داشتن نیروی هوایی بزرگ و مدرن کافی نیست؛ نیروی هوایی را باید دائماً و به بهترین شکل نگهداری و بروز نیز کرد.
به گزارش روزیاتو، کره‌شمالی زمانی نیروی هوایی چشمگیری داشت، و امروز، نیروی هوایی این کشور منزوی و چموش بیشتر یک موزه ارزشمند از هواپیما‌های نظامی قدیمی دوران جنگ سرد است.
تا حدود زیادی، همین موضوع را می‌توان در مورد نیروی هوایی کوبا نیز گفت. نیروی هوای کوبا زمانی قدرتمندترین در نوع خود در آمریکای لاتین بود و امروز به یک موزه جذاب از جنگنده‌های قدیم شوروی تبدیل شده است. به شکل تصادفی، به عنوان بازتاب دیگری از ماندن این کشور در گذشته‌ای دور، کوبا آخرین اپراتور تجاری هواپیمای Ilyushin Il-۹۶-۳۰۰ در جهان نیز هست.
زمانه تغییر می‌کند. در سال ۱۹۸۸، آتلانتیک نوشت: «از سال ۱۹۸۰، کوبا به کاملاً نظامی‌ترین کشور روی زمین تبدیل شده است … نیروی هوایی کوبا … نیروی بسیار قدرتمندی است. استعداد آن ۱۸،۵۰۰ نفر است … با ۲۵۰ هواپیمای جنگی، عمدتاً مدل‌های MiG-۲۱،۲۳، و -۲۷… ماشین نظامی کوبا به طور قابل‌توجهی قدرتمندتر از هر کشور دیگر آمریکای لاتین از جمله برزیل است».
در این زمان، کوبا در حال نشان دادن قدرت خود در سراسر جهان بوده و درگیر جنگ‌های مرتبط با کمونیسم در مکان‌هایی مانند آنگولا و اتیوپی در آفریقا بود.
نیروی هوایی کوبا در بیشتر قلمرو آفریقا و دریای کارائیب فعال بود. با این حال، این کشور برای دوران محدود قدرتمند بودن نیروی هوایش اش به اتحاد جماهیر شوروی وابسته بود.
یک سال پس از مقاله آتلانتیک، نیروی هوایی کوبا با دریافت MiG-۲۹های مدرن شوروی در آن زمان، به ارتفاعات جدیدی از قدرت صعود کرد. قرار بود کوبا ۴۰ فروند MiG-۲۹ دریافت کند (البته تنها ۱۲ جنگنده و دو نسخه آموزشی دریافت شد).
اما پس از آن بود که دیوار برلین فرو ریخت و اندکی پس از آن، اتحاد جماهیر شوروی دیگر وجود نداشت. به همین سادگی و سرعت، دوران جنگ سرد به پایان رسید و نیروی هوایی کوبا به مرور زمان منجمد شد. حدود ۳۳۵، ۵ سال بعد، کوبا همچنان از همان ناوگان میگ ۲۱،۲۳ و -۲۹ استفاده می‌کند.
بر اساس گزارش انجمن تاریخ هوانوردی آمریکای لاتین، کوبا زمانی تعداد کمی از میگ ۱۹های “Farmer” شوروی را در اختیار داشت که در سال ۱۹۶۶ با میگ-۲۱های دارای قابلیت پرواز و عملیات در همه شرایط آب و هوایی جایگزین شدند.
در اکثر دوران وجود نیروی هوایی کوبا به عنوان یک نیروی مدرن، میگ ۲۱ها بیشترین تعداد و اهمیت را داشتند. در طول بحران موشکی کوبا در سال ۱۹۶۳، خلبانان شوروی این جنگنده‌ها را به پرواز درآوردند، اما پس از آن، شوروی آن‌ها را به طور کامل به کوبا تحویل داده و خلبانان کوبایی برای هدایت آن‌ها آموزش دیدند.
نیروی هوایی آفریقای جنوبی حتی یک MiG-۲۱ کوبایی را در سال ۱۹۸۱ سرنگون کرد (جنگ داخلی آنگولا شامل نوعی جنگ عجیب بین آفریقای جنوبی و کوبا بود). همچنین، در جنگ داخلی آنگولا، MiG-۲۱های کوبایی تنها پیروزی هوایی خود را برای کوبا به ثبت رساندند و دو C-۱۳۰ Hercules را ساقط کردند (اگرچه آفریقای جنوبی ادعا می‌کرد که این C-۱۳۰ غیرنظامی بوده است). یک MiG-۲۱ کوبایی دیگر در سال ۱۹۸۷ در آنگولا ساقط شد.
زمانی کوبایی‌ها ۴۵ فروند میگ -۲۳ «فلاگر» ساخت شوروی را در اختیار داشتند. عرضه این جت‌ها به کوبا خشم آمریکا را برانگیخت. کوبا تا آنجا پیش رفت که در سال ۱۹۸۳ آن‌ها را در آماده سازی برای حمله به اهدافی در فلوریدا مسلح کرد، در حالی که ایالات متحده به گرانادا حمله کرد (در آن زمان، کوبا می‌ترسید گرانادا پیش درآمدی برای تهاجم به کوبا باشد).
در اواخر دهه ۱۹۸۰، کوبا ۵۰ فروند MiG-۲۳ML را در آنگولا مستقر کرد. گزارش‌های رسمی کوبا نشان می‌دهد که MiG-۲۳های آن‌ها پنج هواپیمای آفریقای جنوبی را سرنگون کرده اند (عجیب است که بزرگترین دشمن جنگ سرد نیروی هوایی کوبا، حکومت آپارتایدی آفریقای جنوبی در آن سوی اقیانوس اطلس باشد).
در سال‌های گرگ و میش اتحاد جماهیر شوروی، کوبا قصد داشت ۳۵ تا ۴۵ فروند میگ-۲۹ “فالکروم” از این کشور دریافت کند، اما مشکلات اقتصادی تعداد آن‌ها را به ۱۴ فروند میگ-۲۹ (شامل دو نسخه آموزشی دو سرنشینه) کاهش داد.
امروزه، نیروی هوایی کوبا که روزگاری بسیار قدرتمند بود، دیگر بسیار پیر شده و به شدت ناکارآمد و ضعیف ده است. از این ۱۴ فروند میگ-۲۹ که در اواخر دهه ۱۹۸۰ به کوبا تحویل داده شد، تنها سه فروند در سرویس باقی مانده اند، در حالی که تنها حدود ۵ درصد از میگ-۲۱های نیروی هوایی این کشور هنوز در نیروی هوایی کوبا حضور دارند. به نظر می‌رسد که سرمایه گذاری نکردن و گذشت زمان نیز درست به اندازه جنگ باعث نابودی و تضعیف یک نیروی هوایی می‌شود.
روسیه ممکن است تلاش کند به حمایت از کوبا ادامه دهد. با این حال، روسیه از نظر مادی کار چندانی نمی‌تواند برای کوبا انجام دهد، به غیر از فرستادن هر چند وقت یکبار ناوگان کوچک به کوبا برای نشان دادن همبستگی. معمولاً یک یدک کش اقیانوس پیما این ناوگان‌های کوچک را همراهی می‌کند (کشتی‌های جنگی روسیه در طول مسیر ممکن است از گار بیفتند).
در مقطعی، ایالات متحده به ونزوئلا در توسعه چیزی که احتمالاً دومین نیروی هوایی قدرتمند در آمریکای لاتین پس از کوبا بود، کمک می‌کرد. با این حال، باید توجه داشت که هیچ کشوری در آمریکای لاتین دارای نیروی هوایی قدرتمند مدرنی نیست.
شیلیایی‌ها ناوگان محدودی از F-۱۶های آمریکایی را در اختیار دارند، نیروی هوایی آرژانتین در طول سال‌ها به حدی ضعیف شده است که چیز زیادی از بال رزمی اش باقی نمانده است، و F-۱۶های ونزوئلا در وضعیت بسیار سوال برانگیزی از آمادگی قرار دارند.
در آمریکای لاتین اقداماتی برای مدرنیزه کردن محدود جت‌های جنگنده صورت می‌گیرد. در یک مورد قابل ذکر، آرژانتین در حال خرید چند ده فروند F-۱۶ دانمارکی بازنشسته است و برزیل نیز گریپن‌های جدید سوئدی (و احتمالاً F-۱۶ آمریکایی دست دوم) را دریافت خواهد کرد.