تشکیل بانک به شکل جدید را نخستین بار در سال ۱۲۵۸ شمسی، ۱۰ سال قبل از به‌وجود آمدن بانک شاهی، محمدحسن امین‌الضرب یکی از صرافان بزرگ تهران به ناصرالدین‌شاه قاجار پیشنهاد شد، اما این پیشنهاد با دخالت‌های کشور‌هایی که ایران را تحت سلطه خود داشتند و عوامل آنان، جامه عمل نپوشید و به جای آن بانک شاهی در ایران به راه افتاد. بانک ملّی ایران دومین بانک بزرگ ایرانی است که به لحاظ قدمت و وسعت، پس از بانک سپه، عنوان دومین بانک تجاری دولتی ایران را داراست.