روز گذشته (شنبه) «کارت رفاهی متصل به اوراق گام» با سقف اعتبار فردی ۳۰۰ میلیون تومان با هدف تامین مالی «غیر تورمی» برای تقاضای خُرد خانوار‌ها برای خرید کالا‌های با دوام و برای تأمین مالی تولید، عملیاتی شد.
به گزارش اعتماد، این ابزار تأمین مالی که دیروز با حضور رییس کل بانک مرکزی، وزرای کار، رفاه و تأمین اجتماعی و وزارت صنعت، معدن و تجارت و مدیران شبکه بانکی رونمایی شد با هدف تأمین مالی خانوار با نرخ پایین و خلق کمتر نقدینگی و تسهیل‌گری در زمینه تأمین مالی خرد با نرخ پایین طراحی شده است ضمن اینکه هزینه پایین تأمین مالی، خلق نقدینگی کمتر و نیاز به منابع کمتر بانکی در مقایسه با اعطای تسهیلات از جمله مزایای این ابزار جدید تأمین مالی است.
در چارچوب این ابزار، پس از اعتبارسنجی خانوار در شبکه بانکی کارت رفاهی به اعتبار اوراق گام تا سقف ۳۰۰ میلیون تومان (پس از کسر میزان استفاده شده از کارت اعتباری مرابحه) برای متقاضی صادر می‌شود. بازپرداخت این اعتبار در اقساط حداکثر ۲۴ ماهه پیش‌بینی شده است. بر اساس طراحی انجام شده پس از خرید کالا توسط مشتری با استفاده از کارت رفاهی از پذیرنده‌های طرف قرارداد بانک، تسویه با پذیرنده‌ها از طریق صدور اوراق گام توسط بانک عامل به ذینفعی شرکت پذیرنده صورت می‌گیرد.
الگوی تأمین مالی بر پایه این ابزار با هدف تأمین مالی خانوار با نرخ پایین و خلق کمتر نقدینگی طراحی شده است و تأمین مالی توأمان خانوار‌ها و بنگاه‌ها با یک ابزار تعهدی (اوراق گام) و افزایش کارایی تأمین مالی در کنار تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی که محصولات آنها توسط خانوار‌ها خریداری می‌شود و هزینه پایین تأمین مالی برای خانوار از جمله ویژگی‌های دیگر این ابزار جدید تأمین مالی است ضمن اینکه استفاده از این ابزار خلق نقدینگی کمتری در مقایسه با اعطای تسهیلات در نظام پولی کشور ایجاد می‌کند و نیاز به منابع کمتری از بانک در مقایسه با اعطای تسهیلات وجود دارد.
نحوه عملکرد و فرایند کارت رفاهی متصل به اوراق گام به این صورت است که ابتدا بانک صادرکننده کارت رفاهی نسبت به عقد قرارداد با پذیرنده‌ها (فروشنده کالا) اقدام می‌کند سپس کارت رفاهی متصل به اوراق گام توسط بانک عامل یا موسسات اعتباری با رعایت الزامات اعتبارسنجی به ویژه استعلام وضعیت بدهی غیر جاری و استعلام چک برگشتی، به مشتری (خانوار) اعطا می‌شود.
مشتری بانک از زمان خرید نسبت به بازپرداخت اقساط طبق جدول اقساط اقدام می‌کند، در این مدل، بر اساس توافق مابین بانک و پذیرنده با تجمیع خرید‌های صورت گرفته از کارت‌های رفاهی مشتریان در بازه‌های زمانی مشخص حسب توافق، اوراق گام به ذینفعی پذیرنده به عنوان متقاضی گام توسط بانک به وکالت از مشتریان (متعهدین) صادر می‌شود.
در ادامه این فرایند پذیرنده به عنوان بنگاه متقاضی می‌تواند نسبت به انتقال اوراق گام در زنجیره تولید پسین خود به بنگاه‌های متقاضی دیگر اقدام نماید و در نهایت در سررسید اوراق گام، ذینفع نهایی اوراق گام چه در بازار پول و چه در بازار سرمایه باشد، نسبت به دریافت وجه اوراق گام اقدام می‌کند که پرداخت به ترتیب به‌طور مستقیم و غیرمستقیم توسط بانک پرداخت می‌شود.
محمد شیریجیان، معاون اقتصادی بانک مرکزی در حاشیه مراسم رونمایی از کارت رفاهی متصل به اوراق گام با حضور در جمع خبرنگاران درباره نرخ سود نهایی این کارت‌ها، اظهار داشت: حداکثر نرخ سود در نظر گرفته شده برای کارت رفاهی ۶.۲۵ درصد است که ۴ درصد آن برای صدور کارت رفاهی و ۲.۲۵ درصد برای اوراق گام لحاظ می‌شود.
وی با بیان اینکه بانک‌ها می‌توانند برای نرخ سود و کارمزد این کارت‌ها تخفیف‌هایی را برای مشتریان خود لحاظ کنند، تصریح کرد: ۶.۲۵ درصد حداکثر سود این کارت‌هاست البته حتما قابلیت تخفیف دارد؛ این کارمزد می‌تواند بین پذیرنده‌ها و مشتریان تقسیم شود.
معاون بانک مرکزی درباره مزیت کارت رفاهی متصل به اوراق گام گفت: در این طرح دیگر نیاز نیست مصرف‌کنندگان نهایی حتما نزد بانک‌ها گردش حساب داشته باشند یا در صف منتظر بمانند. به محض درخواست، اعتبارسنجی انجام می‌شود و براساس اعتبارسنجی کارت به او تعلق می‌گیرد و می‌تواند خرید خود را انجام دهد و به صورت اقساطی (۲۴ ماهه) نسبت به بازپرداخت اقدام کند.
رییس کل بانک مرکزی نیز در این مراسم با اشاره به اینکه متاسفانه در چند دهه گذشته به سمتی رفتیم که همه بانک‌ها یک کار را انجام می‌دهند و باید به سمت تخصصی شدن بانک‌ها حرکت کنیم، تاکید کرد: تمرکز ما این است که تامین مالی خانوار‌ها تسهیل شود تا برای ارقام کوچک مجبور نباشند به نهاد‌های غیر شبکه بانکی رجوع کنند.
محمدرضا فرزین- رییس کل بانک مرکزی- گفت: موضوع تامین مالی یک موضوع وسیع است که بخشی از آن بر عهده نظام بانکی است، اما در ایران بخش عمده آن بر دوش نظام بانکی کشور است که هم شامل سهم تامین مالی صنعتی و هم تامین مالی خانوار‌ها می‌شود.
وی افزود: در رابطه با بنگاه‌ها و تامین مالی پروژه‌ها و طرح‌ها، طبیعی است که بیشتر باید به سمت بانک‌های توسعه‌ای و تخصصی حرکت کنیم که در قانون هفتم توسعه به آن اشاره شده است. متاسفانه در چند دهه گذشته به سمتی رفتیم که همه بانک‌ها یک کار را انجام می‌دهند که این عدم تفکیک بانکداری یکی از آفت‌های نظام بانکی است.
فرزین گفت: اگر نتوانیم تولید را تامین مالی کنیم، بی‌شک رشد اقتصادی آسیب می‌بیند و به همین دلیل باید در رابطه با تامین مالی توسعه‌ای اقدامات مهمی انجام دهیم. کار بر روی اوراق خاص در بانک مرکزی در دست اقدام است.
وی ادامه داد:، اما در رابطه با تامین مالی خُرد و تأمین مالی خانوار‌ها خوشبختانه پیشرفت‌های بسیار خوبی در شبکه بانکی داشتیم و سهم ۱۲ درصدی در گذشته امروز به ۲۳ درصد رسیده است. با این حال در تلاش هستیم که سرمایه تامین مالی را به سمت تامین مالی زنجیره‌ای حرکت دهیم و هدف‌گذاری برای تامین مالی زنجیره‌ای ۱۱۵۰ هزار میلیارد تومان است و از مجموع هدف‌گذاری شده برای سال جاری امیدواریم که بخش مهمی از آن را تامین کنیم که بخشی از آن شامل اوراق گام است.
رییس کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: خوشبختانه این ابزار جدید، شامل محدودیت ترازنامه بانک‌ها نمی‌شود و بانک‌ها می‌توانند بر روی اوراق گام بیشتر کار کنند و از امروز باید تلاش کنیم که به سمت تخصصی شدن بانک‌ها قدم برداریم تا تسهیلات خاص و مرتبط به بانک‌های تخصصی هدایت شود.
وی گفت: تمرکز ما این است که تامین مالی خانوار‌ها تسهیل شود تا برای ارقام کوچک مجبور نباشند به نهاد‌های غیر شبکه بانکی رجوع کنند.