صفحه نخست

سیاست

ورزشی

علم و تکنولوژی

عکس

ویدیو

راهنمای بازار

زندگی و سرگرمی

اقتصاد

جامعه

فرهنگ و هنر

جهان

صفحات داخلی

معقول است اگر بگویم همه ما شهرستانی هستیم و کل دعوای برخی سر این است که پدرجد من زودتر از پدر تو به تهران آمده و البته که تهران را همین به قول برخی، شهرستانی‌ها آباد کرده‌اند.
تاریخ انتشار: ۰۶:۰۷ - ۱۷ آبان ۱۴۰۳

سبزه‌میدانم و میانه‌سالی با عابری دعوایش شده و بعد از جمع‌شدن ماجرا، مرد بی‌اینکه مخاطبی داشته باشد، عصبانی و کلافه می‌گوید: «این شهرستونی‌ها پاک خراب کردن تهرون رو! هر کسی رو هم می‌بینی داره با یه لهجه‌ای حرف می‌زنه!»

به گزارش همشهری‌آنلاین، رو برمی‌گردانم از مرد که بوی نا برداشته. ماجرای برتری‌جویی بین تهرانی و شهرستانی را هم موریانه دل جوریدنش را ندارد؛ البته که مهاجرت بی‌رویه یکی از چالش‌های هر مرز و بومی است و باید با تدبیر و برنامه‌ریزی باشد، اما هنوز بعضی بدون دانستن پیشینه این شهر خودشان را تهرانی اصیل می‌دانند و بقیه را شهرستانی، ولی شاید برایتان جالب باشد که بدانید با حساب اقلا یکی دو موج مهاجرت، جهانگرد فرانسوی در زمان سلطنت آغامحمدخان قاجار، جمعیت تهران را ۱۵هزار نفر تخمین زد. ۱۳سال بعد هم در ١٨١٠م. جمعیت تهران بین ۴۰ تا ۶۰هزار نفر برآورد شد.

پس معقول است اگر بگویم همه ما شهرستانی هستیم و کل دعوای برخی سر این است که پدر جد من زودتر از پدر تو به تهران آمده و البته که تهران را همین به قول برخی، شهرستانی‌ها آباد کرده‌اند.

اما بالاخره عده‌ای هم ساکنان اصلی تهران بوده‌اند و نخستین نوشته‌ها درباره این افراد در «معجم‌البُلدان» یاقوت حموی آمده است؛ تهران روستایی بود زیر زمین و حوالی ری و وقتی مأمور از شهرری برای گرفتن باج و خراج می‌آمد همه یکباره به درون زمین می‌گریختند. باغ‌های سرسبز دور تا دور خانه‌ها هم به استتارشان کمک می‌کرد. مأمور که می‌رفت و خطر رفع می‌شد از درون زمین، بیرون می‌خزیدند و دوباره به کشت وکار می‌پرداختند؛ بی‌گاو و گاوآهن، چون معلوم نبود وقتی در زمین پناه گرفته بودند چه بلایی سر اموال می‌آمد و مأمور حتما آنها را برای جبران خسارت با خودش می‌برد.

این تهران، تهرانی است که همه می‌گویند بعد‌ها با آمدن مردم از شهر‌های دیگر سر و شکل گرفت؛ حتی قبل‌تر از پایتخت‌شدنش که نخستین مهاجرت را اهالی باسواد و فرهنگ ری داشتند به روستای تهران در سال ۶١٧ ه. ق و سرمنشأ تحولات شدند. بعد هم که آغامحمدخان قاجار آمد و تهران پایتخت شد و نیازمند به کلی حرفه و کسب‌وکار برای تقویت شهر نوظهور، موج‌های بعدی مهاجرت آغاز شد و تهران کم‌کم جایی شد پذیرای اقوام و فرهنگ‌های گوناگون و همه بعد از یکی دو نسل دیگر تهرانی شدند؛ آن هم اصیل!

مهرشاد کاظمی، تهران‌شناس می‌گوید: «آغامحمد خان برای استحکام پایه‌های سلطنت خود، جمعی از بزرگان و نخبگان شیراز را به پایتخت جدید کوچاند. در اوایل قاجاریه هم باز موجی از مهاجرت داشتیم و هنرمندان شیراز و اصفهان به تهران آمدند؛ از معمار، نقاش و ریخته‌گر تا روزنامه‌نویس. خانواده‌های نامدار و باسواد از فراهان و آشتیان همچون قائم‌مقام‌ها و ملک‌الکتاب‌ها هم به تهران کوچیدند و بر کرسی‌های مهم دیوانی تکیه زدند. به‌تدریج با تشویق شاه، بازرگانان، صنعتگران و صاحبان حرف نیز از سراسر کشور به پایتخت روی آوردند و به جمع اهالی تهران پیوستند.»

خلاصه اینکه موسیقیدان، معمار، نجار، زرگر و خباز اغلب از اهالی شیراز و اصفهان بودند، دولتی و لشکری اغلب از مازندران، تبریز و ایروان، کاتبان و میرزابنویس تفرشی‌ها، ساختمان و کارخانه‌ساز اردبیلی‌ها، نشر و چاپ خوانساری‌ها، صنف خواربار دریانی‌ها، نمدمالی بروجردی‌ها، لوله‌کشی آب نطنزی‌ها، معماری و بنایی، شعربافی و حفر قنات یزدی‌ها، سلمانی گیلانی‌ها، عصاری خوزستانی‌ها، لحاف‌دوزی و گرمابه‌داری باز مازندرانی‌ها، فرش و قالیچه کرمانی‌ها، چاقوسازی زنجانی‌ها و… و تازه این بخشی از مشاغلی است که با حضور مهاجران از شهر‌های دیگر در تهران باب شد و رشد پیدا کرد.

این نکته هم از قلم نیفتد که مردم تهران از قضا لهجه داشتند و این بی‌لهجه بودن هم که فخر خیلی‌هاست از شهر دیگری آمد؛ اهالی قلم و کتابت از تفرش آمدند و رسم‌الخط دیوان کشوری را آوردند و اندک تهرانی‌های واقعا اصیل مانده از موج بیماری‌های واگیردار و مهاجران کم‌کم زبان گفتارشان را به نوشتار رسمی نزدیک کردند. این ماجرا را به آخر ببرم با یک بیت شعر از ملاسحری طهرانی با گویش اصیل تهرانی: «زفل را وا که اگه دل می‌بری، مُغُر تا شو نوینه جا نمی‌شو…»؛ زلفات رو باز کن اگه می‌خوای دل ببری، مرغ که تا شب رو نبینه به لونه نمی‌ره.

ارسال نظرات
احمد
۱۵:۵۵ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
حال تهرانی بودن چه مزیتی بر نبودن تهرانی دارد
امين ميرزائى
۱۵:۲۶ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
تهرونياى ِ غير اصيل از تو شكمِ مامانشون اومده ن ، اوناشون كه اصيلن از خرطومِ فيل افتاده ن !!!!!!
اردشیر
۱۵:۱۶ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
سال۸۲یک جلسه تخصصی زلزله شناسی با حضور کارشناسان ژاپنی در وزارت کشور برگزار شد و با بررسی دو گسل بزرگ و طولانی در تهران پیش بینی یک زلزله مهیب در آبنده شد که به خاطر فاظلاب زیر شهر تهران که در جنوب شهر جمع شده دو ساعت پس از زلزله و به خاطر بالا آمدن فاضلاب و پخش شدن در سطح شهر و تغذیه ی موش های فاضلاب از اجساد زلزله طاعون بعد از چند ساعت شیوع پیدا می کنه که تعداد کشته هاش از کشته های زلزله بیشتر خواهد بود.
من امیدوارم هیچ وقت چنین اتفاقی نیفته اما از قانون کارما بترسید و از غرور بی جا دست بردارید . شاه هم باشید ممکنه روزی محتاج گدا بشید.
علی
۱۳:۳۵ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
فقط این میدونم انواع کلاهبرداری و دزد و کلک اول از همین شهر شروع شده
ناشناس
۱۳:۲۱ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
یعنی تهران یک "ایرانشهر" واقعی است
محسن ۱
۱۲:۰۱ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
چطوری تهرونی
ناشناس
۰۹:۲۵ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
بحث من در مورد تهران نیست در همه جا اینطوری که مهاجرین باید خودشون با فرهنگ شهر یا کشور جدید وفق بدن نه اینکه بخوان با همون فرهنگ ادامه بدن همسایه ما تازگی به شهر ما اومده تو اپارتمان ۸۰ متری همدیگرو با داد و فریاد صدا میکنن انگار سر زمین هستن ...
حمید
۰۵:۴۸ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
اطراف دماوند تمام روستاهاش ترک زبانند همه روستاها رفتم ازاین طرف ساوه ترک زبان ازاین طرف کرج وقزوین ترک این وسط تهران قدیم یهو فارس شد عجب همه میدانیم قدیم طایفه ای زندگی میکردند فارس بین اینها چطور دوام آورده درعجبم ترکها غریبه ای بین خودشان نمی‌گذاشتند شاه قاجار ترکهای اصفهان و شیراز را کوچاند که آسیبی نبینند حال حاظر هم من از بچگی تهران رفت و آمد دارم هرگز از جردن تا رباط تا تجریش و بازار تهران یادم نمیاد با کسی فارسی صحبت کرده باشم بعضی ها فکر میکنند چون کسی بدون لحجه حرف میزنه فارس هستند
ناشناس
۱۳:۴۱ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
اره تو خوبی
اناناس هم تورکه!
ناشناس
۱۳:۴۵ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
یعنی اینهمه سال با هیچکی فارسی حرف نزدی تو تهران,؟
چقدر شماها فلان فلان شده اید؟؟ همیشه خودتون رو اکثریت میبینید در حالی که به حساب نمیاید
ناشناس
۱۳:۵۰ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
لعنت بر شوونیسم تورک
ناشناس
۱۳:۵۰ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
شما نژادپرست فریب خورده پانترک هستی و هم دروغ می گویی
ناشناس
۱۴:۴۸ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
هاااان

بیشتر دقت کن

سرت بالا بگیر
گوش و چشماتو واز کن

حقیقت را می‌بینی و می‌شنوی
نیاز به دروغ‌پردازی و ووهن و تخیل نیست
مهرداد صراطی اسکویی
۰۳:۰۸ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
ما که شنیدیم اصالتا اهل روستای تاریخی
تورقوز آباد اولیا که ناسا هم تایید کرده میباشند
ناشناس
۰۱:۴۵ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
اقا که چه هرجایی هر کسی ادم بودن ودرک داشتن اصل مطلب است به همان ایه الهاکم التکاثر می‌رسیم تهرانی ها چه کردن یادمه زمان شاه بی بند باری بی حیایی گناه کردن رقاصه وکاباره پری بلنده وخیابان جمشید تهران برای مردم شهر های دیگر هضم نشده بود
علی
۰۰:۵۶ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
آخی
معلوم شد از لایک و دیس لایک
واقعا چرا بمونییم تو این شهر رو مسخرمون بکنن
من که چند ساله رفتم
ناشناس
۰۰:۱۴ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
از تهران
نا شناس
۲۳:۰۷ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۴
هیچکدام ازما طهراانی نیستیم بلکه روستازادهایم که در دهاتی جمع شدیم واباد ش کردیم ،،،،
ناشناس
۱۳:۲۳ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
نفت و ما نفت
و تو چه دانی نفت چیست؟
ناشناس
۱۳:۴۰ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
همه رو عین خودت نبین
ناشناس
۱۷:۵۸ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۴
عجیبه که یادی از تبریز در پیشینه تهران نشده! حتی لهجه تهران تا حدود زیادی از تکلم فارسی ترک زبانان عمدتا تبریز است.
ناشناس
۱۳:۲۴ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
پایه گذار لهجه کنونی تهران فتحعلی شاه بوده و به لهجه فتحعلی شاهی معروف بود
سجادی
۱۵:۵۵ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۴
عالی بود
ناشناس
۱۴:۳۵ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۴
در منطقه فعلی تهران (۴۰۰ سال به قبل) مجموعه ای روستا در مناطق خوش آب و هوا بوده که مرکزیت اینها روستای تهران قرارداشته و با دیوارکشی و دروازه گذاری این روستارو به شهر تهران تبدیل می کنن و روستاهای اطراف مثل کن و سولقون ، دربند و تجریش ، لواسان و غیره تحت نظر تهران بودند که پایتخت هم به اونجا منتقل شده بوده!
ناشناس
۱۳:۳۱ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۴
این کامنت و چاپ کنید اونایی که مطلب شما رو میخونن بهش توجه کنند: در شهرهای کوچک به علت جمعیت کم و فضای باز، هر کسی از هر راهی دلش بخواد میتونه بره بدونه اینکه برای دیگران مشکل جدی درست کنه، همچنین هر کسی هر جا بخواد میتونه توقف کنه بدونه اینکه در عبور مرور بقیه اخلال کنه، اما در شهرهای شلوغ یک ورود ممنوع رفتن و یا یک توقف نابجا، در زندگی روزانه تعداد زیادی از ساکنین مشکل ایجاد میکنه، روزشونو خراب میکنه، جرقه رفتارهای پرخاشگرانه ساعات بعد در روز یا حتی هفته میشه. مهم نیست از کجا اومدی، فقط همین دو مورد و رعایت کنین هممون بهتر زندگی میکنیم.
ناشناس
۱۲:۲۱ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۴
دوست عزیز نویسنده که احتمالا از یکی از شهرستان های عزیز ایران عزیزتر هستی و بهت برخورده که چرا عده‌ای تهرانی هستن، اینطور که شما حساب و کتاب کردی که دویست سیصد سال زندگی در تهران آدم رو «تهرونی» نمی‌کنه، پس هیچ آمریکایی هم نمی‌تونه ادعای آمریکایی بودن داشته باشه!!
Amin
۱۹:۲۴ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۴
اول اینکه متن از یه سایت دیگه برداشته شده و منبعش هم ذکر شده و نویسنده صرفا متن رو کپی پیست کرده .
دوم اینکه متن رو لاقل یه بار کامل بخون بعد نظر بده . هیچ کجای متن به تهرانی بودن تهرانیا توهین نکرده ، فقط راجبه نژادپرستی ای که خیلی از تهرانیا مثل جنابعالی ، نسبت به بقیه دارنش صحبت کرده .
سوم اینکه توی متن به صراحت گفته که هرخانواده ای بعد از یکی دو نسل ، تهرانی به حساب میاد . یعنی اگه دو تا "شهرستانی" برن تهران زندگی کنن ، نوه شون تهرانی به حساب میاد و این اتفاق اصلا پز دادن نداره و تهرانی بودن شاخ و دم نداره که تهرانیا با بکار بردن لفظ شهرستانی برای مردم کل کشور ، بهشون توهین کنن . ( البته کلمه ی شهرستانی فحش نیست منتها بکار بردن این کلمه برای روستاییها و شهری ها ، فقط برای تحقیرشون انجام میشه چون شهرستان از شهر کوچیک تره . البته دهاتی و پشت کوهی هم کلمات رایجی هستن که توسط تهرانیا برای تحقیر غیر تهرانیا استفاده میشه).
تهرانی اصیل سید افقان ترک زاده
۰۰:۳۶ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
عرب
آذری
افغانی
کرد
و ...
نباشی
شاید تهرانی باشی
من من
۱۲:۱۹ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۵
به عنوان کسی که جد پدریش از تهران رفته سمت تبریز و بعد پدربزرگش 80 سال پیش اومده تهران... عنوان تهرانی یا شهرستانی یک لفظ بی ارزش هست از نظرم
ادمها بطور پیش فرض با محل تولد می تونن خودشون رو متعلق به اون محل بدونن که لزوما ارزش خاصی نداره و صرفا یک نسبت هست
یا اینکه به واسطه زندگی در یک محل خودشون رو متعلق به اون شهر بدونن... که اونهم باوجود تلاش فردی یک چیز بی اهمیت هست.. چون هر شخص دیگری هم می تونه با چندین سال زندگی در اون شهر مشابه اونها باشه

افتخار به یک محل عموما برای نمایش یک فرهنگ یا ویژگی خاص بیان میشه.. اما واقعیت این هست که فرهنگ و رفتار مردمان هر شهر کاملا می تونه متفاوت از هم باشه چه برسه به شهری با وسعت تهران فعلی...

نوشته این متن هم صرفا به کوتاه بودن دوره تهران اصیل اشاره کرده.. اینکه با توجه به جمعیت ابتدای قاجار.. تقریبا تمامی افرادی که خودشون رو تهرانی اصیل میدونن صرفا چند نسل قبلترشون تهرانی بودن و اونها هم اصلتشون به شهر دیگه بر میگرده
ناشناس
۱۲:۰۲ - ۱۴۰۳/۰۸/۱۴
آفرین! متن خیلی خوبی بود.