رسانههای غربی و منطقهای مدعی شدند که ارتش اسراییل بامداد پنجشنبه، تنها چند ساعت پس از آخرین حمله حوثیها به مواضع تلآویو، اهداف این گروه در یمن را هدف حملات مرگباری قرار داد. در همین راستا، نصرالدین عامر، معاون دفتر رسانهای حوثیها با انتشار پستی در شبکه ایکس نوشت که در حملات هوایی اسراییل به بندر و تاسیسات نفتی در نزدیکی صنعا، ۹ نفر کشته و سه نفر دیگر زخمی شدند.
به گزارش اعتماد، ناظران میگویند، اسراییل در جریان حملات روز پنجشنبه نیروگاههای حزیز و ذهبان در نزدیکی پایتخت و بندر حدیده و تاسیسات نفتی راسعیسی را نیز بمباران کرد. در این میان، ارتش اسراییل نیز مدعی شد این حملات هوایی در واکنش به حملات موشکی و پهپادی حوثیها به اسراییل در سال گذشته بود که به ادعای این رژیم در جریانش بیشتر پرتابهها رهگیری شدند. در این میان، یسراییل کاتز، وزیر دفاع رادیکال اسراییلی در پی این حملات خطاب به رهبران حوثیها مدعی شد: «دست اسراییل به شما نیز خواهد رسید.»
به ادعای خبرگزاری سیانان، تنشها بین اسراییل و حوثیها در ماههای اخیر تشدید شده است. یک سال پیش حوثیها در واکنش به حملات اسراییل به غزه، کشتیهای اسراییل یا کشتیهایی به مقصد سرزمینهای اشغالی را هدف قرار دادند و اعلام کردند که حملات پهپادی و موشکی به دریای سرخ و بابالمندب تا مادامی که جنگ در غزه جریان داشته باشد، ادامه دارد.
اخیرا نیز این گروه اعلام کرد که برخی مواضع اسراییل را هدف پرتابههای خود قرار داده است. همزمان آنگونه که سیانان مدعی است، نیروهای دفاعی اسراییل (IDF) ادعا کردند که اوایل پنجشنبه پس از رهگیری موشکی که ارتش اسراییل از یمن پرتاب کرده بود، آژیرهای خطر در مرکز اسراییل شنیده شد.
ارتش اسراییل ادعا کرد که یک مدرسه آسیب دیده و دیگر هیچ خسارتی گزارش نشده است. حوثیها، اما اعلام کردند که به اهداف خود در حملات موشکی دوگانه به اهداف نظامی اسراییل در منطقه تلآویو دست یافتهاند. حوثیها به عنوان گروهی که پرجمعیتترین مناطق یمن را دراختیار دارند، میگوید تا زمانی که آتشبس در فلسطین به پایان نرسد، حملات به اسراییل و متحدانش را متوقف نخواهند کرد. در ماه جولای، حوثیها مسوولیت پرتاب هواپیمای بدون سرنشین به تلآویو، مرکز تجاری اسراییل را برعهده گرفتند که اولین حمله این گروه به این شهر اسراییلی بود.
به ادعای مقامات اسراییلی، تلآویو روز بعد با حملات هوایی مرگبار به بندر یمن به این گروه پاسخ داد. در ماه سپتامبر، حوثیها موشکی را به عمق سرزمینهای اشغالی پرتاب کردند و اوایل این ماه ادعا کردند که یک پهپاد شلیک کردهاند که به ساختمانی در مرکز اسراییل اصابت کرده است. هیچ آسیبی در هر دو حمله گزارش نشده است. در این میان ایالاتمتحده به عنوان متحد کلیدی اسراییل نیز چندینبار در سال گذشته به اهداف حوثیها در یمن حمله کرده است، از جمله حملات شبانه متوالی در ماه نوامبر.
نشنال، رایزنی با ایران؛ تنها گزینه ترامپ برای گشودن قفل گلوگاه دریای سرخ نشریه نشنال با انتشار یادداشتی مدعی شد، درحالی که عملیاتهای دریایی تحت رهبری سازمان ملل و اتحادیه اروپا با رهگیری موشکها و پهپادهای پرتابی حوثیها جریان دارد، اما هیچ نشانهای دال بر کاهش سرعت حملات این گروه دیده نمیشود.
به گفته کارشناسان کشتیرانی، ارزیابیها و دادههای اطلاعاتی نشان دادهاند که حملات هوایی تواناییهای حوثیها را تضعیف نکرده است. طبق آمار سازمان غیردولتی ACLED که دادههای مربوط به درگیریهای مسلحانه را جمعآوری میکند، تا ۱۸ نوامبر، ۲۹۷ حمله به کشتیرانی در دریای سرخ و خلیج عدن صورت گرفته که شامل حمله به کشتیهای جنگی برای حفاظت از کشتیهای تجاری نیز میشود. از این تعداد، ۱۳۳ حمله علیه کشتیهای تجاری صورت گرفته که شامل برخی شناورهایی بوده که دو بار هدف قرار گرفتهاند. جدیدترین حملاتی که حوثیها مسوولیت آن را پذیرفتهاند، اما نهاد فوق آن را تایید نکرده، علیه سه کشتی در ۳۰ نوامبر بود.
عملیات حفاظت دریایی اتحادیه اروپا موسوم به «آسپیدس»، ۱۴۳ موشک پرتابی به سوی کشتیها و دو دوجین حمله پهپادی را ثبت کرده است. از زمان آغاز حملات، تاکتیکهای یمنیها نیز تکامل یافته است. حوثیها کارزاری را علیه مالکان کشتیها به راه انداخته و به آنها درباره هرگونه ارتباط با اسراییل، امریکا و بریتانیا هشدار دادهاند. همزمان تلاشهای دیپلماتیک برای پایان دادن به این حملات بینتیجه بوده است.
آرسنیو دومینگز، دبیرکل سازمان بینالمللی دریانوردی برای یافتن راهحل با دولتهای خاورمیانه و همچنین متحدین اصلی حوثیها در تهران گفتوگو کرده است. در مقابل واشنگتن، حوثیها را گروهی تروریستی میداند و ادعاهای این گروه مبنی بر ارایه امتیازاتی از سوی ایالاتمتحده در ازای صلح را علنا رد کرده است.
این کشور همچنین ادعای مطرح شده در ماه سپتامبر مبنی بر اینکه یمنیها پیشنهاد به رسمیت شناخته شدن دولتشان در صنعا که توسط امریکا در ازای توقف حملاتشان را مطرح کردند را تکذیب کرده است. در چنین شرایطی برخی شرکتهای کشتیرانی به ناچار عبور از این منطقه را متوقف کرده و به جای آن، کشتیهای خود را از طریق دماغه امید نیک عبور میدهند که زمان سفر را افزایش داده و هزینههای سوخت را بالا برده است.
نشنال در ادامه یادداشت ادعاییاش آورد: علیرغم تحریمهای تسلیحاتی علیه حوثیها، آنها توانستهاند به موشکهای ضدکشتی دست یابند. این تسلیحات شامل موشکهای بالستیک و موشکهای کروز نیز میشود. حوثیها از تجهیزات مختلفی، ازجمله قایقهای ماهیگیری و پهپادها و همچنین سیگنالهای الکترونیکی که از کشتیها مخابره میشود، برای شناسایی اهداف استفاده میکنند. حوثیها با آغاز حملات خود، جنگی اطلاعاتی نیز به راه انداختهاند که هدف آن ایجاد ترس در میان مالکان کشتیهایی است که با اسراییل و امریکا همکاری میکنند. از فوریه سال جاری، کمپینی ایمیلی توسط مرکز فرماندهی عملیات بشردوستانه که حوثیها برای ارتباط با صنعت کشتیرانی راهاندازی کردهاند، آغاز شد.
این ایمیلهای اولیه صنعت کشتیرانی را از ممنوعیت سفر برخی کشتیها توسط حوثیها آگاه ساخته، هر چند در ابتدا، هشدار مشخصی درباره حمله قریبالوقوع به شرکتها داده نمیشود، اما پیامهایی که پس از ماه مه ارسال شدند، لحن تهدیدآمیزتری داشتند و حداقل دو شرکت کشتیرانی یونانی که چنین تهدیداتی دریافت کردند، تصمیم به پایان دادن به این نوع سفرها گرفتند. این نشریه در ادامه ادعا کرد: حوثیها عملا گلوگاه بابالمندب را به منطقه ممنوعه تبدیل کردند. حملات این گروه زمینه را برای تشکیل ماموریتهای دریایی دفاعی منطقهای مختلف، ازجمله عملیات نگهبان رفاه به رهبری ایالاتمتحده و عملیات «اسپایدز» به رهبری اتحادیه اروپا فراهم کرد؛ ائتلافهایی که دستاورد چندانی به دست نیاوردند. حال با نزدیک شدن به سال ۲۰۲۵، خطرها و تهدیدهای دریایی ممکن است به واسطه متغیرهای مختلف افزایش یا کاهش یابد. این امر تا حد زیادی به نحوه برخورد دولت آینده امریکا با جنگ غزه و رویکرد این کشور نسبت به ایران منوط است.
آتشبس در غزه از نظر تئوری باید راه را برای حل دیپلماتیک تنشهای حاکم بر دریای سرخ هموار کند. با این حال به ادعای ناظران ارایه یک راهحل جدی مستلزم مشارکت شرکای منطقهای ایالاتمتحده است که ترانزیت به بنادرشان تحت تاثیر حملات حوثیها قرار گرفته است. از سوی دیگر، به ادعای این گروه، اگر دولت ترامپ در ارتباط با ایران از رویکرد سختگیرانه پیروی کند، کشتیهای تجاری ممکن است با خطرات هیبریدی بیشتری مواجه شوند. در هر صورت، سیاست دولت بعدی در خاورمیانه به طور مستقیم بر حوزه دریایی منطقه تاثیر خواهد گذاشت.
نشنال در ادامه گزارش ادعاییاش آورد: به واسطه واکنشهای متفاوت به بحران دریای سرخ ترانزیت در تنگه بابالمندب همچنان نسبت به سال گذشته بیش از ۵۰ درصد کاهش دارد. براساس دادههای لیست اطلاعاتی لوید، بحران دریای سرخ چالشهایی را برای بنادر منطقهای و مسیرهای ناوبری کلیدی مانند کانال سوئز ایجاد کرده، جایی که تعداد ترانزیتها از حدود ۲۰۶۸ در نوامبر ۲۰۲۳ به حدود ۸۷۷ مورد در اکتبر ۲۰۲۴ کاهش یافت، اما این بحران برای برخی نیز منافع مالی به همراه داشت، زیرا برخی شرکتها تاحدی به دلیل نرخ بالای حمل و نقل به دلیل تغییر مسیر کشتیها در اطراف آفریقای جنوبی سود میبردند.
در همین حال، دیگران فرصتهای مالی را در دریای سرخ دیدند و با وجود خطرات بالا، خدمات حمل و نقل جدیدی را راهاندازی کردند، در این میان شرکتی موسوم به «سی لید» که دفتر مرکزی آن در سنگاپور قرار دارد تلاش دارد از این تهدیدها فرصتسازی کند. همزمان غولهای کشتیرانی کانتینری همچنان از خلیج عدن و دریای سرخ جنوبی عبور نمیکنند و در عوض مسیر دماغه امید خوب را طی میکنند. مسافت طولانی باعث افزایش مصرف سوخت و هزینههای عملیاتی کلی شده است که به نوبه خود منجر به افزایش نرخ حمل و نقل و سود شده است.
در مقابل، دیگر شرکتهای کشتیرانی پیشرو تا حدی ترانزیت را از طریق دریای سرخ جنوبی حفظ کردهاند. برجستهترین آن، لاینر فرانسوی CMA CGM است که به فعالیت خود در مسیر آسیا-مدیترانه ادامه داده است. به طور کلی، کشتیهایی که از بابالمندب عبور میکنند باید توسط کشتیهای جنگی اسکورت شوند، اگرچه هربار این شرایط فراهم نمیشود.
علاوه بر این، بحران دریای سرخ برخی از تولیدکنندگان را مجبور به نقل مکان کرد که به نفع برخی کشورها بود. به عنوان مثال، تحقیقات نشان میدهد که با افزایش فاصله برای حمل بار بین اروپا و آسیا، برخی تولیدکنندگان در اروپا تصمیم گرفتند به جبل علی در دوبی بروند و با اجتناب از سفر به اطراف آفریقای جنوبی، سفر را کوتاه کنند. اگرچه نیروهای فرماندهی مرکزی ایالاتمتحده (سنتکام) حملات هوایی علیه پرتابگرهای موشکی حوثیها و تاسیسات ذخیرهسازی در داخل یمن در اواسط اکتبر تشدید کردند، اما تاثیر آن بر تواناییهای نظامی حوثیها محدود است. از ژانویه ۲۰۲۴، نیروهای ائتلاف غربی حداقل هفتبار به اهداف حوثیها در یمن حمله کردهاند که آخرینبار در ۹ و ۱۰ نوامبر با استفاده از هواپیماهای رادارگریز اف-۳۵ سی بود که پرقدرت انجام شد.
درحالی که بیشتر این حملات تسلیحات حوثیها را در مراحل مختلف آمادهسازی قبل از پرتاب و رادارهای ساحلی پشتیبانیکنندهشان هدف قرار دادند، حملات گاه به گاه به انبارهای بزرگ تسلیحات، سنگرهای ذخیرهسازی و خطوط مونتاژ نتوانست حوثیها را متوقف کند. در ژانویه ۲۰۲۴، دولت بایدن، حوثیها را به عنوان یک گروه تروریستی (ادعایی) معرفی کرد، اما جای تعجب نیست که این امر رویکرد دریایی این گروه را تغییر نداد. اینکه آیا دولت بعدی تغییرات مشخصی در رویکرد خود نسبت به رفتار حوثیها ایجاد کند تا حد زیادی به موضع این کشور در قبال امنیت دریایی و آزادی دریانوردی بستگی دارد. علاوه بر این، آنچه در سال ۲۰۲۵ برای امنیت خطوط کشتیرانی در پیش است تا حد زیادی به رویکرد ایران و ایالاتمتحده و همچنین جنگ در غزه منوط است.
در دوره اول ریاستجمهوری ترامپ، در بحبوحه تحریمهای شدید ایالاتمتحده بر صنعت نفت ایران، حوثیها چندینبار مواضع نفتی عربستان و امارات را هدف قرار دادند؛ البته در آن بازه زمانی ادعا شد که تهران در این حملات نقش داشته، اما این ادعا رد شد. ناظران مدعیاند، اگر دولت بعدی ترامپ باز هم موضعی تند علیه ایران اتخاذ کند، میتوان انتظار رویکرد تلافیجویانه در حوزه دریایی مشابه آنچه بین سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۲۰ رخ داد، داشت، اما اینبار، حوثیها احتمالا سطح تنشها را افزایش خواهند داد.
سیاست ادعایی دولت ترامپ میتواند صادرات نفت ایران را به شدت کاهش دهد. در صورت وقوع چنین سناریویی، ایران و حوثیها این توان را دارند تا علیه کشتیهای تجاری، مانند کشتیهایی که با ایالاتمتحده و اسراییل در دریای عرب ارتباط دارند، حملات هوایی را تشدید کنند. همچنین به ادعای ناظران میتوان حوادث دریایی را در مرکز اقیانوس هند که ماحصل پرتاب تسلیحات دوربرد و فعل و انفعالهای کشتیهای مادر و توسل به تجهیزاتی، چون پهپادهای هوایی، موشکهای کروز، وسایل نقلیه سطحی بدون سرنشین (USV) یا وسایل نقلیه زیردریایی بدون سرنشین است (UUV)، محتمل دانست.
به ادعای ناظران اگر شرکای کلیدی ایالاتمتحده در خلیجفارس با تمرکز بر توسعه اقتصادی به دنبال کمک به ثبات پایدار هستند و اگر دولت جدید بخواهد فعالانه صلح را در منطقه ترویج دهد، واشنگتن باید برای همکاری نزدیک با کشورهای منطقه مانند عربستانسعودی در زمینه دریایی تلاش کند. در باب ایران نیز بهترین گزینه پیش روی ترامپ توسل به اهرم دیپلماسی است، این گزاره از این منظر با اهمیت است که مشارکت ترامپ با عربستان زمانی نتیجه بخش خواهد بود که این بازیگر بتواند با تهران نیز تعامل داشته باشد، چراکه ایران و عربستان در مارس ۲۰۲۳ و با میانجیگری چین توانستند تنشها را کنار گذاشته و رابطه دیپلماتیک خود را عادیسازی کنند.
با این حال اگر دولت ترامپ قصد دارد فشار حداکثری بر ایران را در اولویت قرار دهد، باید برای پیامدهای احتمالی آماده باشد و حضور منطقهای خود را حفظ یا حتی گسترش دهد.