معماری خصمانه (Hostile Architecture) یا طراحی دفاعی (Defensive Design) نوعی از رویکرد طراحی و ایجاد تجهیزات فضا‌های عمومی است که به عمد برای جلوگیری از استفاده فرد یا گروهی از افراد از آن فضا طراحی شده اند.
به گزارش عصرایران، این نوع طراحی، با ایجاد موانع فیزیکی یا دیداری، سعی در کنترل رفتار افراد دارد.
دلایل مختلفی برای استفاده از معماری خصمانه وجود دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
جلوگیری از تجمع افراد بی خانمان: یکی از رایج‌ترین کاربرد‌های معماری خصمانه، ایجاد موانعی برای جلوگیری از خوابیدن افراد بی خانمان در مکان‌های عمومی مانند زیر پل‌ها یا روی نیمکت‌ها است.
مقابله با جرم و جنایت: برخی از طراحی‌ها با هدف کاهش جرم و جنایت در مناطق خاص انجام می‌شوند. به عنوان نمونه، استفاده از نورپردازی شدید یا ایجاد فضا‌های بازتر می‌تواند احساس امنیت را افزایش دهد.
کنترل ترافیک عابر پیاده: با ایجاد موانع فیزیکی یا طراحی مسیر‌های پیچیده تر، می‌توان جریان ترافیک عابر پیاده را کنترل کرد و از تجمع افراد در نقاط خاص جلوگیری کرد.
حفاظت از املاک خصوصی: صاحبان املاک خصوصی ممکن است از معماری خصمانه برای جلوگیری از دسترسی افراد متفرقه به املاک خود استفاده کنند.
نیمکت‌های کج، منحنی و بدون تکیه گاه: این نوع نیمکت‌ها به گونه‌ای طراحی شده اند که نشستن طولانی مدت روی آن‌ها دشوار باشد و از خوابیدن افراد بی خانمان جلوگیری کند.
نرده‌ها و دسته‌های تیز یا برجسته: این نوع نرده‌ها از نشستن افراد روی آن‌ها جلوگیری کرده و همچنین مانعی فیزیکی ایجاد می‌کنند.
نورپردازی شدید و خیره کننده: استفاده از نورپردازی شدید در زیر پل‌ها یا تونل‌ها می‌تواند از تجمع افراد بی خانمان یا انجام فعالیت‌های غیرقانونی جلوگیری کند.