دنباله دار «C/۲۰۲۳ A۳» که با نام «سوچینشان اتلس» نیز شناخته می‌شود، ۹ تا ۲۵ مهرماه امسال، حدود یک ساعت قبل از طلوع آفتاب با چشم غیرمسلح قابل‌مشاهده خواهد بود. این دنباله‌دار هر ۸۰ هزار سال یک بار به خورشید نزدیک می‌شود و حالا پس از قرن‌ها، دوباره در مسیر دیدار دوباره با خورشید قرار گرفته است. براساس پیش‌بینی‌ها، این دنباله‌دار ۱۹ مهرماه به‌خوبی در آسمان دیده خواهد شد و انتظار می‌رود به درخشندگی قابل‌توجهی برسد.
سال گذشته، تلسکوپ‌های ATLAS دنباله دار C/۲۰۲۳ A۳ را کشف کرد. این دنباله‌دار دوره تناوب بسیار طولانی برابر ۸۰ هزار سال دارد؛ به این معنی که آخرین بار زمانی به منظومه شمسی ما نزدیک شده بود که تمدن‌های انسانی تازه شکل گرفته بودند. درحال‌حاضر C/۲۰۲۳ A۳ با سرعت حدود ۲۹۰.۶۶ کیلومتربرساعت به خورشید نزدیک می‌شود.
دنباله‌دار سوچینشان اتلس از معدود دنباله‌دار‌های نادر است که می‌توان با چشم غیرمسلح نیز آن را دید؛ به همین دلیل توجه بسیاری را جلب کرده است. درحال‌حاضر، این دنباله‌دار در صورت فلکی سکستان حضور دارد و حدود یک ساعت پیش از طلوع خورشید در آسمان نیمکره شمالی زمین ظاهر می‌شود. موقعیت دنباله‌دار C/۲۰۲۳ A۳ را می‌توانید به‌صورت آنلاین از طریق این لینک ببینید.
به گفته اخترشناسان، دنباله دار سوچینشان اتلس ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۴ (۷ مهرماه) کم‌ترین فاصله را با خورشید (حضیض)، ۰.۳۹۱ واحد نجومی (AU)، خواهد داشت. در این وضعیت، دم دنباله‌دار به بلندترین حدش می‌رسد. ۱۲ اکتبر (۲۱ مهرماه) نیز این دنباله‌دار به نزدیک‌ترین فاصله خود از زمین، AU ۰.۴۷، خواهد رسید و می‌توانیم آن را با چشم غیرمسلح رصد کنیم.
اخترشناسان می‌گویند محاسبات نتایج امیدوارکننده‌ای مبنی بر قابلیت رصد دنباله دار C/۲۰۲۳ A۳ با چشم غیرمسلح را نشان داده‌اند؛ بااین‌حال می‌گویند باید در نظر داشت دنباله‌دار‌ها اغلب بی‌ثبات هستند و پیش‌بینی رفتارشان دشوار است؛ بنابراین برای رصد دقیق‌تر بهتر است دوربین دوچشمی همراه داشته باشد.
انتظار می‌رود سال ۲۲۳۷، C/۲۰۲۳ A۳ در فاصله AU۲۰۰ از خورشید قرار بگیرد.
درحال‌حاضر این دنباله‌دار کمی قبل از طلوع آفتاب (حدود یک ساعت قبل)، در چند درجه بالاتر از افق شرقی-جنوب ظاهر می‌شود. در برخی مناطق عرض‌های جغرافیایی شمالی، C/۲۰۲۳ A۳ با چشم غیرمسلح قابل‌رؤیت خواهد بود.
اگرچه تا پایان سپتامبر ۲۰۲۴ (۹ مهرماه)، C/۲۰۲۳ A۳ درخشندگی بالایی (قدر ۰.۶+) خواهد داشت، اما رصد آن در اغلب مناطق ازجمله ایران، با‌توجه‌به اینکه دنباله‌دار درست قبل از طلوع خورشید در آسمان بالا می‌آید، کمی دشوار خواهد بود. در آخر سپتامبر–اوایل اکتبر، این دنباله‌دار در آسمان سپیده‌دم در نزدیکی صورت فلکی مار آبی و پیاله قرار خواهد داشت.
بهترین زمان برای مشاهده دنباله‌دار C/۲۰۲۳ A۳ در آسمان شب ۱۰ اکتبر ۲۰۲۴ (۱۹ مهرماه) است که به‌سمت آسمان عصر حرکت می‌کند. در این زمان، انتظار می‌رود دنباله‌دار کمی کم‌نور شده باشد، اما هنوز درخشندگی آن در حدود ۰.۸+ بوده و پس از غروب آفتاب در افق غربی قابل‌مشاهده خواهد بود.
اواسط اکتبر ۲۰۲۴، سوچینشان اتلس همچنان به‌عنوان شی‌ئی درخشان با قدر ۱+ قابل‌مشاهده خواهد بود و حدود ۳ ساعت پس از غروب آفتاب، غروب خواهد کرد. این زمان فرصت مناسبی برای مشاهده این پدیده آسمانی است. برای افرادی که در مناطق نزدیک به خط استوا هستند، این دنباله‌دار تا ۲ اکتبر ۲۰۲۴ قابل‌مشاهده خواهد بود.
فارغ از اینکه با چه ابزاری دنباله‌دار را رصد می‌کنید، احتمالاً دم غبارآلود و قابل‌توجهی را مشاهده خواهید کرد. این دم به‌دلیل ذوب‌شدن یخ‌ها و آزادشدن گردوغبار از هسته دنباله‌دار، به هنگام نزدیک‌شدن به خورشید به‌وجود می‌آید. میزان دقیق درخشندگی این دنباله‌دار هنوز به‌طور دقیق مشخص نشده است، اما برخی اخترشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که ممکن است به سطح درخشندگی بالایی برسد و حتی درخشان‌تر از ستاره‌های معمولی در آسمان شب باشد.
سوچینشان اتلس را اولین بار ۹ ژانویه ۲۰۲۳ تلسکوپ‌های ATLAS در آفریقای جنوبی شناسایی کردند. پس از کشف اولیه، ستاره‌شناسان در رصدخانه سوچینشان در چین به‌طور مستقل، این دنباله‌دار را براساس تصاویری که در ژانویه ۲۰۲۳ گرفته شده بود، کشف کردند.
به‌دلیل مشارکت پروژه ATLAS و رصدخانه سوچینشان در کشف آن، این دنباله‌دار معمولاً به‌عنوان «سوچینشان اتلس» شناخته می‌شود. درنهایت، نام رسمی که اتحادیه بین‌المللی نجوم (IAU) به این دنباله‌دار داده، C/۲۰۲۳ A۳ است:
زمان کشف، C/۲۰۲۳ A۳ تقریباً AU ۷.۳ از خورشید فاصله داشت. این دنباله‌دار با قدر حدود ۱۸ می‌درخشید و با سرعت قابل‌توجه ۲۹۰،۶۶۴ کیلومتر بر ساعت درحال حرکت بود.
در این مطلب مرور کوتاهی بر دنباله‌دار C/۲۰۲۳ A۳ داشتیم و ویژگی‌ها و زمان ظاهر شدن این ستاره منحصربه‌فرد را در آسمان شب بررسی کردیم. این دنباله‌دار احتمالاً در ایران نیز مشاهده بشود.
کشف دنباله‌دار سوچینشان اتلس نمونه‌ای از قدرت تکنیک‌های نجومی مدرن و تلاش‌های مشترک در مشاهدات فضایی است. این دنباله‌دار فرصتی نادر برای علاقه‌مندان به آسمان شب است تا شاهد پدیده طبیعی خارق‌العاده باشند. اگر همه‌چیز طبق برنامه پیش برود، C/۲۰۲۳ A۳ به یکی از بزرگ‌ترین نمایش‌های آسمانی قرن تبدیل خواهد شد.
اگر به رصد سوچینشان اتلس علاقه دارید، بهتر است هم‌اکنون تقویم‌هایتان را علامت بزنید. طی روز‌های آینده، ما در دیجیاتو اخبار دنباله‌دار C/۲۰۲۳ A۳ را پوشش خواهیم داد. برای اطلاع از جزئیات این رویداد آسمانی ما را دنبال کنید. درصورتی‌که توانستید از این دنباله‌دار عکس بگیرید، آن را با ما به اشتراک بگذارید.