فراروـ غذا‌های محلی درواقع به نوعی میراث فرهنگی مردمان هر کشوری محسوب می‌شود. برخی از این غذا‌ها با گذشت زمان و مدرن شدن زندگی و آشنایی با غذا‌های جدید، کم کم از یاد رفته‌اند و یا روش طبخ آن‌ها متفاوت شده است. بسیاری از غذا‌های امروزی از زمان قاجار باقی مانده‌اند و ردپای آن‌ها را می‌توان در کتاب‌های آشپزی و تاریخی آن دوران مشاهده کرد. اما برخی از این غذا‌ها کم کم از دایره غذا‌های روزانه خارج شدند و کسی آن‌ها را به خاطر ندارد. یخ ماست یکی از دسرهای اصیل و بسیار خوشمزه ایرانی است که فراموش شده است. این دسر خوشمزه و اصیل از ترکیب ماست با گلاب، زعفران، کشمش و مغزیجات تهیه می‌شود و بسیار خنک و دلچسب است و در ایام قدیم در روز‌های گرم تابستان سرو می‌شد. اگر دوست دارید این دسر خنک و خوشمزه را در منزل تهیه کنید، در ادامه این مطلب با طرز تهیه یخ ماست همراه ما باشید.
ماست پر چرب: ۲ پیاله
پودر قند: نصف فنجان
کشمش قرمز بی‌دانه: نصف فنجان
گردو خرد شده: ۲ قاشق غذاخوری
کنجد: ۲ قاشق غذاخوری
فندق خرد شده: ۱ قاشق غذاخوری
گلاب: نصف استکان
زعفران دم کرده غلیظ: ۱ قاشق غذاخوری
پودر پسته و پودر گل سرخ برای تزیین: به میزام لازم
برای درست کردن این دسر خوشمزه ابتدا ماست پر چرب را داخل یک کاسه مناسب بریزید، سپس پودر قند را اضافه کنید و ماست را هم بزنید. در مرحله بعد کشمش پلویی را همراه با گردو و فندق خرد شده و کنجد به آن اضافه کنید. گلاب و زعفران دم کرده را بریزید و ماست را هم بزنید. حالا روی ماست کمی پودر پسته و پودر گل بریزید و ظرف ماست را به مدت ۴۰ دقیقه داخل فریزر بگذارید تا روی ماست ببندد، ولی از زیر ماست شل باشد. در این مرحله دسر یخ ماست خوشمزه شما آماده سرو است، نوش جان.
نکات مهم
۱ـ همیشه سعی کنید از زعفران دم کرده غلیظ استفاده کنید؛ چون هرقدر زعفران را با آب بیشتری دم کنید، کم‌رنگ‌تر می‌شود و مجبور می‌شوید برای به دست آوردن رنگ دلخواه‌تان از زعفران بیشتری استفاده کنید؛ بنابراین نحوه دم کردن زعفران بسیار مهم است. برای دم کردن زعفران ابتدا زعفران را بدون اضافه کردن شکر یا قند کاملاً پودر کنید. بعد به ازای ۱ قاشق چای‌خوری زعفران ۲ قاشق سوپ‌خوری آب جوش و ۲ تکه یخ به آن اضافه کنید. افزودن یخ باعث می‌شود به زعفران شوک وارد شود و رنگ بیشتری پس بدهد. زعفران را در ظرف دردار در فریزر نگهداری کنید و موقع استفاده اجازه بدهید در دمای محیط یخ زدایی شود. پس از هر بار استفاده دوباره زعفران باقی مانده را داخل فریزر قرار دهید. حواستان باشد زعفرانی که استفاده می‌کنید، تقلبی نباشد. برای اینکه بفهمید زعفران تقلبی یا خالص است. زعفران را بین انگشتتان بگذارید و فشار بدهید. اگر روغن پس نداد؛ یعنی خالص است. زعفران‌های تقلبی معمولاً براق هستند.
۲ـ همانطور که می‌دانیم گلاب عصاره خوشبوی گل محمدی است که مرغوب‌ترین نوع آن در شهر‌های کاشان و میمند فارس تهیه می‌شود. امروز در همه فروشگاه‌ها و سوپر مارکت‌ها شیشه‌های گلاب را در اشکال و با نام‌های تجاری گوناگون می‌بینیم که بسیاری از آن‌ها خالص نیستند و عطر و بوی گلاب اصیل را ندارند. گلاب اصل بوی گل محمدی می‌دهد و شما بوی ترشیدگی از آن استشمام نمی‌کنید. رنگ گلاب اصل شفاف، روشن و بدون رسوب است. گلاب اصل همچنین طعمی سنگین و مایل به تلخی دارد؛ پس هنگام خرید گلاب به این نکات توجه داشته باشید.
۳ـ کشمش سرشار از پتاسیم است و از پوکی استخوان جلوگیری می‌کند. کشمش‌ها انواع گوناگونی دارند که برای تهیه این دسر بهتر است از کشمش قرمز پلویی استفاده کنید.