تا کمر در سطل‌های زباله خم شده‌اند تا روزی خود را به خانه ببرند اما اشتباه نکنید ماجرای پول‌های هنگفت را نمی‌گوییم؛ ماجرای خرده‌پول‌هایی است که از سلطان زباله می‌گیرند؛ سلاطینی که با استخدام زباله‌گردها یا همان کولی‌کتفی‌ها از فعالیت هر کدام ماهانه ۳۰میلیون تومان سود می‌برند.
به گزارش ایسنا، اما قسمت تأسف‌آور ماجرا آنجاست که تنها یک‌سوم این مقدار عاید زباله‌گرد بی‌نواست تا مافیا با سود ۲هزار و ۵۰۰ میلیاردی‌اش پول‌های هنگفت به جیب بزند. بدون آنکه حتی لحظه‌ای سرش را داخل سطل زباله ببرد تا بفهمد دنیای تعفن زباله‌های درون سطل‌ها چه شکلی است. با لباس‌های شیک می‌آید و استثمار می‌کند و می‌رود. می‌ماند آن کودک زباله‌گرد و یک دنیا بیماری و آسیب که از بچگی نصیبش می‌شود و مادر و پدری که چشم‌به‌راه چندرغاز پول بچه‌شان هستند و مردمی که برای داشتن لقمه‌ای نان شرایط سخت و طاقت‌فرسا را تحمل می‌کنند. می‌گویند چندین ماه است که ورق برگشته و بخت بد یار سلاطین شده است.
این روزها بازار مافیا از رونق افتاده و ۵هزار زباله‌گرد از چرخه جمع‌آوری زباله شهر تهران حذف شده‌اند. این را رضا محمدی، مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران گفته است: « طبق آنچه آمارها عنوان می‌کنند قبلا حدود ۶ هزار زباله‌گرد در تهران فعالیت داشتند که با اجرای طرح‌هایی ازجمله تغییر در قراردادها، طرح نوماند و… تعداد زباله‌گردها به حدود هزار نفر رسیده است. این همه ماجرا نیست. صد نفر از کولی‌کتفی‌ها این روزها جذب شرکت‌های پیمانکاری جمع‌آوری زباله شهرداری تهران شده‌اند و به‌عنوان پاکبان در حال فعالیت هستند و حقوق آنها هم بین ۱۲تا۱۷میلیون تومان است.»
مدیرعامل سازمان پسماند پس از بازدید صبحگاهی روز گذشته که از وضعیت نظافت شهری داشت، در جمع خبرنگاران عنوان کرد: «هر نوع خرید و فروش زباله‌های شهری جرم است و ضایعات‌فروشی‌هایی که زباله‌های شهری را خریداری کنند پلمب می‌شوند.» او اخبار دیگری هم در دست داشت: «تاکنون حدود ۸۰ گاراژ که در کار خرید و فروش زباله‌های شهری بودند طبق دستور قضایی پلمب شده است. از سوی دیگر ناظران پسماند هم در خروجی بزرگراه‌ها حضور دارند و ماشین‌های غیرمجاز حمل زباله شهری را توقیف می‌کنند.» به‌گفته این مقام مسئول از ابتدای سال حدود ۳۰۰ماشین حمل زباله در ۳ ماه گذشته و ۱۴۰۰ تن زباله خشک توقیف شده است. محمدی می‌گوید که عده‌ای نمی‌خواهند طرح نوماند(تفکیک زباله خشک از مبدأ) به سرانجام برسد، چرا که درآمدشان کاهش پیدا کرده است. او این چالش‌ها را شگرد مافیای زباله دانست و گفت: «مافیای زباله از هر زباله‌گرد ۳۰ میلیون تومان به‌صورت ماهانه سود می‌برد. در کل ۱۸۰ میلیارد تومان در ماه و ۲هزار و۵۰۰ میلیارد تومان در سال از زباله‌گردها سود می‌برد.»
حدود ۴ماه است که قراردادها با پیمانکاران تغییر کرده و به اعتقاد مدیرعامل سازمان پسماند، سبب ارتقای نظافت شهری شده است. محمدی تأکید کرد: «تغییراتی در محتوای قراردادها ایجاد شده تا نظارت‌پذیری افزایش پیدا کند. پس از تغییر قراردادهای پسماند حدود ۱۰درصد حجم جمع‌آوری زباله‌ها افزایش پیدا کرده است. در این قراردادها پیمانکاران حق ندارند از اتباع غیرمجاز و کودکان استفاده کنند.» او در ادامه گفت: «جمع‌آوری زباله خشک هم برعهده پیمانکار است و با این رویه ۱۰درصد زباله خشک در آرادکوه تفکیک می‌شود.» مدیرعامل سازمان پسماند درباره اثر این تغییر قراردادها عنوان کرد:«در حال حاضر ۶۰ تا ۷۰ درصد زباله‌گردی در تهران کاهش پیدا کرده است.»او گفت که با پیمانکاری که کودکی را به‌عنوان پاکبان به کار گیرد به‌شدت برخورد می‌کنیم و این اقدام خلاف قانون است.
هوا گرگ و میش است و کارگران مشغول کارند.ساعت فعالیت‌شان از ۹شب شروع می‌شود؛ درست زمانی که ترافیک شهر سیر نزولی می‌گیرد و تاریکی همه را روانه خانه‌ها می‌کند. زباله‌های روز، لب به لب سطل‌ها آمده و همه توقع دارند درست در همین لحظه شهروند مسئولیت‌پذیر زباله خود را درون سطل‌ها قرار دهد. مخازن ساعت۹ کم‌کم خالی و با ماشین‌آلات به بخش‌های میانی منتقل می‌شود تا پس از آن به آرادکوه برود. اما این همه ماجرا نیست. عملیات تخلیه مخازن از ۹شب تا ۳صبح ادامه دارد و پس از آن پاکبانان جارو به‌دست سطح معابر و جوی‌ها را پاکسازی می‌کنند و مخازن دوباره ساعت ۶خالی و شهر پاکیزه تحویل شهروندان می‌شود، اما چرا باز هم ساعات اولیه روز مخازن زباله شهر پر هستند؟
روز گذشته خبرنگاران شهری از معابر جنوبی و شرقی پایتخت به‌صورت سرزده بازدید کردند تا بدانند وضعیت نظافت شهری به چه صورت است. ساعت ۳صبح بود و معابر در حال نظافت. مخازن تمیز بودند و آنچه دیده می‌شد زباله‌هایی بود که کارگران پس از تمیز کردن معابر به مخازن منتقل می‌کنند، اما پیش از حضور شهروندان در شهر این مخازن هم خالی می‌شوند. برخی شهروندان زباله‌های خود را خارج از ساعت مقرر در سطل‌ها می‌گذارند و ساعت ۱۰صبح می‌بینیم مخازن لبریز شده است. برای حل این مشکل چند ماه است که پایش ۲۴ساعته سطل‌های زباله انجام می‌شود و پاکبانان نگهداشت ۲۴ساعته را در دستور کار قرار داده‌اند. ۳ بار در طول روز حمل زباله در دستور کار است. رضا محمدی گفت که در حال حاضر براساس وزن زباله از پیمانکار زباله خشک خریداری می‌شود که این اقدام سبب شده که ۱۰درصد زباله در تهران بیش از گذشته جمع‌آوری شود. پیمانکاران زباله‌های داخل نهر را هم با دقت جمع می‌کنند.
خروج زباله از محله‌ها به تنهایی به نظافت شهری کمک نمی‌کند و شست‌وشوی جداول و معابر در دستور کار است. از ساعت یک بامداد تا ۶صبح این ماشین‌ها به‌صورت مکانیزه کناره‌های جداول و سطح معابر را پاکسازی کرده و شست‌وشو می‌دهند. گاهی در ماه ۴بار مخازن زباله هم شسته می‌شود تا بوی تعفن محله را تحت‌تأثیر قرار ندهد.
۵۰درصد ماشین‌های حمل زباله نوسازی شده و مدل ماشین‌ها برای سال۱۴۰۲ است. این نوسازی را بخش خصوصی انجام داده و به‌گفته مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران در مرحله اول سرمایه نوسازی ماشین‌آلات در این دوره از قراردادها، ۲هزار میلیارد شده است.
بخشی از ماجرای نظافت شهری به مدیریت شهری بازمی گردد و بخش دیگر آن به شهروندانی که هر ساعت زباله‌های خود را در معابر رها می‌کنند و یا در مخازن می‌ریزند. به‌دلیل ایجاد ترافیک، ماشین‌های زباله هر ساعتی امکان تردد در شهر را ندارند و با مسئولیت‌ناپذیری برخی شاهد سرریز شدن سطل‌های زباله شهری هستیم. زمان گذاشتن زباله در مخازن ۲۱ است.
نوماند طرحی است که بنا دارد زباله خشک شهروندان را بخرد تا بتواند دست مافیای زباله را از معابر کوتاه کند تا دیگر کسی در این شهر تا کمر در زباله خم نشود و زباله‌های شهر هم به درستی تفکیک شود و به چرخه زیست‌محیطی بازگردد. مدیرعامل سازمان پسماند درباره مزایای این طرح گفت: «کسانی که از نوماند استفاده می‌کنند در بهای خدمات پسماند پایان سال شامل ۳۰درصد تخفیف می‌شوند. علاوه بر آن افراد می‌توانند زباله‌های خشک خود را بفروشند که جزئیات قیمت در نرم‌افزار نوماند در بستر اپلیکیشن شهرزاد، آورده شده است. ۳ ماه است که طرح نوماند را به‌صورت عملیاتی شروع کرده‌ایم و تاکنون۶۵هزار نفر از نوماند استفاده کرده‌اند و ۳۵هزار کاربر هم تقریبا بیشتر از ۲ بار سفارش داشتند. طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته این مقدار باید در پایان سال به یک میلیون نصب برسد.»