«محمد جوانبخت» معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا که هفته گذشته همراه با «سید عباس عراقچی» وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران برای دیدار با مقامات افغانستان به کابل سفر کرده بود، در ارتباط با رایزنی‌های انجام شده در این سفر و در ارتباط با موضوع آب و حق‌آبه ایران از هیرمند گفت: در حال حاضر یکی از اصلی‌ترین موضوعات بین ایران و افغانستان بحث آب است.
به گزارش ایسنا، او با اشاره به معاهده هیرمند که در سال ۱۳۵۱ بین ۲ کشور امضا شده است، گفت: بر اساس این معاهده باید سالانه ۸۲۰ میلیون مترمکعب آب از مسیر هیرمند وارد ایران شود که این اتفاق در حال حاضر رخ نمی‌دهد.
این مقام مسئول در وزارت نیرو با بیان این‌که علاوه بر موضوع هیرمند ما ۲ موضوع آبی دیگر با مقامات افغانستان داریم، تصریح کرد: یکی دیگر از این موضوعات تامین آب هامون‌هاست. هامون‌ها عامل اصلی حیات و زیست مردم سیستان است و در واقع اقلیم منطقه توسط هامون‌ها شکل می‌گیرد. در نبود هامون‌ها و خشکی آنها، گرد و غبار منطقه را فرا می‌گیرد که در مدت اخیر این موضوع تشدید و باعث شده است که این منطقه از حیث سکونت و حیات ویژگی اصلی خود را از دست دهد.
او سومین موضوع آبی بین ایران و افغانستان را بحث حق‌آبه تاریخی ایران از هریرود در خراسان رضوی عنوان کرد و گفت: هریرود حق‌آبه تاریخی ماست و به طور معمول حق‌آبه‌های تاریخی در مجامع بین‌المللی که به موضوع محیط زیست می‌پردازند شناخته شده و دارای موضوعیت است.
سازه سرریز سد کمال‌خان، مانع ورود آب به ایران در ۳ سال گذشته شده است
جوانبخت در ارتباط با جلسات کمیساران آب هیرمند گفت: جلسه کمیساران آب هیرمند به‌طور معمول سالانه ۲ بار تشکیل می‌شود و این سازوکاری است که در معاهده هیرمند برای اجرای آن گنجانده شده است. ما بعضا تلاش می‌کنیم که در این جلسات سایر مسائل مرتبط با آب را نیز مطرح کنیم.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا با بیان این‌که «علاوه بر نشست کمیساران آب، همواره تلاش می‌کنیم در حاشیه دیدار‌ها و رایزنی‌ها با مقامات حکومت سرپرستی افغانستان از جمله جلسات کمیسیون مشترک اقتصادی ۲ کشور موضوع حق‌آبه را نیز پیگیری کنیم»، ادامه داد: در سال ۱۴۰۰ سد کمال‌خان در فاصله ۶۰ الی ۷۰ کیلومتری مرز ما احداث شد و این سد به گونه‌ای طراحی شده که جلوی ورود سیلاب‌ها به ایران را می‌گیرد، سازه سرریز سد کمال‌خان به‌گونه‌ای است که آب را به سمت گودزره هدایت می‌کند و مانع ورود آب در سه سال گذشته به ایران بوده است. با پیگیری‌های زیادی که انجام شد در اسفند سال ۱۴۰۲ دریچه‌های سد کمال‌خان باز گذاشته شد و مقداری آب به سمت ایران آمد.
وی افزود: در سال گذشته حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب وارد کشورمان شد که عمدتا به شرب مردم منطقه اختصاص داده شد.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا با بیان این که «در جریان سفر آقای عراقچی به افغانستان ایشان به صورت مفصل در ارتباط با موضوع آب گفت‌و‌گو کردند» ادامه داد: در مذاکره با آقای متقی، سرپرست وزارت خارجه حکومت سرپرستی افغانستان به اهمیت باز بودن دریچه‌های سد کمال‌خان برای جاری شدن آب در مسیر طبیعی رودخانه هیرمند برای ورود به خاک کشورمان تاکید شد.
وی در بخش دیگر از صحبت‌های خود گفت: کار درست و مناسب اصلاح سرریز سد کمال‌خان است. اکنون مسیر اصلی سرریز سد به سمت گودزره است در حالی که مسیر اصلی باید به طور طبیعی به سمت رودخانه هیرمند که به سمت ایران جریان دارد باشد.
برای تامین آب شرب مشهد دچار زحمت شده‌ایم
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا در ارتباط با احداث سد پاشدان بر روی هریرود و مسائل زیست محیطی که این سد به مرور در ارتباط با خراسان رضوی در ایران ایجاد می‌کند، گفت: اکنون نیز این مشکلات به وجود آمده و چند سال است که آب ورودی به کشور ما در این منطقه که در سد دوستی ذخیره می‌شود، وضعیت نابسامانی گرفته است و با توجه به کاهش ورودی‌ها برای تامین آب شرب مشهد دچار زحمت شده‌ایم.
معاون وزیر نیرو همچنین بار دیگر تاکید کرد: در جریان تعاملات و دیپلماسی با افغانستان باید آب جایگاه اصلی داشته باشد.
او در پاسخ به این سوال که گفت‌و‌گو‌های آبی در ارتباط با موضوع رود ارس بین ایران و ترکیه چگونه است، ادامه داد: تاکنون در مدت اخیر چهار نوبت با ترکیه در ارتباط با مساله آب صحبت کردیم. نگرانی‌هایمان را گفته‌ایم و این جلسات مشترک را ادامه خواهیم داد.
جوانبخت در پاسخ به این سوال که «حدود ۲ هفته پیش شاهد سفر رئیس جمهور به تاجیکستان بودیم و آیا در این سفر با توجه به پرآب بودن تاجیکستان در ارتباط با موضوع آب رایزنی شد؟»، گفت: با توجه به سهم بیش از ۱۰ میلیارد مترمکعبی تاجیکستان از آمودریا، وارد کردن آب از تاجیکستان ایده‌ای است که سال‌هاست مطرح بوده و مسائل خاص خودش را دارد.
معاون وزیر نیرو در بخش پایانی صحبت‌های خود به همکاری‌های خوب آبی با ترکمنستان به‌ویژه در ۲ سال گذشته در برداشت از سد دوستی اشاره کرد.