آتش‌سوزی بازار آهن شادآباد حادثه‌ای بود که ابعاد وسیعی به خود گرفت و خسارات مالی و محیطی چشمگیری بر جای گذاشت. هرچند علت دقیق این حادثه هنوز به‌طور رسمی مشخص نشده، اما شواهد اولیه حاکی از عدم رعایت نکات ایمنی و استانداردهای لازم در نگهداری و انبار مقاطع فولادی است. این اتفاق یک بار دیگر زنگ خطری را برای صنعت فولاد ایران به صدا درآورد و لزوم توجه بیشتر به مسائل ایمنی و مدیریت ریسک را به صنعتگران و صاحبان کسب‌وکار یادآوری کرد. صاحب کسب‌وکاری را تصور کنید که بخاطر عدم رعایت صحیح اصول ایمنی و سهل‌انگاری برای تمدید بیمه مجموعه خود، در یک شب بخش اعظمی از سرمایه خود را سوخت شده و به شکل دود سیاه در هوا می‌بیند.
در این مقاله که به زحمت تیم فولادینو تهیه شده است، به بررسی اهمیت ایمنی در صنعت فولاد می‌پردازیم و با بررسی آماری حوادث رخ داده در این صنعت، نکاتی را برای جلوگیری از وقوع چنین حوادثی گوشزد خواهیم کرد.
صنعت فولاد به دلیل فرآیندهای پیچیده و استفاده از تجهیزات سنگین، یکی از خطرناک‌ترین صنایع به شمار می‌آید. عدم رعایت اصول ایمنی در این صنعت می‌تواند منجر به وقوع حوادث جدی و زیان‌آور شود. بر اساس آمار سازمان بین‌المللی کار (ILO)، بیش از ۱۵ درصد از حوادث صنعتی جدی در جهان مربوط به صنایع فولاد و فلزات است. این حوادث نه تنها سلامت کارکنان را به خطر می‌اندازد، بلکه هزینه‌های اقتصادی بالایی نیز برای شرکت‌ها و جوامع به دنبال دارد.
1. حوادث در صنعت فولاد (جهانی):
o حدود 15٪ از حوادث صنعتی جدی در سطح جهان مربوط به صنایع فلزی و فولادی هستند.
o میزان مرگ و میر در صنعت فولاد نسبت به سایر صنایع تولیدی، تقریباً سه برابر بیشتر است.
o نرخ وقوع حوادث صنعتی در کارخانه‌های فولاد در کشورهای در حال توسعه به طور متوسط حدود ۶ حادثه در هر ۱۰۰۰ کارگر در سال است.
2. آمار خسارت مالی ناشی از حوادث صنعتی (جهانی):
o حوادث آتش‌سوزی در صنایع فلزی و فولادی به طور متوسط سالانه حدود ۳ میلیارد دلار خسارت مالی در سطح جهانی به بار می‌آورد.
o هزینه‌های غیرمستقیم مرتبط با حوادث (شامل بیمه، تعمیرات و از دست رفتن تولید) معمولاً تا ۴ برابر هزینه‌های مستقیم حوادث است.
3. مقایسه نرخ حوادث در صنعت فولاد با استانداردهای جهانی:
o کشورهای پیشرفته مانند آلمان و ژاپن توانسته‌اند نرخ وقوع حوادث را به کمتر از ۲ حادثه در هر ۱۰۰۰کارگر کاهش دهند.
o این در حالیست که کشورهای در حال توسعه، از جمله بسیاری از کشورهای آسیایی، با نرخ حادثه‌ای بالاتر از ۵ حادثه در هر ۱۰۰۰ کارگر مواجه هستند.
هرچند داده‌های دقیقی برای ایران کمتر موجود است، اما بر اساس اطلاعات موجود و گزارش‌های نهادهای محلی، تخمین‌های زیر برای صنعت فولاد ایران بیان می‌شوند:
· در ایران، نرخ وقوع حوادث در صنایع فلزی و فولادی بین ۵ تا ۸ حادثه در هر ۱۰۰۰ کارگر در سال تخمین زده می‌شود.
· حوادث آتش‌سوزی و انفجارهای صنعتی حدود ۲۵ درصد از کل حوادث ثبت‌شده در صنعت فولاد را تشکیل می‌دهند.
· هزینه‌های سالانه مربوط به حوادث صنعتی و آتش‌سوزی در صنعت فولاد ایران به طور میانگین ۷۵۰ تا ۸۰۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود.
نمودار تعداد روزهای کاری ازدست‌رفته بخاطر حوادث صنعتی
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های ایمنی در صنعت فولاد، انبارداری مقاطع فولادی است. این مقاطع به دلیل وزن بالا و قابلیت آتش‌گیری، خطرات زیادی را در صورت عدم نگهداری صحیح به دنبال دارند. مهم‌ترین مشکلات ایمنی در این زمینه شامل خطر آتش‌سوزی، سقوط مقاطع سنگین و آسیب به کارکنان است.
اجرای راهکارهایی مانند استفاده از سیستم‌های انبارداری هوشمند، علامت‌گذاری دقیق و استفاده از تجهیزات مناسب برای جابجایی مقاطع فولادی ضروری است؛ این اقدامات نه تنها به کاهش خطرات کمک می‌کنند، بلکه فرآیندهای انبارداری را نیز بهینه‌تر می‌سازند.
یکی از کلیدهای اصلی برای پیشگیری از حوادث صنعتی در صنعت فولاد، آموزش مستمر کارکنان و فرهنگ‌سازی در زمینه ایمنی است. تحقیقات نشان می‌دهند که کارگرانی که آموزش‌های لازم در زمینه اصول ایمنی را دریافت کرده‌اند، تا ۶۰ درصد کمتر در معرض حوادث کاری قرار می‌گیرند. این آموزش‌ها باید به صورت دوره‌ای و با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیکی و تغییرات محیط‌های کاری انجام شود.
همچنین، مانورهای ایمنی منظم و برگزاری کارگاه‌های آموزشی می‌تواند به کارکنان کمک کند تا در موقعیت‌های بحرانی بهتر عمل کنند و از وقوع حوادث جلوگیری کنند.
در صنعت فولاد که با خطرات متعددی از جمله آتش‌سوزی، سقوط تجهیزات سنگین و آسیب به کارکنان مواجه است، داشتن بیمه مناسب می‌تواند نقش کلیدی در مدیریت ریسک‌ها و کاهش پیامدهای مالی ایفا کند. بیمه آتش‌سوزی به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین ابزارهای جبران خسارت، می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا در صورت وقوع حوادث غیرمنتظره، ضررهای مالی خود را به حداقل برسانند.
با پیشرفت تکنولوژی، ابزارهای نوینی برای بهبود ایمنی در صنعت فولاد توسعه یافته‌اند. استفاده از سیستم‌های اعلام و اطفای حریق هوشمند، سنسورهای تشخیص حرارت، و ابزارهای مدیریت ریسک می‌تواند به کاهش خطرات و افزایش ایمنی کمک کند. به‌عنوان مثال، سیستم‌های خودکار تشخیص حریق می‌توانند به سرعت وقوع حادثه را شناسایی کرده و از گسترش آن جلوگیری کنند.
تجربه و تعهد ما در رعایت ایمنی و ارائه مقاطع فولادی باکیفیت
مجموعه فولادسازان راه ابریشم که در فضای وب کشور با نام فولادینو شناخته می‌شود، به عنوان یکی از تأمین‌کنندگان معتبر مقاطع فولادی در بازار آهن شادآباد، اهمیت بسیاری به رعایت اصول ایمنی و استانداردهای بین‌المللی در فرایند تأمین و انبارداری محصولات می‌دهد. با بیش از ۴۰ سال تجربه حضور باافتخار در این صنعت و آشنایی کامل با چالش‌های ایمنی، همواره تلاش کرده‌ایم که نه تنها محصولات باکیفیت را به مشتریان خود ارائه دهیم، بلکه از طریق اجرای دقیق مقررات ایمنی و استفاده از تجهیزات مدرن، محیط کار امن را برای کارکنان خود فراهم کنیم.
ما معتقدیم که نقش اصلی یک تأمین‌کننده مقاطع فولادی تنها در عرضه محصول خلاصه نمی‌شود؛ بلکه باید مسئولیت‌پذیری در قبال ایمنی و سلامت همه ذینفعان را نیز در نظر داشته باشیم. از همین رو، تمام محصولات ما تحت نظارت دقیق قرار دارند تا از نظر کیفیت و ایمنی در بالاترین سطح ممکن باشند.
به‌علاوه، به عنوان یکی از شرکت‌های فعال در بازار آهن شادآباد که شاهد حوادثی همچون آتش‌سوزی اخیر بوده‌ایم، به شدت بر این باوریم که اجرای استانداردهای ایمنی نه تنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت برای جلوگیری از وقوع حوادث مشابه است. ما همواره به مشتریان خود توصیه می‌کنیم که اصول ایمنی را در انبارداری و نگهداری مقاطع فولادی رعایت کنند و در این زمینه نیز مشاوره‌های تخصصی ارائه می‌دهیم.
نتیجه‌گیری: نیاز به رویکرد جدید در مدیریت ایمنی صنعت فولاد ایران
حادثه آتش‌سوزی بازار آهن شادآباد نشان داد که صنعت فولاد ایران نیاز به رویکردی جدید در زمینه مدیریت ایمنی دارد. رعایت اصول ایمنی، استفاده از تکنولوژی‌های نوین و آموزش مستمر کارکنان از جمله عواملی هستند که می‌توانند به کاهش حوادث در این صنعت کمک کنند.
اکنون بیش از هر زمان دیگری نیازمند تغییر فرهنگ ایمنی در صنعت فولاد هستیم. برای رسیدن به این هدف، لازم است همه ذینفعان از مدیران گرفته تا کارکنان، مسئولیت‌پذیر بوده و به اهمیت این موضوع واقف باشند.