت، روی کاغذ، سود بالقوه برای خریداران در طرح پیش فروش را نشان می‌دهد. 

خریداران سکه در طرح پیش‌فروش بانک مرکزی علاوه بر اختلاف قیمت، از اصالت سکه‌ها مطمئن هستند. این در حالی است که خرید از بازار آزاد، ممکن است با ریسک خرید سکه‌های تقلبی همراه باشد. پس آیا خرید سکه در طرح پیش فروش بانک مرکزی می‌تواند یک گزینه سرمایه‌گذاری مناسب باشد؟

قیمت طلا و سکه، تحت تأثیر عوامل مختلف اقتصادی و سیاسی، ممکن است در آینده تغییر کند. ریزش قیمت سکه هرچند در حد یک احتمال مطرح می‌شود، اما عقل سلیم حکم می‌کند نباید آن را دست‌کم گرفت.

خرید سکه در طرح پیش‌فروش سکه بیشتر نقش یک سرمایه‌گذاری میان‌مدت را بازی می‌کند. بانک مرکزی به‌شکلی هوشمندانه قیمت سکه در پیش‌فروش را طوری تعیین کرده که سود آن تا حد امکان از سود ۱۷ درصدی سپرده شش‌ماهه بالاتر نرود. همچنین با فرض اینکه قیمت سکه در زمان تحویل، با آنچه همین حالا در بازار آزاد شاهد هستیم تفاوت نداشته باشد، شرکت‌کنندگان طرح پیش‌فروش سکه بین ۲۳ تا ۳۰ درصد سود کسب خواهند کرد که با توجه به تورم ۳۰ تا ۴۰ درصدی عدد چشمگیری نخواهد بود. 

علم بی‌رحم اقتصاد می‌گوید با توجه به زمان تحویل سکه‌ها که مربوط به سال ۱۴۰۴ است، نرخ تورم سال آتی نتیجه نهایی را مشخص خواهد کرد. اگر نرخ تورم بیشتر از سود حاصل از خرید سکه باشد، عملا سرمایه‌گذاری انجام شده سود چندانی نخواهد داشت.

کاهش قیمت سکه را هم نباید دست‌کم گرفت؛ در این سناریو، فرض می‌کنیم قیمت طلا در زمان تحویل سکه‌های پیش‌فروش بانک مرکزی کاهش پیدا می‌کند و خریداران با ضرر مواجه خواهند شد.

مقایسه قیمت انواع سکه طلا