عطاالله مهاجرانی در اعتماد نوشت: سخنرانی ۱۴ دقیقهای پزشکیان رییسجمهور، سخنرانی جامع و دقیق و هوشمندانه بود. به همه مسائل و موضوعات با اهمیت و ضروری اشاره کرد. تبیین موارد مهم و اشارات پزشکیان همراه با تحلیل و تفسیر بود.
سخنرانی دقیقا در چارچوب موضوع اجلاس یعنی «صلح، توسعه پایدار و کرامت انسانی» ارائه شد. سخنرانی بسیاری از روسای کشورها را گوش کردم. بیشتر سخنرانیها وجه توصیفی و تکراریاش پررنگ بود. وجه تفسیری و تحلیلی قابل اعتنایی نداشت. بسیاری نیز در سخنرانی خود حتی نیم نگاهی به موضوع اجلاس نداشتند.
به برخی از اشارات و تفسیرها در نطق پزشکیان میپردازم:
۱- ذکر نام شهید خدمت ابراهیم رییسی در ابتدای سخنرانی نشانی از حقشناسی و مروت بود. این یادآوری نشانه رویکرد مبتنی بر اخلاق و وفاق پزشکیان است.
۲- اشاره به قرآن مجید و نامه امیرمومنان به مالکاشتر در واقع تبیین پشتوانه نظری رویکرد پزشکیان به جامعه بشری بود. «نگاه انسانی» که میتواند بسیاری از ماجراجوییها و تبعیضها را که به جنگ و خونریزی انجامیده و میانجامد، محدود کند.
در واقع در سخن به رویکرد تبعیضآمیز غرب مبتنی بر دیدگاه مستکبرانه غرب نقد شد. این نقد در دو قلمروی سرکوب ملت فلسطین توسط رژیم صهیونیستی و نیز شیوه تعامل امریکا با ایران با تفصیل بیشتری بیان شد. تقابل روشنگرانهای در نطق بین فلسطین و رژیم اسراییل و نیز کشور و ملت ایران با امریکا تبیین شد.
۳- پزشکیان با شعار وفاق ملی در انتخابات ریاست جمهوری به پیروزی رسیده است. به این شعار متعهد است. درصدد است چنین وفاقی در منطقه نیز شکل بگیرد.
۴- به جایگاه ملت ایران و نظام جمهوری اسلامی اشاره شد. ما در کنار نهضتهای مقاومت در جهان و در منطقه قرار داریم. مثل همه مردمانی که در جهان نسلکشی رژیم اسراییل و حمایتهای همهجانبه و بیقید و شرط امریکا از تجاوز و اشغال و نسلکشی رژیم صهیونیستی را محکوم میکنند.
۵- به جنگ روسیه و اکراین اشاره شد. موضع ایران صلح و تشویق و حمایت از گفتگو برای حل مسائل دو جانبه روسیه و اکراین است.
۶- آمادگی ایران برای بازگشت به گفتگو و حل مسائل چند جانبه، به شکل مشخص و صریح پزشکیان به برجام و تخلف ترامپ در خروج از برجام و بیمسوولیتی و بیتصمیمی دیگر اطراف مذاکرات برجام اشاره کرد.
در واقع مهمترین و حساسترین سرفصلهای مسائل ملی و منطقهای و جهانی در نسبت با ایران در نطق آمده است.
حضور و نطق پزشکیان چنان که انتظار میرفت با واکنش شتابآلود و عصبی عناصر وابسته به رژیم اسراییل، اپوزیسیون برانداز جمهوری اسلامی و البته عناصر تندرو و افراطی داخلی که در انتخابات ریاستجمهوری شکست خوردند، مواجه شد. اسراییل و اپوزیسیون تکلیفشان روشن است؛ اما تندروان داخلی چرا تبدیل به ضلع سوم این سهگانه شدند؟ واقعیت این است که این گروه میخواستند به هر قیمتی در انتخابات پیروز شوند یا به عنوان پیروز از صندوق بیرون آورده شوند.
به دلایل و علل مختلف و متنوع این «پیروزی به هر قیمتی» اتفاق نیفتاد. به جای اینکه به این پرسش پاسخ بدهند که چرا در انتخابات ۵۰ درصدی شکست خوردند. به تخطئه رییسجمهور پرداختند. وفاق را نفاق معرفی کردند. میخواستند «قطعا» ۴ نفر از نامزدهای وزارت را حذف کنند.
قطعا شکست خوردند! در سفر بسیار موفق و سنجیده ریاستجمهوری و هیات همراه کوشیدند با سوءاستفاده و تحریف از جمله متشابه یا منقطعی آب را گلآلود و فضا را غبارآلود کنند. خوشبختانه نطق پزشکیان در اجلاس عمومی در روز سه شنبه و مصاحبه با فرید زکریا در شبکه سیانان چنان دستاویزی را بر باد داد.
در مقدمه کتاب «ضدخاطرات» آندره مالرو نوشته است: «پیل خردمندترین حیوانات است؛ زیرا هر غروب لحظهای میایستد و به روز سپری شده میاندیشد!» به نظر میرسد افراطیون داخلی یک بار هم که شده مثل پیل بایستند و به انتخابات ریاستجمهوری بیندیشند، ببینند چرا شکست خوردند؟ البته بلافاصله برخی از آنان گفتند: «از شورای نگهبان که پزشکیان را تایید کرد، شکست خوردیم!» فکری به حال خود کنند. تا به روایت مرحوم آیتالله محیالدین حائری شیرازی از «بیسر و بیسامانی» بیرون بیایند.