این ماهی‌های نخستی به دلیل ظاهر غیرمعمول‌شان در نگاه اول چندش‌آور به نظر می‌رسند. این ماهیان بدون باله و فلس، به رنگ صورتی چرک، بیش‌تر شبیه کرم‌های خاکی غول‌پیکری هستند که به‌نظر می‌رسد به اشتباه ردیف‌هایی از دندان‌های ترسناک از دهان بدون فک‌شان بیرون زده است.
به گزارش راهنماتو، این جانوران باستانی بیش از ۵۰۰ میلیون سال روی این سیاره زندگی کرده‌اند و طول آن‌ها به ۶۴ سانتی متر هم می‌رسد. با اینکه ظاهرا شبیه مارماهی هستند، اما هگ‌فیش‌ها، به گونه‌ای از ماهی‌ها با عنوان دهان‌گرد‌ها و مکنده‌ماهی‌ها تعلق دارند. آن‌ها جمجمه دارند، اما فاقد آرواره هستند.
اما ماهی‌های دهان‌گرد، زمانی که مورد هجوم و حمله قرار می‌گیرند، شگفت‌انگیزترین ویژگی‌شان را رو می‌کنند: ماده‌ای لجنی شبیه به اسلایم و خاص که می‌تواند یک کوسه را از پا درآورد.
ماهی‌های دهان‌گرد با نزدیک شدن طعمه یک ماده اسلایم‌مانند به بیرون پرتاب می‌کنند تا روی آبشش‌های حیوان مهاجم را مسدود کند. تیم وینگارد، که درباره لجن ماهی‌های دهان‌گرد در دانشگاه کالیفرنیا مطالعه کرد است، می‌گوید: «تاکنون ندیده‌ایم که یک ماهی آبشش‌دار بتواند یک ماهی دهان‌گرد را شکار کند.»
هر ماهی دهان‌گرد غدد مخصوصی حاوی رشته‌های اسلایم دارد و می‌تواند ۹۶ سانتی‌متر از این ماده را در هر میلی‌متر مربع از پوست‌اش نگهداری کند. وینگارد می‌گوید: «آن‌ها هرگز بدون اسلایم نیستند. مقادیر زیادی از آن را دارند.»
این توانایی خارق‌العاده در تصادفی در سال ۲۰۱۷ در زمانی کشف شد که یک کامیون پر از ماهی دهان‌گرد در مسیر کره جنوبی ـ جاییکه این ماهی‌ها غذای لذیذ محسوب می‌شوند ـ واژگون و جاده به ماده چسبناک آغشته شد.
داگلاس فودج، زیست‌شناس تطبیقی و کارشناس ماهی دهان‌گرد در دانشگاه چپمن، می‌گوید: «آن‌ها عموما اسلایم را برای دفاع از خودشان در برابر مهاجمان استفاده می‌کنند، اما اگر تحت فشار باشند نیز اسلایم خارج می‌کنند و قطعا رها شدن در بزرگراه موقعیتی استرس‌آور برای این ماهی‌ها بوده است.»
این موجودات عجیب جسد‌خوارند و از بدن نهنگ‌های مرده یا بافت در حال فساد حیواناتی که به اعماق بستر دریا سقوط می‌کنند، تغذیه می‌کنند. این کار به تمیزی اکوسیستم و بازیافت مواد مغذی در اطراف اعماق دریا کمک می‌کند.
ماهی‌های دهان‌گرد بیش‌تر اوقات غذا نمی‌خورند بنابراین وقتی می‌خورند دلی از عزا درمی‌آورند. این ماهی‌ها در اسارت هر ۳ تا ۶ ماه غذا داده می‌شوند. ماهی‌های دهان‌گرد حس بینایی ضعیفی دارند، بنابراین برای پیدا کردن غذا به حس بویایی قوی‌شان متکی هستند.
۴ زائده آنتن‌مانند در اطراف دهان‌شان به پیدا کردن طعمه کمک می‌کند و دو جفت بیرون‌زدگی دندان-مانند روی زبان سمباده‌ای‌شان به پاره کردن و حمل غذا توسط دهان کمک می‌کند.