برای خیلی از دنبال‌کنندگان فوتبال و به‌خصوص لیگ قهرمانان اروپا، سوال پیش آمده که «مرحله پلی‌آف» چیست و چگونه برگزار می‌شود؟ در این مطلب به صورت مفصل به توضیح مرحله پلی‌آف و سایر مراحل حذفی پرداخته‌ایم و برای درک بهتر موضوع، چند مثال را مرور کردیم. در فرمت سنتی لیگ قهرمانان اروپا، هواداران فوتبال همه‌چیز درباره چگونگی برگزاری مسابقات را از بَر بودند؛ شش بازی به‌صورت رفت‌وبرگشت در مرحله گروهی و گذراندن سه مرحله حذفی همراه با قرعه‌کشی تا فینال. این امکان وجود داشت که تک‌تک مسابقه‌ها و زمان برگزاری آنها را به‌خاطر سپرد و از زمان حساس‌ترین مسابقه‌های فصل، آگاهی کسب کرد. با تغییر فرمت لیگ قهرمانان اروپا از شروع فصل ۲۵-۲۰۲۴، همه چیز درباره این مسابقات تغییر کرده و تحولات گسترده در چگونگی برگزاری این تورنمنت، علامت سوال‌های زیادی را برای دنبال‌کنندگان لیگ قهرمانان اروپا به‌وجود آورده است.
بخشی از این پرسش‌ها درباره چگونگی برگزاری «مسیر لیگ» بود که پیش‌تر در مطلب راهنمای جامع لیگ قهرمانان اروپا ۲۵-۲۰۲۴ به‌طور مفصل درباره روش سوئیسی برگزاری لیگ قهرمانان صحبت شد. همان‌طور که در ۷ هفته برگزاری مسابقات دیدید، ۳۶ تیم با بازی‌های مختلف در یک جدول به رقابت پرداختند.
هر تیم حاضر در لیگ قهرمانان اروپای کنونی، در ابتدا ۸ حریف متفاوت دارد. هر تیم، از سید‌های چهارگانه با دو حریف متفاوت بازی می‌کند که در یکی از بازی‌ها میزبان و در یکی از آنها مهمان است (در مجموع ۴ بازی میزبان و ۴ بازی مهمان). در فرمت قبلی، هر تیم در گروه خود سه حریف داشت که رفت‌وبرگشت با آنها بازی می‌کرد، اما در فرمت کنونی، هر تیم در هر هفته، یک حریف متفاوت دارد. چگونگی انتخاب حریف هر تیم با استفاده از هوش مصنوعی انجام می‌گیرد و دیگر مثل گذشته، قرعه‌کشی سنتی با گوی و گلدان کاربردی ندارد.
در پایان هر ۸ هفته، جدول ۳۶ تیمی «مسیر لیگ» مشخص می‌شود. جدول به ما می‌گوید ۸ تیم اول جدول رده‌بندی به‌طور مستقیم راهی یک‌هشتم نهایی می‌شوند. تیم‌هایی که رتبه ۹ تا ۲۴ را کسب کرده باشند، راهی پلی‌آف خواهند شد و تیم‌های ۲۵ تا ۳۶ بدون حضور در لیگ اروپا یا لیگ کنفرانس، کارشان در رقابت‌های اروپایی این فصل تمام می‌شود.
رتبه‌های ۱ تا ۸ صعود مستقیم به یک‌هشتم نهایی
رتبه‌های ۹ تا ۲۴ راهیابی به مرحله پلی‌آف
رتبه‌های ۲۵ تا ۳۶ حذف و پایان کار در اروپا
جدول لیگ قهرمانان اروپا تا پایان هفته هفتم
جدول لیگ قهرمانان اروپا تا پایان هفته هفتم
همان‌طور که گفته شد، ۸ تیم اول جدول مستقیما به یک‌هشتم نهایی می‌رسند. برای تکمیل ۱۶ تیم مرحله، باید ۸ تیم دیگر هم حضور داشته باشند که تکلیف آنها در مرحله پلی‌آف مشخص خواهد شد. اما بازی‌های مرحله پلی‌آف چگونه برگزار می‌شود؟
الان به‌طور دقیق نمی‌توان درباره برخورد تیم‌ها با یکدیگر پیش‌بینی داشت و پس از پایان مسابقات هفته هشتم، مسیر پلی‌آف و چگونگی برخورد تیم‌ها مشخص می‌شود. رتبه تیم‌ها در جدولِ مسیر لیگ برای قرعه‌کشی پلی‌آف، تاثیرگذار است. مرحله پلی‌آف لیگ قهرمانان اروپا متشکل از یک نمودار درختی است که تیم‌های ۹ تا ۱۶ در سید یک و تیم‌های ۱۷ تا ۲۴ در سید دوم هستند. تیم‌های سید یک و دو، از بالا به پایین جدول با یکدیگر روبه‌رو می‌شوند، با این تفاوت که این رویارویی به صورت مستقیم نیست و قرعه‌کشی اصلا به همین خاطر انجام می‌شود. مثلا تیم نهم یا دهم، با تیم ۲۳ یا ۲۴ مصاف هم می‌دهد. تیم ۱۱ یا ۱۲ با تیم ۲۲ یا ۲۱ بازی می‌کند و همین‌گونه الی آخر. در واقع مسیر تیم‌ها مشخص است و قرعه‌کشی فقط برای مشخص کردن یکی از دو حالت پیشامد انجام می‌شود.
تیم ۹/۱۰ - تیم ۲۳/۲۴
تیم ۱۱/۱۲ - تیم ۲۱/۲۲
تیم ۱۳/۱۴ - تیم ۱۹/۲۰
تیم ۱۵/۱۶ - تیم ۱۷/۱۸
رتبه‌ای که تیم‌ها در مسیر لیگ کسب کرده‌اند، علاوه‌بر قرعه‌کشی پلی‌آف در قرعه‌کشی یک‌هشتم نهایی هم تاثیر دارد و در نمودار درختی این مرحله نیز تاثیرگذار است. ضمن این‌که تیم‌های سید ۱ در بازی‌های برگشت، میزبان هستند.
برای مثال اگر لیورپول صدرنشین بماند، در یک‌هشتم نهایی با یکی از تیم‌های ۱۵، ۱۶، ۱۷ و ۱۸ جدول روبه‌رو می‌شود
برای تیم دوم هم همین موضوع صادق است؛ تیم‌های اول و دوم مسیری جداگانه دارند و تا فینال باهم روبه‌رو نمی‌شوند
با فرض درنظر‌گیری نتایج هفته هفتم، لیورپول صدرنشین در یک‌هشتم نهایی به برنده بازی فرضی بایرن مونیخ-سلتیک و رئال مادرید-یوونتوس برخورد می‌کند. قرعه در این نگاه سخت به‌نظر می‌آید، اما برای صدرنشین، مزیت برخورد با پایین‌ترین جایگاه فرضی بین ۱۶ تیم وجود دارد. از طرف دیگر مثلا تیم هشتم - در حال حاضر بایرلورکوزن - ممکن است در یک‌هشتم نهایی با تیم نهم - در حال حاضر استون ویلا - برخورد کند.
در کل، منطق نمودار درختی پلی‌آف و یک‌هشتم، برخورد پایین‌ترین تیم با بالاترین تیم در جدول مسیر لیگ است و برخورد‌ها صرفا تصادفی نیست. البته که نقش تصادف و شانس در این نوع قرعه‌کشی طبقه‌بندی شده صفر نخواهد بود. منطق می‌گوید تیم ۲۴ به‌عنوان پایین‌ترین رتبه پلی‌آف، قدرت مقابله با تیم مثلا نهم در پلی‌آف و تیم مثلا هفتم در یک هشتم نهایی را نخواهد داشت، اما الان می‌بینیم که ممکن است پاری سن ژرمن یا منچسترسیتی در این رتبه قرارگیرند و تیم‌های بالای جدول پلی‌آف می‌توانند برخورد با قرعه پاری سن ژرمن یا منچسترسیتی را «بدشانسی» تلقی کنند.
تیم ۹ یا ۱۰ - تیم ۲۳ یا ۲۳ استون ویلا یا موناکو - اسپورتینگ یا اشتوتگارت
تیم ۱۱ یا ۱۲ - تیم ۲۱ یا ۲۲ فاینورد یا لیل - بنفیکا یا پاری سن ژرمن
تیم ۱۳ یا ۱۴ - تیم ۱۹ یا ۲۰ برست یا دورتموند - آیندهوون یا بروخه
تیم ۱۵ یا ۱۶ - تیم ۱۷ یا ۱۸ بایرن مونیخ یا رئال مادرید - یوونتوس یا سلتیک
تیم ۱ یا ۲ - تیم ۱۵/۱۶ یا تیم ۱۷/۱۸ بارسلونا یا لیورپول - بایرن مونیخ یا رئال مادرید / یوونتوس یا سلتیک
تیم ۳ یا ۴ - تیم ۱۳/۱۴ یا ۱۹/۲۰ آرسنال یا اینتر - برست یا دورتموند / آیندهوون یا بروخه
تیم ۵ یا ۶ - تیم ۱۱/۱۲ یا ۲۱/۲۲ اتلتیکو مادرید یا میلان - فاینورد یا لیل / بنفیکا یا پاری سن ژرمن
تیم ۷ یا ۸ - تیم ۹/۱۰ یا تیم ۲۳/۲۴ آتالانتا یا بایرلورکوزن - موناکو یا استون ویلا / اسپورتینگ یا اشتوتگارت
باید اشاره داشت همه این نتایج، فرضی هستند و جهت درک بهتر، برای مثال ذکر شده‌اند. پس از پایان بازی‌های هفته هشتم، در یک مطلب جداگانه چگونگی برخورد و مسیر تیم‌ها بررسی می‌شود.
قرعه‌کشی مرحله پلی‌آف، روز جمعه ۱۲ بهمن ۱۴۰۳، ساعت ۱۴:۳۰ به وقت تهران انجام خواهد شد.
ذکر این نکته ضروری است که در پلی‌آف، محدودیت خاصی در قرعه‌ها وجود ندارد. تیم‌هایی که از یک کشور هستند، می‌توانند در پلی‌آف به یکدیگر برخورد کنند و همچنین تیم‌هایی که در مسیر لیگ باهم بازی کرده‌اند، می‌توانند در پلی‌آف هم روبه‌رو شوند. همچنین قوانین فوق در رقابت‌های لیگ اروپا و لیگ کنفرانس هم پیاده‌سازی می‌شوند.
قرعه‌کشی پلی‌آف: جمعه ۱۲ بهمن ۱۴۰۳
دور رفت پلی‌آف: سه‌شنبه و چهارشنبه، ۲۳ و ۲۴ بهمن ۱۴۰۳
دور برگشت پلی‌آف: سه‌شنبه و چهارشنبه، ۳۰ بهمن و ۱ اسفند ۱۴۰۳
قرعه‌کشی یک‌هشتم نهایی و ادامه تورنمنت: جمعه ۳ اسفند ۱۴۰۳
منبع: طرفداری