فرارو- اوایل سپتامبر سال ۲۰۲۳ بود ("ناتالیا نامیز" به خوبی آن زمان را به یاد میآورد). زمانی که فرزندخوانده اش "دنیلو" با وی تماس گرفت و او را از رویای عجیبی که تجربه کرده بود، باخبر کرد. او از جایی تماس میگرفت که یگان ضدتانک وی در آن مستقر بود. منطقهای در دونباس. او ۸۰۰ کیلومتر از خانواده اش دور بود. مادرش نیز تنها در خانهشان در شهر هورودنیا، واقع در شمال اوکراین زندگی میکند. وضعیت دنیلو در جبهههای جنگ اوکراین به هیچ عنوان خوب نبوده است.
به گزارش فرارو به نقل از نشریه اشپیگل؛ ناتالیا میگوید که پسر خوانده اش در خواب دیده که یک مراسم تدفین بزرگ در هورودنیا برگزاری میشود. ناتالیا ۴۲ سال سن دارد و از مشکلات قلبی و دیابت رنج میبرد و نیاز به تزریق انسولین دارد. او برای مسافتهای طولانی از یک اسکوتر استفاده میکند. دنیلو فکر کرده بود خوابی که دیده مرتبط به ناتالیا است.
ناتالیا گفت که او باید پسرخواندهاش را آرام میکرد. وی به دنیلو گفته است: "من قصد مردن ندارم". ناتالیا یک زن چاق با موهایی بلوند است. او بر کرانه رودخانه چیبرز که از وسط شهر هورودنیا میگذرد نشسته است. این شهر در یک منطقه انبوه جنگلی واقع شده و ۱۰ هزار نفر جمعیت دارد و تنها ۳۰ کیلومتر با نقطه مرزی فاصله دارد که اوکراین و روسیه و بلاروس، در قالب آن با یکدیگر مرزهای مشترک دارند. مسیرهای منتهی به شهر، پُردستانداز هستند و البته برخی راهها نیز مسدود شدهاند و اجازه رفتن به برخی روستاها داده نمیشود.
اکنون یک روز آفتابیِ پاییزی است و ناتالیا امروز از کار کردن فارغ است و استراحت میکند. او در کنار شمار دیگری از زنان اوکراینی، به طور داوطلبانه در حال بافتن یک تور استتار برای نیروهای ارتش اوکراین است. ناتالیا با این کار حس میکند که در حال کمک کردن به پسرخوانده اش دنیلو است.
*ناتالیا، زن 42 ساله اوکراینی و مادر دنیلو
مادر بیولوژیک دنیلو خانواده اش را ترک کرد. در آن زمان، دنیلو تنها ۲ سال داشت و سپس ناتالیا با پدر دنیلو ازدواج کرد. او دنیلو و خواهر بزرگترش را مثل بچههای خونی خود بزرگ کرده است. او میگوید فوتبال بازی کردن دنیلو و یا کاشت گل لاله و رُز توسط او در باغچه خانه و یا رویابافیهای او جهت پیوستن به ارتش اوکراین را در همان کودکی از یاد نمیبرد.
در ماه آپریل سال ۲۰۲۳، دنیلو ۱۸ سال داشت و به طور داوطلبانه به ارتش اوکراین پیوست. ناتالیا میگوید ما هر کاری میتوانستیم انجام دادیم تا نظر وی را تغییر دهیم. با این حال، او به ما گوش نکرد.
دوره آموزشی وی در منطقه غربی اوکراین موسوم به "لویو"، شش هفته به طول انجامید. سپس، دنیلو به جبهه دونباس فرستاده شد. جبههای که خیلی زود شاهد درگیریهای شدید و قابل توجهی بود. به عنوان یک سرباز در گردان یکم تانک و زرهی، او در باخموت، مارینکا و پوکرووسک جنگیده است.
در مارینکا، او در چندین نوبت دچار جراحت شد با این حال خیلی زود به جیهه جنگ برگشت. در ۷ سپتامبر سال ۲۰۲۳، او به دلیل انفجار یک نارنجک کشته شد. این اتفاق یک ماه پس از تولید ۱۹ سالگی او و البته دو روز پس از تماس تلفنیاش با ناتالیا در ماه سپتامبر روی داد. یک مراسم تدفین بزرگ در هوردونیا برگزار شد. دقیقا همانطور که دنیلو در خواب دیده بود.
اکنون در اقصی نقاط شهر به افتخار او بیلبوردهای زیادی نصب شده است. در بیلبوردهای مذکور یک مرد با یونیفرم نظامی در حالی که اسلحهای به دست دارد و چهره اش مصمم است به چشم میخورد. دنیلو تنها یکی از هزاران سربازی است که در بحبوحه جنگ اوکراین جان خود را از دست دادهاند. برگزاری مراسم تدفین تقریبا به یک رویداد عادی در اوکراین در طی ماههای اخیر که از جنک این کشور با روسیه میگذرد تبدیل شده است. با این حال، برای اوکراین از دست دادن جمعیت جوان یک ضربه بسیار سخت است. جنگ اوکراین عملا در حال دزدیدن و نابودسازی نسل جوان این کشور است.
*تصویر یک بیلبورد در گرامیداشت دنیلو در شهر هورودنیا
در شرایط کنونی، با حمله روسیه به اوکراین، مشکل جمعیتی این کشور به یک فاجعه تبدیل شده است. تقریبا ۷ میلیون نفر که اغلب آنها را زنان و کودکان تشکیل میدهند، از چهارم فوریه سال ۲۰۲۲ که جنگ آغاز شده، به خارج از اوکراین فرار کردهاند. حداقل ۵ میلیون اوکراینی در وضعیت کنونی در مناطق تحت اشغال روسیه زندگی میکنند. مناطقی که از دیگر بخشهای اوکراین جدا شدهاند. در عین حال، دهها هزار اوکراینی غیرنظامی جان خود را از دست دادهاند و البته که تا ۱۰۰ هزار نظامی این کشور نیز کشته شدهاند.
در اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی که اوکراین تازه به استقلال رسیده بود، این کشور جمعیتی بالغ بر ۵۱.۵ میلیون نفر داشت. اکنون جمعیت اوکراین که تحت حاکمیت دولت مرکزی این کشور زندگی میکنند، تنها ۲۹ میلیون نفر است. جمعیت کشورهای صنعتی زمانی که نرخ تولد برای هر زن به زیر ۲.۱ سقوط میکند، کاهش مییابد. این عدد برای اروپا ۱.۵ است. در اوکراین، نرخ تولد به زیر یک سقوط کرده است. این بدن معناست که اوکراین عملا در حالی خالیشدن از جمعیت است.
سیاستمداران به خوبی از وخامت اوضاع خبر دارند. در اوکراین تنها مردان ۲۵ ساله و پیرتر برای خدمت نظامی فراخوان میشوند. این در حالی است که فرماندهان نظامی تا جای ممکن به سرباز در میدانهای نبرد نیاز دارند. تا بهار گذشته این محدودیت سنی حتی ۲۷ سال بود. با این حال، دولت و پارلمان اوکراین آن را کاهش دادهاند. میانگین سنتی سربازان اوکراینی ۴۰ سال است. از این رو، اینکه روی بیلبوردهای مرتبط با کشته شدن دنیلو نوشته شده "بچه"، چندان اتفاقی و بیمعنی نیست. اوکراینِ امروز به اندازه کافی نیروی انسانی در اختیار ندارد.
"آندری بوهان" روحیه بسیار خوبی دارد و نسبت به سرزمینی که آن را خانه مینامد متعصب است. یک مرد ۵۷ ساله که شهردار هورودنیا در ۲۲ سال اخیر بوده و در عین حال رئیس یک اتحادیه با نام هرومادیا نیز است. او در دفترش با مردم دیدار میکند و تلفنش نیز به صورت لاینقطع زنگ میخورد. پروندهها مثل کوه روی میزش تلمبار شدهاند و دستیاران و همکارانش مدام دور و بر او هستند. بوهان چهرهای خندرو و نگاهی تیزبین دارد و معتقد است که از زمان استقلال اوکراین در سال ۱۹۹۱، همه چیز برای اوکراین بهتر شده است. او معتقد است اخلاق کاری در اوکراین وضع بهتری پیدا کرده است. البته که او دیدگاه مشابهی را در مورد نحوه برخورد با محیطزیست و طبیعت نیز دارد.
بوهان میگوید که مناظر طبیعی در هورودنیا فوق العاده هستند. مردم این منطقه سختکوشند. ظرفیتهای زیادی نیز در این منطقه به ویژه در حوزه گردشگری وجود دارد. با این حال، او تاکید میکند که مشکلات جمعیتی واقعا جدی هستند. بوهان میگوید که هر مرحله از بحران جمعیتی در اوکراین را درک کرده است. در دهه ۱۹۸۰ که شوروی به نقطه پایان خود نزدیک میشد، ۱۶ هزار نفر در شهر هورودنیا زندگی میکردند. جمعیتی که حدودا ۶ هزار نفر بیشتر از جمعیت امروزی این شهر است. بوهان میگوید که در زمان شوروی، در یک کارخانه ساخت تلویزیونهای رنگی در هورودنیا کار میکرده است.
*آندری بوهان، شهردار هورودنیا
پس از سقوط شوروی، کارخانه مذکور در سال ۱۹۹۷ تعطیل شد و موجب بیکار شدن ۲۴۰۰ نفر شد. یک سال بعد، پایگاه نظامی هوایی نیز در منطقه هورودنیا تعطیل شد. این پایگاه یکی دیگر از حوزههای اشتغالزایی برای مردم این منطقه بود. بوهان میگوید که نتیجه این مساله حدودا ۷۰۰ نفر بیکار شدند و البته که کلیه سربازان نیز رها شدند. مجموع این تحولات، سبب شدند تا هورودنیا به صورت ناگهانی بالاترین رشد نرخ بیکاری در کل اوکراین را تجربه کند.
بوهان تاکید میکند که بسیاری از افراد از منطقه هورودنیا مهاجرت کردهاند و درکشورهایی نظیر لهستان، ایتالیا و دیگر کشورها در اروپا، به فعالیت مشغولاند. در این راستا، مردان به عنوان کارگران فصلی و زنان به عنوان پرستار، فعالیت دارند. روند مهاجرت از منطقه هورودنیا ادامه دار بود که این مساله با حمله روسیه به اوکراین بدتر هم شده است. هورودنیا در مسیر بزرگراهی است که روسیه را به طور مستقیم به کیِف متصل میکند. وقتی جنگ اوکراین شروع شد، تنها چند ساعت طول کشید تا نظامیان روسی خود را به هورودنیا برسانند. نخستین دسته از تانکهای روسی تا ساعت ۸ صبح روزی که حمله روسیه به اوکراین آغاز شد، خود را به حومه شهر هورودنیا رساندند.
این شهر ۳۷ روز را تحت اشغال نیروهای روسی گذرانده است. دراین دوره، آنطور که بوهان میگوید مردم گرد هم جمع میشدند تا نان بپزند یا سوخت به دست آورند. شاهدان عینی میگویند که درگیریها در هر نقطهای قابل مشاهده بود. با این حال، تاثیر جنگ اوکراین بر هورودنیا متفاوت بوده است. بلاروس مرزهای خود را باز کرد و عملا سب شد تا راهی برای فرار ساکنان محلی جهت مهاجرت به دیگر کشورهای اتحادیه اروپا ایجاد شود. بوهان تاکید دارد که در آن دوره افرادی که آشنایانی را در خارج از اوکراین داشتند، از این منطقه خارج شدند.
به گفته شهردار هورودنیا، مردم حتی پس از پایان اشغال این منطقه توسط روسها در آپریل سال ۲۰۲۲ نیز به خروج از این منطقه ادامه میدادند. برخی از ساکنان شهر نیز به صورت داوطلبانه نظیر دانیلو به عضویت ارتش در میآمدند. تاکنون ۷۵ شهروند هورودنیا در نتیجه جنگ اوکراین کشته شدهاند. ۵۰ نفر نیز مفقود هستند. شهردار هورودنیا تخمین میزند که ۱۰ درصد از جمعیت این شهر در نیتجه آغاز جنک اوکراین از این منطقه خارج شدهاند. تاثیر جنگ بر اقتصاد این منطقه نیز چشمگیر بوده است. بوهان میگوید: "مردم هورودنیا در زمره مولدترین مردم اوکراین بودند. ما به آنها در مزارع، جنگلها و به خصوص صنعت چوب خود نیاز داریم".
*تصاویری از سربازان کشتهشده اهل هورودنیا در جنگ اوکراین
برخی از کارشناسان معتقدند که چالش جمعیتی کشور اوکراین تا حدی طبیعی است و دلیل آن کاهش میانگین نرخ زاد و ولد است که در دیگر کشورها نظیر روسیه نیز مشاهده میشود. با این حال، برخی معتقدند که راههایی نیز برای اوکراین وجود دارند تا از طریق آنها مشکل جمعیتی خود را حل کند. در این رابطه، از یک سو اوکراینیها باید شجاعت داشته باشند و به کشور خود بازگردند و در عین حال، زمینه برای جذب دیگر شهروندان از سایر کشورها به اوکراین هم فراهم شود. البته که بهبود استانداردهای زندگی در اوکراین نیز میتواند برای بسیاری ایجاد جذابیت کند.
تحلیلگران معتقدند که اوکراین باید یک تضمین امنیتی جدی را پس از پایان یافتن جنگ جاری دریافت کند. مردم به کشوری بازنخواهند گشت که با تهدیدات دائمی از سوی روسیه رو به رو است. در این رابطه، عدهای معتقدند که عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا میتواند به آینده اقتصادی این کشور کمک کند. هم اقتصاد این کشور را بهبود بخشد و هم آن را مدرنیزه کند.