در حالی که خبرهای حاکی از سفر قریب الوقوع صالحی، وزیر خارجه دولت دهم به عربستان صدای اعتراض نمایندگان مجلس و فعالین سیاسی را بلند کرده بود، ناگهان حسن قشقاوی، معاون پارلمانی وزارت خارجه با تکذیب اصل خبر تلاش کرد اعتراضات گسترده را فرونشاند.
نیم نگاهی به پرونده سیاست خارجی دولت نشان می دهد که این نخستین مورد نیست و این قبیل اقدامات دولت در تمایل برای برقراری رابطه با دولتهایی که ماهیت سرکوبگرانه و ارتجاعی خود را بارها و بارها آشکار ساخته اند تازگی ندارد و مسبوق به سابقه است. همین چند ماه پیش بود که برخی نزدیکان رئیس جمهور طرح دعوت از پادشاه اردن به ایران را در دستور کار داشتند که البته با مخالفت نمایندگان مجلس و شخصیتهای دلسوز نظام، دولت از آن عقب نشست.
گویا دولت به جای در پیش گرفتن موضع سرسختانه در برابر دولتهایی که دستشان به خون مردم آزادیخواه منطقه آلوده است، رویه مصالحه و مسامحه را در قبال آنها در پیش گرفته است. در همین راستا «فرارو» در گفتگویی با کاظم جلالی، سخنگوی کمیسیون سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی به ریشه یابی این رویکرد در بدنه دولت پرداخته است و مسایلی چون علت تمایل برخی جریانها در درون دولت برای بهبود روابط با دولتهای سرکوبگری چون عربستان سعودی، ارزیابی کارنامه دولت در مواجه با «انقلابهای عربی» و موضع نظام در قبال تحولات سیاسی اخیر سوریه را به بحث گذاشته است که در زیر می خوانید:
دولت باید در عرصه سیاست خارجی از تدابیر رهبری تبعیت کند
کاظم جلالی ابتدا به ارزیابی سیاستهای نظام در قبال خیزشهای مردمی جهان عرب و وظیفه دولت در این خصوص پرداخته و گفت: «در کلیت نظام، سیاست خارجی در ذیل تدابیر رهبری مدیریت می شود لذا دولت و دستگاه سیاست خارجی آنچه که بیانات مقام معظم رهبری است آن را باید پیگیری کند و در بیانات مقام معظم رهبری، تحولاتی که در منطقه شکل گرفته و در حال شکل گیری است یک انقلابهای مردمی با ریشه دینی است و لذا این انقلابها از یک اصالت کاملی برخوردار است و طبعاً تاثیرات خودش را هم بر روند ساختار قدرت در عرصه منطقه ای و جهانی خواهد گذاشت. لذا ما فکر می کنیم که دولت باید همین تدابیر و همین سیاستها را تعقیب کند.»
وی افزود: «البته طبیعی است که از وزارت خارجه و دولت تعامل با همسایگان و حرکت دیپلماتیک انتظار می رود، اما این حرکتها نباید موجب شود که از دایره عزت، حکمت و مصلحت خارج شویم.»
حرکات زیگزاگی دولت در قبال تحولات منطقه در راستای منافع ملی ارزیابی نمی شود
کاظمی در پاسخ به این سئوال که با توجه به اینکه ماهیت سرکوبگرانه برخی دولتهای منطقه در سرکوب بیداری اسلامی آشکار است و مقام رهبری هم بارها به آن اشاره کرده اند، برقراری روابطی از این دست از سوی دولت با آنها چه معنایی می تواند داشته باشد؟» گفت: «همینطور است. یعنی واقعا قابل فهم نیست که چرا برخی از دوستان یک چنین تصمیماتی را اتخاذ می کنند و این حتی خارج از آینده نگری است.»
وی افزود: «به هر حال این جریانات ملی و مردمی پیروز خواهد شد و حرکت مردمی که در منطقه آغاز شده حرکت روبه جلویی است و طبعا دیکتاتوری از این منطقه رخت برخواهد بست و روند مردم سالاری آن هم با رویکرد به مبانی اسلامی و دینی روز بروز تقویت خواهد شد لذا در یک چنین شرایطی انجام حرکات زیگزاگی قطعاً برخلاف ملت ایران و در راستای منافع ملی ارزیابی نمی شود.»
جلالی رد پاسخ به این سئوال که «با توجه به سه اصل مورد توجه رهبری تحت عنوان عزت، مصلحت و حکمت، کارنامه سیاست خارجی دولت را در مواجه با انقلابهای عربی در منطقه چگونه برآورد و ارزیابی می کنید.؟» گفت: «من فکر می کنم در خصوص تحولات منطقه آنگونه که باید در سطح سیاستگذاریهای دولتی و حرکت دولت ما شاهد اقدام جدی ای نبوده ایم و بارها هم نقد مشفقانه خود را گفته ایم و این نقد ما نقد مشفقانه است.»
ایران جایگاه و توانش بسیار بالاتر از آن است که در مقابل چند کشور کوچک عربی سر تعظیم فرود آورد
کاظمی افزود: «جمهوری اسلامی ایران جایگاه و توانش بسیار بالاتر از این است که ما در مقابل چند کشور کوچک عربی تصور کنیم که باید سیاست خود را با آنها هماهنگ کنیم و سر تعظیم فرود آوریم. این در راستای عزت مردم ایران نیست، آن هم کشورهایی که در اصل، استمرار جریان ساختار قدرت بین المللی هستند و تامین کننده منافع غرب و امریکا در منطقه هستند و ما فکر می کنیم از این فرصت بسیار خوب پدید آمده در منطقه و خاورمیانه، جمهوری اسلامی ایران باید برای گسترش ارزشهای دموکراتیک و ارزشهای دینی و همچنین از همه ظرفیتهای خودش استفاده کند. در حالی که بخشی از ظرفیت نظام بدلیل اجتهاد غلطی که یک عده ای دارند متاسفانه معطل مانده است.»
اینکه مردم سوریه به دنبال اصلاحاتی در ساختار سیاسی خود هستند امر پذیرفته شده ایست
جلالی در تحلیل شرایط سوریه و اینکه آیا این تحولات هم در ذیل بیداری اسلامی تحلیل می شود یا خیر گفت: «اینکه نوع حکومت سوریه مورد نقد مردم آن کشور می تواند باشد این امر پذیرفته شده ایست و طبعاً آنها هم به دنبال اصلاحاتی در ساختار سیاسی خود هستند. اما ما فکر می کنیم بیشترین هدفی که در آنجا تعقیب می شود تضعیف جریان مقاومت است.»
وی افزود: «اگر واقعاً غربیها به دنبال حمایت از مردم و آزادیهای مدنی هستند. چرا در خصوص بحرین سکوت خبری پیشه کرده اند، علیرغم اینکه مردم بحرین واقعا در صحنه بودند و چرا مسائل سوریه برجسته سازی می شود. علاوه بر اینکه بنده بالاخره معتقدم که حتما باید اصلاحاتی هم در سوریه متناسب با خواست سیاسی مردم خودشان بوجود آید اما جریانی که امروز دارد مسایل مربوط به سوریه را باد می زند، قطعا جریان خیر خواهی نیست.»