ماجرا از این قرار است که برخی افراد برای تحصیل سراغ مؤسسات اعزام دانشجو می‌روند و غافل از اینکه دانشگاه معرفی شده از سوی وزارت علوم ایران مورد تأیید است یا خیر، سال‌ها در دانشگاه‌هایی که این مؤسسات معرفی کرده‌اند، تحصیل می‌کنند. مشکلات زمانی شروع می‌شود که این تحصیلکرده‌های دانشگاه‌های خارجی که اغلب از رشته‌های پزشکی هستند به ایران برمی‌گردند، آن زمان است که تازه متوجه می‌شوند که این دانشگاه‌ها جایی در لیست اعتبارسنجی وزارت علوم ندارند و مدرکشان در ایران به درد نمی‌خورد.
به گزارش همشهری، اداره کل امور دانش‌آموختگان سازمان امور دانشجویان دست به اعتبارسنجی دانشگاه‌های معتبر جهان زد تا متقاضیان قبل از انجام هر اقدامی، براساس اعتبار این دانشگاه‌ها برای تحصیل در خارج از کشور تصمیم بگیرند. مؤسسات اعزام دانشجو نقش اصلی را در این صحنه بازی می‌کنند و شاید باورش سخت باشد، اما اغلب مؤسسه‌ها برای عبور مراجعه‌کنندگان از مرحله پذیرش تا دریافت ویزا مبالغ عجیب و غریبی به دلار و یورو دریافت می‌کنند.
از میان رشته‌های دانشگاهی، کم نیستند افرادی که با نیت تحصیل در رشته حقوق خود را به خارج از کشور می‌رسانند، یکی از موسسات معروف در رابطه با گرفتن پذیرش از دانشگاه‌های خارجی برای این رشته، پرده از اعداد و ارقام عجیبی برداشت.
یکی از مشاوره‌های موسسه اعزام دانشجو به خارج از کشور، در رابطه با هزینه‌های راهی شدن یک فرد به دانشگاه‌های حقوق، دانشگاه‌های ترکیه را پیشنهاد می‌کند. او در مورد هزینه‌های اولیه توضیح داد: «برای عقد قرارداد، انجام کار‌های دریافت ویزا و پذیرش نزدیک به ۲ هزار یورو باید پرداخت شود.»
در واقع یک ایرانی که علاقه دارد در دانشگاه‌های ترکیه تبدیل به حقوقدان شود، باید تنها در مرحله قرارداد با موسسه اعزام دانشجو، ۲ هزار یورو پرداخت کند که با یورو ۶۸ هزار تومانی به مبلغ ۱۳۶ میلیون تومان می‌رسد.
بعضی از موسسه‌ها خود را حرفه‌ای در رشته‌های پزشکی معرفی می‌کنند، مراجعه کننده طبق روال معمول باید مبلغی را به عنوان قرار با این موسسه‌ها پرداخت کند.
مشاوره یکی از موسسات اعزام دانشجو، در این رابطه گفت: «در حال حاضر کشور‌های فرانسه و ایتالیا بیشترین اعزام را از موسسه ما دارند. ابرای کشور ایتالیا، ۴۹ میلیون تومان در زمان عقد قرار داد دریافت می‌شود، هزار و ۱۰۰ دلار هم در ۲ قسط می‌گیریم، این مبلغ تنها برای قرار داد است که شامل ویزا تا پذیرش می‌شود. اگر دانشجو از جانب دانشگاه خارجی پذیرش بگیرد، دیگر باید براساس شهریه‌های مشخص شده آن دانشگاه‌ها، هزینه را پرداخت کنند.»
او در مورد دانشگاه‌های فرانسه هم توضیح داد و گفت که برای فرانسه هم به طور تقریبی همین میزان هزینه دریافت می‌شود و افراد باید حداقل نمره ۶.۵ آیلس را داشته باشند.
در میان موسسه‌های مجاز اعزام دانشجو به خارج از کشور، کم نیستند موسسه‌هایی که به شکل غیرمجاز در حال فعالیت هستند و هر سال جمعیت زیادی از مالباختگان را مجبور به شکایت و تشکیل پرونده می‌کنند.
از سوی دیگر بخشی از دانشجویان در دانشگاه‌هایی مشغول به تحصیل می‌شوند که از سوی وزارت علوم ایران مورد تأیید نیستند. محمد محمدی مسعودی مدیرکل بورس و اعزام دانشجویان سازمان امور دانشجویان در این رابطه توضیح داد: «کسانی که کنکور قبول نشدند شاید بخواهند برای خواندن پزشکی یا رشته مورد علاقه خود به خارج از کشور بروند و ما آمار وحشتناکی از وضعیت دانشجویان رهاشده پس از این‌گونه اعزام‌ها داریم.»
براساس اطلاعاتی که محمدی اعلام کرده است، با وجود هشدار‌های وزارت علوم، نزدیک به ۱۶ هزار دانشجوی ایرانی در دانشگاه‌های غیرمجاز یکی از کشور‌های منطقه در حال تحصیل هستند، با توجه به اینکه مدرک تحصیلی این دانشگاه‌ها مورد تأیید وزارت علوم و بهداشت نیست، در صورت بازگشت این دانشجویان به کشور، مدرک آنها معادل دیپلم در نظر گرفته می‌شود.
چندی پیش رصدخانه مهاجرت ایران گزارشی در رابطه با مهاجرت ایرانی‌ها منتشر کرد و در بخشی از این گزارش به موضوع مهاجرت دانشجویی اشاره شده بود: