محمد داوری، سخنگوی سازمان معلمان طی یادداشتی در روزنامه هم میهن نوشت: باتوجه به انتظارات حامیان دولت، عملکرد آقای کاظمی نمره پایینی میگیرد؛ چون تغییر و تحولاتی که در رویکردها و سیاستهای این وزارتخانه مورد نیاز بوده، برآورده نشده و تغییر سبک مدیریتی و مدیران هم در نظر گرفته نشده است. ما طرح و برنامه خاصی از او ندیدهایم و منتقدان و کارشناسان این حوزه اعلام نارضایتی میکنند و از نظر برآورده شدن انتظارات دانشآموزان و والدین هم اتفاق خاصی نیفتاده که چشمانداز امیدوارکنندهای ایجاد شده باشد؛ با این حال از نظر مدیریت روزمره آموزشوپرورش بهنسبت سالهای قبل موفقتر عمل شده و مواردی مانند ساماندهی نیروی انسانی و نداشتن کلاس خالی بهنسبت گذشته شرایط بهتری داشتند که این بخش میتواند نکته مثبتی باشد. آموزشوپرورش در دو حوزه سختافزاری و نرمافزاری نیازمند تغییراتی استراتژیک است.
بحث فضای آموزشی و امکانات و تجهیزات اهمیت بسیار زیادی دارد و برای ارتقای کمی و کیفی آن به یک برنامه مدون نیاز داریم، اما چنین برنامهای وجود ندارد. در این مدت کارگروههایی تشکیل شده اما صرفاً برای مدیریت روزمره مسائل این حوزه است. در زمینه مدیریت آموزشی و محتوای آن هم نشانههایی از ایجاد تغییرات استراتژیک دیده نشده است؛ چون وزیر میتواند برنامههایی را آغاز کند که افراد صاحبنظر در این حوزه امیدوار باشند ارادهای برای برخی تغییرات وجود دارد.
انتظار میرفت باتوجه به اینکه آقای کاظمی با مسائل آموزشوپرورش آشناست، دست به دامان صاحبنظران و منتقدان باشد و بتواند چشمانداز امیدوارکنندهای را نشان دهد. او در بحثهای خود قبل از گرفتن رأیاعتماد چنین رویکردی را داشت و نگاهش ایجاد تغییرات استراتژیک در حوزههای مختلف بود، اما آنقدر درگیر مسائل و چالشهای روزمره است که فرصتی برای انجام آن پیدا نکرد.
اولین دلیل آن، اولویت ندادن به این موضوع و دلیل دیگر، انتخاب تیمی است که بتواند این برنامهها را تدوین کند و نگاه استراتژیک داشته باشند. یکی از مواردی که میتوان نشانههای اراده برای تغییرات را دید، همین انتصابات است که میتوان بهواسطه آن نگاه وزیر را ارزیابی کرد. آموزشوپرورش باید مسیر دیگری را طی کند.
آنچه روشن است این است که معلمان، دانشآموزان و والدین رضایت ندارند؛ کسانی که در دولتهای مختلف چشمها و گوشهایشان تیز میشود تا ببینند آن وزیر در راستای قرار دادن نظام آموزشی در ریل کارآمدی و توجه به مطالبات دانشآموزان، معلمان و والدین قدمی برمیدارد یا خیر؟ این نشانهها هنوز دیده نشده است. باتوجه به مسیر فعلی این وزارتخانه، اولویت آن برای تغییر مسیر در بحث ساختاری و نرمافزاری است. این ساختار عریض، طویل، متمرکز و مرکزمحور باید تغییر کند و به همانچیزی برسد که سالهاست بهنام مدرسهمحوری و معلممحوری مطرح میشود.
هدف این مسیر هم پویا کردن مدرسه و مشارکت معلمان و اولیا در مدرسه است. باید به مدرسه اختیار داده شود تا حداکثر ظرفیتهای آن برای پویایی به کار گرفته شود. در حال حاضر اگر مدرسهای موفق عمل میکند، از ظرفیتهای درونی خودش استفاده کرده است. نقش اجرایی و دستوری ستاد باید کاهش پیدا کرده و بیشتر به سمت نظارت و حمایت حرکت کند و از ابلاغ دستورالعملها، بخشنامهها و تمام رویکردها و روشهای مانع بروز خلاقیتهای مدرسه، خودداری کند. اولویت دیگر تغییر در وزارت آموزشوپرورش این است که باید به مدارس و مدیرانشان اجازه داده شود که در محتوای برنامهها و رویکردهای آموزشی و پرورشی خود خلاقیت داشته باشند و بر طرحها و برنامههای متراکم ناکارآمد تاکید نشود.
علاوه بر این موارد به انتصابات وزیر آموزشوپرورش هم نقدهایی وارد است. ساختار این حوزه بهدلیل متمرکز بودن، متاثر از نگاه مدیران است. آموزشوپرورش در این حوزه از نظر کمیت بسیار کند پیش رفت و معاونان وزیر، مدیران کل و رؤسای مناطقِ تعداد کمی تغییر کردند. از نظر کیفی هم بهدلیل اینکه به فشارهای تیم موجود تن دادند، نتوانستند تغییرات متعددی داشته و جایگزینهای مناسبی برای افراد تیم قبلی داشته باشند. بخش زیادی از نارضایتی از عملکرد نظام آموزشی مربوط به مدیران ناکارآمد است؛ درحالیکه این مدیران همچنان به کار خود ادامه میدهند.
تعدادی از این جابهجاییها و انتصابات بهنسبت مورد رضایت بوده اما درباره برخی از آنها نارضایتی شدیدی وجود دارد. درباره مسائل معیشتی فرهنگیان هم آقای کاظمی در این مدت عملاً نمیتوانست کاری از پیش ببرد. چالش اصلی او، پرداخت پاداش بازنشستگان سال قبل بود که در دولت سابق و بودجه سال قبل اتفاق افتاده بود و درنهایت با تأخیر یکسالونیمه پرداخت شد.
علاوه بر این، بحث تأخیر در پرداخت حقالتدریس معلمان هم مطرح بود که با پیگیریهای انجامشده ماهانه پرداخت میشود و حالا باید عملکرد آقای کاظمی و دولت جدید را در بحث بودجه آموزشوپرورش ببینیم. منصفانه نیست عملکرد آقای وزیر آموزشوپرورش در حوزه معیشت را حالا ارزیابی کنیم و به نظر من باید آن را به سال آینده محول کرد. باوجود اینکه بودجه پاداش پیشبینی نشده بود و مقصر، دولت و مجلس قبل بوده است، اما با تعامل با دولت – هرچند با تأخیر یکسالونیمه – این پاداش را پرداخت کردند درحالیکه باید به نرخ روز پرداخت میشد.
عملکرد چندماهه اخیر وزارت آموزشوپرورش با اولویتهای مطرحشده فاصله دارد ولی انتظار میرود این انتظارات برای سال تحصیلی آینده برآورده شود. باتوجه به اینکه آقای کاظمی از جنس آموزشوپرورش است و مطالبات فرهنگیان و کارشناسان حوزه، والدین و دانشآموزان را میشناسد، امیدواریم در ماههای آینده شاهد تغییرات و برنامههایی درراستای برآورده کردن آنها باشیم.