عصرایران طی یادداشتی به بررسی اظهارات عباس صالحی در جلسه رای اعتماد پرداخت و نوشت: سیدعباس صالحی وزیر ارشاد که در دوران انتخاب وزرا با انتشار یادداشتی خطاب به کمیته فرهنگ شورای راهبری از حضور در دولت عذرخواهی کرده و ترجیح داده بود در موسسه اطلاعات بماند، در نهایت با اصرار رئیس جمهور و توصیه رهبر انقلاب مسئولیت را پذیرفت و با رای اعتماد بالا به وزارت ارشاد بازگشت.
سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ در سخنرانی رای اعتمادش با اشاره به نظریه وفاق ملی، «کاهش فزاینده و مخاطره‌آمیز سرمایه اجتماعی اعتماد به نظام حکمرانی و دولت»، «گُسست‌های نسلی و جنسیتی و… در کشور» و «فاصله‌یابی گروه‌های مرجع و تأثیرگذار اجتماعی با دولت و ارکان حکمرانی» را از چالش‌های پیش روی نظام حکمرانی دانست و بر نقش پیشران وزارت ارشاد تاکید کرد.
صالحی با بیان این که «تجدید و تحکیم و تکمیل مناسبات دولت – ملت فرع بر شناخت تغییرات اجتماعی» است به داده‌های پژوهش‌های اجتماعی «عناصر ثابت هویت اجتماعی: دین و دینداری زبان و ادبیات فارسی تنوع جغرافیایی، قومی، زبانی همزیستی ادیان و مذاهب» و «تغییرات اجتماعی معاصر» در ایران اشاره کرد و جمله‌ای طلایی گفت: «به واسطه تغییرات یاد شده و موارد مشابه مناسبات دولت – ملت چونان آغاز انقلاب و یا حتی یک دهه پیش نمی‌توان باشد. در این تغییر مناسبات، نقش« فرهنگ و هنر و رسانه» به عنوان یک مَفصَل اجتماعی اهمیت پیدا می‌کند و طبعاً نقش اصحاب فرهنگ و هنر به عنوان سکان‌داران این عرصه اهمیت مضاعف دارد. »
او با بیان این مقدمه رویکردهای وزارت ارشاد دولت پزشکیان برای تحقق «وفاق ملی» را چنین گفت:
* برنامه‌ریزی و اقدامات فرهنگی، مشارکت محور باشد و نه دستوری
*حرمت و تکریم منزلتی ذی‌نفعان به‌ویژه نخبگان و ناموران مورد اهتمام قرار گیرد
* بازتعریف و رعایت حقوق فرهنگی ایشان در دستور کار جدی باشد.
* نهادهای صنفی و مدنی اصحاب فرهنگی و هنری نقش مهّمی در میانجی‌گری این وفاق ملّی دولت – ملت دارند و بایستی در توسعه و تقویت آن کوشید.
صالحی البته علاوه بر چالش‌های عمومی بودجه‌ای و ساختاری نگاهی به چالش‌های اداری و اجرایی هم داشت و «نگرش تصدی‌گرایانه حداکثری دولتی و هم نهادهای موازی فرهنگی در تصمیم‌گیری و اجرا» را مانع جدی فعالیت وزارت فرهنگ دانست و به چالش‌های فرهنگ و اقتصاد و مناسباتات حوزه فرهنگ و فناوری و فضای مجازی هم اشاره کرد.
در فراز پایانی هم سیدعباس صالحی به رویکردهایش در وزارت فرهنگ پرداخت:
برنامه مردمی‌سازی و عدالت فرهنگی
نوآوری فناورانه و تسهیلگری اقتصادی (با دو برنامه کاربست فناوری‌های نوین و رونق اقتصاد فرهنگ)
برنامه پاسداشت و تقویت اصالت وهویت ایرانی – اسلامی
نقش‌های فرابخشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
به یاد آوریم: محمد مهدی اسماعیلی ۳ سال پیش ۲ شهریور ۱۴۰۰ با بیان مقدمه‌ای شعاری و کلیشه‌ای گفته بود: «امروز منبعث از تقابل فرهنگ‌ها همچون تقابل فرهنگ جهاد مقابل خدمت و خودخواهی، فرهنگ امید و نشاط در برابر الحاد و پوچ‌گرایی نمونه آن است. تمام مستضعفان عالم و شهیدان و خانواده‌های آن‌ها در صف مقابل این تقابل فرهنگی و تاریخ‌ساز قرار دارند، البته که پیروزی از آن مریدان و مستضعفان است».
وزیر ارشاد مرحوم رئیسی عرصه فرهنگ را عرصه تقابل و جنگ دانسته و تاکید کرده بود: «در اثر تقابل فرهنگ و تمدن در عرصه مدیریت فرهنگ، هنر، سینما، ادبیات، تئاتر، موسیقی، هنرهای تجسمی سنگرهای مهم راهبردی و مقدسی برای ما شکل گرفته است. امروز جنگ اصلی در دنیا جنگ شناخت‌ها، تبلیغاتی و رسانه‌ای است.»
اسماعیلی تاکید داشته بود: «بعضی‌ها دوست دارند دولت در عرصه فرهنگ یک موجود ناتوان، بی‌اراده و صرفا ناظر بی‌طرف و منفعل باشد. این رویکرد را قبول نداریم.»
نکته‌ی تاسف برانگیز این که اسماعیلی که در سخنرانی رای اعتمادش گفته بود «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یک وزارتخانه منفعل و کم اثر شده است. از طرفی هم این وزارتخانه به کارهای حداقلی تقلیل پیدا کرده و از حوزه سیاست‌گذاری خارج شده است» وزارت ارشاد را از فرایند تولید و نظارت بر شبکه‌ی نمایش خانگی حذف کرد آن هم با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و خارج از چارچوب قانون‌گذاری مجلس.
در سخنرانی اسماعیلی در مجلس که چارچوب نگاهش به حوزه‌ی فرهنگ را روشن می‌کرد، رویکردهای نظارتی و سلبی قابل توجه بود: «عرصه فرهنگ در نظام اسلامی عرصه ولنگاری و سهل اندیشی نیست» و «ما در حوزه محتوایی و نظارت نیازمند قدرت بیشتری هستیم. همین امروز با حضور در کمیسیون‌های مختلف مجلس نمایندگان عزیز ما به این دو موضوع نقدها و گله‌های بسیاری داشتند و ما حتما به این موضوعات توجه جدی خواهیم داشت.»
اسماعیلی در فرازهای پایانی سخنرانی خود به شورای فرهنگ عمومی، آرایش رسانه‌ای کشور، هدف‌مندسازی یارانه‌ها در حوزه فرهنگ، بیانیه گام دوم انقلاب اشاره کرده بود.
وزیر ارشاد دولت رئیسی که گفته بود: «تلاش خواهم کرد تا بیانیه گام دوم انقلاب را به عنوان منشوری برای آگاهی ملت ایران و راهبردی برای نهادینه‌سازی انقلاب و نقشه راه فرهنگی کشور برای تحقق آرمان‌های اسلامی، تکمیل پروژه نظام سازی، جامع‌پردازی و تمدن نوین اسلامی در صدر برنامه ریزی‌ها قرار دهم» باعث شد فاصله و شکاف جدی و عمیقی میان هنرمندان و چهره‌های فرهنگی با دولت آن مرحوم ایجاد شود که نمونه آن حضور اندک هنرمندان در آیین‌های رسمی رئیس جمهور وقت بود.
ماحصل سخنرانی رای اعتماد سید عباس صالحی و سیدمحمدمهدی اسماعیلی این شد که صالحی رکورد رای اعتماد وزای ارشاد ۳۰ سال اخیر را با ۲۸۲ رای از آن خود کرد در حالی که اسماعیلی در سال ۱۴۰۰ با ۷۷ مخالف تنها ۱۸۱ رای موافق از مجلس گرفته بود. البته ۳ سال قبل شنیده بودم رهبری با حضور اسماعیلی در وزارت ارشاد مخالفت کرده بودند و به واسطه توصیه و تایید و حمایت برخی چهره‌ها در نهایت با حضورش در وزارت ارشاد موافقت کردند.
دولت هاشمی رفسنجانی ۱۳۶۸
علی لاریجانی: ۲۱۹ رای
دولت هاشمی رفسنجانی، ۱۳۷۲
سید مصطفی میرسلیم: ۱۷۸ رای
دولت سید محمد خاتمی، ۱۳۷۶
سید عطالله مهاجرانی: ۱۴۴ رای
دولت سید محمد خاتمی، ۱۳۸۰
سید احمد مسجد جامعی: ۱۸۴ رای
دولت احمدی نژاد، ۱۳۸۸
سیدمحمد حسینی: ۱۹۴ رای
دولت احمدی نژاد، ۱۳۸۴
محمدحسین صفار هرندی: ۱۸۱ رای
دولت حسن روحانی، ۱۳۹۲
علی جنتی: ۲۳۴ رای
دولت حسن روحانی، ۱۳۹۵
سیدرضا صالحی امیری: ۱۸۰ رای
دولت حسن روحانی، ۱۳۹۶
سید عباس صالحی: ۲۴۲ رای
دولت سیدابراهیم رئیسی، ۱۴۰۰
سیدمحمدمهدی اسماعیلی: ۱۸۱ رای
نویسنده: صادق حسینی