گورستان تاریخی هفتاد ملّا که شاهکار معماری اسلامی به حساب آمده و از تاریخ بلوچستان پس از اسلام به جای مانده است در سال ۱۳۸۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید است.
به گزارش فرارو، گورستان تاریخی هفتاد ملّا در روستای روپس از توابع بخش تمین در شهرستان میرجاوه قرار دارد. این گورستان به خاطر سبک خاص معماری و قرارگرفتن در دل غار، در طول سالیانِ سال از برف، باران، طوفان و حتی نور خورشید نیز در امان بوده است. عمر تقریبی این اثر به ۱۰۰۰ سال میرسد.
علّت نامگذاری گورستان تاریخی هفتاد ملّا مربوط به هفتاد شیخ از نوادگان شیخ بلانوش میباشد. به گفته اجداد طایفه مرادزهی این گورستان متعلق به نوادگان شیخ بلانوش میباشد.
برای سفر به این گورستان از مبدا خاش، دو راه وجود دارد. راه اوّل که از مسیر خاش - کلچات-کوشه-گُدار می‌گذرد و حدود ۶۰ کیلومتر طول دارد و به دلیل خاکی بودن، مخصوص خودروهای آفرود است و راه وم که از مسیر خاش-کولکو-سنگان-تمین-جش می‌گذرد و آسفالته بوده و مناسب هر خودرویی بوده و حدود ۱۱۰ کیلومتر طول دارد.
این قبرستان به خاطر سبک خاص معماری و قرارگرفتن در دل غار، در طول سالیانِ سال از برف، باران، طوفان و حتی نور خورشید نیز در امان بوده است. قدمت این آرامستان را ۸۰۰ سال تخمین زده اند و معتقدند که در ساخت این آرامگاه از زیگورات و آرامگاه کوروش الهام گرفته شده است.