تجارت از مولفه‌هایی است که رشد و توسعه اقتصادی کشور‌ها را رقم می‌زند، زیرا با صادرات محصولات تولیدی هر کشوری در بازار‌های بین‌المللی عرضه و این امر منجر به بهبود وضعیت اقتصادی کشور‌ها می‌شود و با واردات نیز نیاز‌های داخلی هر کشوری تأمین می‌شود.
به گزارش فارس، ایران با ۱۵ کشور مرز زمینی و دریایی دارد که این کشور‌ها شامل عراق، پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، قزاقستان، روسیه، آذربایجان، ارمنستان، ترکیه، کویت، عربستان، بحرین، قطر، امارات و عمان است لذا این کشور‌ها بازار بزرگی برای صادرات کالا‌های تولیدی کشورمان به شمار می‌روند.
از اهداف دولت‌ها هم طی سال‌های گذشته توسعه روابط تجاری با کشور‌های همسایه و همسو است.
نگاهی به وضعیت تجاری کشورمان حاکی از آن است که صادرات کالا طی ۳ ماهه ۱۴۰۳ معادل ۳۷ میلیون و ۸۳۸ هزارتن به ارزش ۱۳ میلیارد و ۵۱۸ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵.۶ درصد از لحاظ وزن و ۷.۶ درصد از لحاظ ارزش افزایش یافته است.
پنج بازار نخست صادراتی کشور چین با ارزش ۳ میلیارد و ۵۵۹ میلیون دلار و سهم ۲۶.۳ درصد از صادرات کل، عراق ۲ میلیارد و ۹۹۸ میلیون دلار و سهم ۲۲.۲ درصد امارات متحده عربی یک میلیارد و ۷۷۴ میلیون دلار و سهم ۱۳.۱ درصد، ترکیه یک میلیارد و ۲۴۲ میلیون دلار و سهم ۹.۲ درصد و افغانستان ۵۱۷ میلیون دلار و سهم ۳.۸ درصد بوده است.
جدول ذیل برخی از بازار‌های صادراتی ایران که به ترتیب با افزایش و کاهش صادرات مواجه بوده‌اند همراه با گروه‌های کالایی را نشان می‌دهد.
سهم این بازار‌ها از کل صادرات ۷۴.۶ درصد بوده است. متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی ۳۵۷ دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲ درصد افزایش داشته است.
در عملکرد تجارت خارجی درسه ماههه ۱۴۰۳ در مجموع با ۷۲ کشور دارای تراز تجاری مثبت به میزان ۵ میلیارد دلار و با ۵۰ کشور تراز تجاری منفی به میزان ۶ میلیارد دلارداشته‌ایمم.
میزان افزایش صادرات به عراق در۳ ماههه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۸ درصد معادل ۶۵۲ میلیون دلار بود.
درسه ماههه ابتدای امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته صادرات گازطبیعی ۹۵ درصد، سیب درختیی ۵۷۹ درصد و کاشی و سرامیک ۷۲ درصد به عراق رشد داشته است. صادرات به امارات متحده عربی ۳۰ درصد معادل ۴۱۱ میلیون دلار رشد داشته است که این رشد از افزایش ۶۳ درصدی گاز‌های نفتی، ۹۲ درصدی مواد آروماتیک و ۲۷ درصدیروغن‌هایی نفتی رقم خورده است.
صادرات به افغانستان نیز که در۳ ماههه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۱ درصد معادل ۱۲۳ میلیون دلار رشد داشته است. گروه‌هایی کالایی که در این مدت صادراتشان به این کشور رشد داشته عبارت بودند از رشد ۲۴۵ درصدی گاز‌های نفتی، ۵۲۸ درصدی شمش فولاد و ۵۱ درصدیروغن‌هایی نفتی.
صادرات به عمان هم در۳ ماههه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۲ در مجموعه ۴۰ درصد رشد داشته که این رشد معادل ۱۱۳ درصد بوده است. گروه‌هایی کالایی دارای رشد به این کشور کود اوره به میزان ۹۱۵ درصد، قیر ۴۶ درصد و آهن اسفنجی ۱۰۰ درصد بوده است.
میزان افزایش صادرات به برزیل، آذربایجان، پاکستان نیز در ۳ ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ترتیب ۱۰۰ درصد، ۶۲ درصد و ۱۵ درصد معادل ۸۷، ۶۸، و ۶۷ میلیون دلار بوده است. در واقع در این مدت صادرات کود اوره به برزیل معادل ۱۰۰ درصد، صادرات لوله و پروفیل فولادی به آذربایجان معادل ۳۲۴ درصد و صادرات گاز‌های نفتی و گاز ال پی جی به پاکستان به ترتیب معادل ۱۳۰ و ۳۴۲ درصد افزایش یافت است.
صادرات کشورمان به کشور‌هایی مانند ترکیه، اندونزی، تایلند، هند و ویتنام به ترتیب به میزان ۲۹، ۶۵، ۵۵، ۱۳ و ۷۱ درصد کاهش داشت است.
در واقع صادرات ایران به ترکیه در ۳ ماه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۵۰۰ میلیون دلار، به اندونزی ۱۷۰ میلیون دلار، تایلند ۶۷ میلیون دلار هند ۶۳ میلیون دلار و ویتنام ۶۳ میلیون دلار کاهش داشته است.
صادراتگروه‌هایی کالایی گاز طبیعی به ترکیه ۶۳ درصد، شمش فولاد به اندونزی ۶۶ درصد، شمش فولاد به تایلند ۴۸ درصد، قیر، آهن اسفنجی و مواد پلیمری به هند به میزان ۵۲، ۵۳ و ۲۱ درصد و کود اوره به ویتنام به میزان ۱۰۰ درصدکاهش یافتهه است.
۱۰ بازار اول کالا‌های صادراتی طی سه ماهه ۱۴۰۳ چین، عراق، امارات متحده عربی، ترکیه، افغانستان، پاکستان، هند، عمان، فدراسیون روسیه و آذربایجان بوده است. صادرات به این کشور‌ها ۸۷.۷ درصد از کل ارزش صادرات کشور را در سه ماهه ابتدای امسال داشته است.
جدول ۱۰ بازار اول کالا‌های صادراتی طی سه ماه اول ۱۴۰۳ و مقایسه با مدت مشابه سال قبل
ارزش صادرات به چین در ۳ ماهه اول امسال ۳ میلیارد و ۵۵۹ میلیون دلار و در سه ماهه اول سال گذشته ۳ میلیارد و ۵۸۷ میلیون دلار بوده بنابراین ارزش صادرات کشورمان در ۳ ماهه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۲ در مجموع یک درصد کاهش داشته است.
صادرات به عراق در ۳ ماهه اول امسال نسبت به مدت مشابه به سال قبل به لحاظ ارزش ۲۸ درصد و به لحاظ وزنی ۲۶ درصد افزایش‌یافته است. صادرات عراق به لحاظ ارزش در ۳ ماهه اول امسال ۲ میلیارد و ۹۹۸ میلیون دلار و در ۳ ماهه اول سال ۱۴۰۲ معادل ۲ میلیارد و ۳۴۶ میلیون دلار بود.