سرطان از جمله بیماری‌های شایع است که تاکنون افراد زیادی را سرتاسر جهان درگیر خود کرده است. سرطان نوعی بیماری است که در آن، برخی از سلول‌های بدن بدون توقف شروع به تقسیم شدن می‌کنند و به بافت‌های اطراف گسترش می‌یابند. با توجه به اینکه سلول‌های سرطانی در کدام نقطه از بدن آغاز شوند، انواع مختلفی از سرطان را خواهیم داشت که هر کدام به تناسب وضعیت، روش درمانی مختص خود را دارند.
به گزارش فارس، سرطان از آن دسته بیماری هایی است که از یک نقطه در بدن آغاز شده و در صورت تشخیص دیرهنگام، می‌تواند تمامی بدن فرد را درگیر کند. اگرچه نام این بیماری همواره وحشت و ترس زیادی را برای بیمار و خانواده وی به همراه دارد، اما خوشبختانه پیشرفت‌هایی که در راستای درمان سرطان در سال های اخیر رخ داده است، نقطه امیدی است برای غلبه بر آن. آنچه مهم است، داشتن شناخت و آگاهی کافی از این بیماری است.
در حالت نرمال، سلول‌های بدن رشد می‌کنند و تقسیم می‌شوند تا سلول‌های جدیدی را تشکیل دهند که بدن به آنها نیازمند است. هنگامی که سلول‌ها پیر می‌شوند یا آسیب می‌بینند، آنها می‌میرند و سلول‌های جدید جای آنها را می گیرند. هنگامی که سرطان بروز می کند، این روند در هم می شکند و سلول‌های پیر و آسیب دیده، در حالی که باید بمیرند، زنده می‌مانند. این سلول‌های اضافی می‌توانند بدون توقف تقسیم شوند و ممکن است منجر به تشکیل تومورها شوند.
بسیاری از سرطان‌ها تومورهای جامد را تشکیل می‌دهند که توده‌ای از بافت هستند. سرطان خون، مانند لوسمی‌ها، تومورهای جامد ایجاد نمی کنند.
شهرام یوسفی دانشیار رادیوانکولوژی سرطان معده را شایع‌ترین و کشنده‌ترین سرطان خصوصا در مردان ایرانی عنوان کرد.
وی از مهمترین ریسک فاکتورها یا عوامل خطر بروز سرطان معده به تغییر سبک زندگی ایرانیان، افزایش مصرف فست‌فودها، استعمال دخانیات و الکل، ابتلا به عفونت هلیکوباکترپیلوری، مصرف غذاهای نمک سود یا دودی شده دانست و گفت: افزایش مصرف فست‌فودها به ویژه در مناطق شهری یک عامل هشدار است که باعث افزایش ریسک ابتلا به سرطان معده و بروز بیماری در سال‌های آتی می شود.
یوسفی با اشاره به فراگیری عفونت هلیکوباکترپیلوری در جمعیت زیادی از ایرانیان گفت: متاسفانه عفونت هلیکوباکترپیلوری در کشور ما فراوانی بالایی دارد و از مهمترین عوامل یا ریسک فاکتورهای ابتلا به سرطان معده به شمار می‌آید.
این دانشیار رادیوانکولوژی دانشگاه استعمال دخانیات اعم از سیگار و قلیان را از مهترین عوامل خطر در ابتلا به سرطان معده دانست و خاطرنشان کرد: این خطر در کمین خود فرد سیگاری ونزدیکانی است که دود سیگار را استنشاق می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه سرطان معده بیشتر در دهه پنجم تا ششم زندگی مردان ایرانی ایجاد می‌شود، هشدار داد: متاسفانه در مورد سرطان معده روش غربالگری خاصی وجود ندارد و تنها توصیه این است که با مشاهده علامت‌های مشکوک گوارشی هر چه سریع‌تر برای پیگیری‌های لازم به متخصص مراجعه کنید.
این دانشیار دانشگاه سابقه خانوادگی، ایجاد مشکلات گوارشی مثل مشکل در بلع، احساس سیری زودرس، تهوع، نفخ، درد قبل و بعد از خوردن غذا را از نشانه‌های اولیه ابتلا به به سرطان معده عنوان کرد وگفت: به محض مشاهده این علامت‌ها برای بررسی بیشتر به متخصص داخلی یا فوق تخصص گوارش مراجعه کنید.
به گفته یوسفی هرچه بیماری در مراحل اولیه شناسایی شود، شانس بهبود وعلاج کامل بیمار بیشتر است.
عدنان خسروی فوق‌تخصص آنکولوژی بیمارستان مسیح دانشوری نیز شایع‌ترین علت ایجاد سرطان ریه را مصرف دخانیات و قرار گرفتن در معرض دود دخانیات دانست و افزود: مصرف دخانیات از جمله سیگار، قلیان، تنباکو و تریاک مهمترین عامل بروز سرطان ریه است.
به گفته وی، آزبست‌ها یا پنبه نسوز و آلودگی هوا از دیگر علل ایجاد سرطان ریه هستند، پنبه نسوز یا آزبست در پشم شیشه، سیمان و سقف های سیمانی، لنت ترمز و لوله های انتقال آب و فاضلاب وجود دارد و می‌تواند انواع مختلفی از بیماری‌ها از جمله سرطان ریه را ایجاد کند.
وی خاطرنشان کرد: افرادی که با آزبست در تماس هستند نظیر شاغلان در معدن، کارخانه‌های نساجی، مکان‌هایی که از عایق استفاده می‌شود و کارخانه‌های کشتی سازی در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه قرار دارند.
به گفته این دانشیار دانشگاه علامت‌ها و نشانه‌های سرطان ریه به صورت تنفسی یا سیستمیک در بیمار بروز می‌کند که مشکلات تنفسی شامل سرفه، خلط خونی، خس خس سینه، تنگی نفس و خشونت صدا از جمله آن است.
وی از نشانه‌های سیستمیک سرطان ریه به علایمی نظیر تب، کاهش وزن، درد قفسه سینه، درد استخوان‌ها، سردرد و اختلال در بلعیدن اشاره کرد که باید مورد توجه قرار گیرد.
خسروی در ادامه شیمی درمانی، رادیوتراپی و جراحی را از روش‌های درمانی این نوع سرطان ذکر کرد و گفت: اگر سرطان محدود به یک ریه بیمار باشد یعنی فقط یک ریه فرد درگیر شده و قابل جراحی به صورت کامل باشد، معمولا جراحی توصیه می‌شود.
این فوق‌تخصص آنکولوژی در ادامه یادآور شد: در صورتی‌که دو ریه بیمار درگیر شده باشد، معمولا از شیمی درمانی و رادیوتراپی برای درمان بیمار استفاده می‌شود؛ البته اخیرا درمان‌های جدید ایمونوتراپی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بهزاد حاتمی فوق تخصص گوارش و کبد بالغین با اشاره به اینکه از مهمترین وظایف کبد به مواردی همچون دفع سموم، ساختن پروتئین‌های حیاتی، تنظیم مصرف قند خون، سوخت و ساز چربی‌ها و ساخت برخی هورمون‌های ضروری اشاره کرد، گفت: اختلال در عملکرد این عضو ممکن است در اثر عوامل مختلفی مثل ویروس‌ها، داروها، مصرف الکل، سموم و فعال شدن غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن ایجاد شود.
وی افزود: شایع‌ترین نوع اختلال در کبد توسط ویروس‌های هپاتیت نوع A،B،CوD ایجاد می‌شود، این بیماری از طریق تزریق مواد مخدر، انتقال خون، روابط جنسی پرخطر، مادر به فرزند و روش‌های درمانی ناامن منتقل می‌شود.
وی تاکید کرد: افرادی که همسر یا شریک جنسی آلوده دارند، مبتلایان به اعتیاد تزریقی، کسانی‌که رفتار جنسی پرخطر دارند، مبتلایان به بیماری‌های مزمن کبدی و کلیوی، مبتلایان به ایدز، بیماران مبتلا به اختلالات انعقاد خون مانند هموفیلی و کسانی که در زندان‌ها و مراکز نگهداری از افراد ناتوان و دارای معلولیت ذهنی کار می‌کنند، نسبت به سایر بزرگسالان بیشتر احتمال ابتلا به عفونت هپاتیت دارند.
حاتمی به مهمترین نشانه‌های ابتلا به هپاتیت حاد اشاره کرد و گفت: تغییر رنگ پوست و چشم‌ها به زردی، پر رنگی ادرار، بی‌رنگ شدن مدفوع، تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، خارش بدن، خستگی، بی‌حالی و کاهش توانایی در انجام فعالیت‌های روزانه از این نشانهاست.
وی با بیان اینکه ۱۰ تا ۱۵ دزصد مبتلایان به هپاتیت B ممکن است دچار عوارضی همچون سیروز کبدی، نارسایی کبد و سرطان کبد شوند ادامه داد: مصرف میوه‌ها و سبزیجات و محدود کردن مصرف قند و چربی مفید برای مبتلایان به این بیماری توصیه می‌شود.
این پزشک با تاکید بر اینکه پیشگیری از این هپاتیت با استفاده از واکسن‌ها مقدور شده اضافه کرد: واکسن هپاتیت در سه مرحله تزریق می‌شود. این واکسن با نظر پزشک حتی در دوران بارداری و شیردهی نیز قابل استفاده است.
حاتمی گفت: واکسن‌های هپاتیت به مدت ۱۵ سال بدون نیاز به آزمایش قادر به ایجاد ایمنی هستند.
از نظر متخصصان و طبق آمار سرطان پروستات پنجمین سرطان شایع و کشنده در کشور است.
محمدحسین سلطانی، متخصص ارولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: با توجه به اینکه سرطان پروستات، به عنوان یکی از شایع ترین سرطان‌ها در مردان بالای ۷۰ سال شناخته می شود، مردان در سنین بالا، باید سالانه حداقل یکبار مورد غربالگری سرطان پروستات قرار گیرند.
این عضو هیأت علمی دانشگاه با اشاره به رشد آرام سرطان پروستات افزود: اگرچنانچه این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود معمولا کشنده نیست و حتی از میزان مرگ پایینی نیز برخوردار است.
سلطانی تاکید کرد: اگر چنانچه این بیماری در سنین پایین‌تر تشخیص داده شود، طول عمر این بیماران به شکل قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
وی با بیان این که ریسک فاکتورهای خاصی برای بروز سرطان پروستات وجود ندارد توضیح داد: بروز این سرطان دلیل خاصی ندارد و تقریبا علت بروز آن ناشناخته است و تنها علتی که شانس ابتلا به این سرطان را بالا می‌برد، عوامل ارثی و ژنتیکی است.
این دانشیار دانشگاه درباره روش‌های تشخیص این بیماری نیز توضیح داد: تست psa از جمله تست‌های غربالگری است که برای تشخیص این بیماری از سنین ۵۰ سالگی انجام می‌شود و اگر چنانچه سابقه سرطان پروستات در خانواده درجه یک وجود داشته باشد هم توصیه می‌شود اولین تست‌های غربالگری از سنین ۴۰ سالگی آغاز شود.
وی با بیان اینکه تست‌هایی همانند سونوگرافی معیاری برای تشخیص سرطان پروستات نیست، خاطرنشان کرد: سرطان پروستات به عنوان سرطان خاموش وپنهان شناخته می‌شود، معاینات بالینی نیز در تشخیص این سرطان کاربرد چندانی ندارد چرا که اگر پروستاتی تبدیل به سرطان شده باشد و در معاینه بالینی تشخیص داده شود، سرطانی بسیار پیشرفته است.
استاد دانشگاه با اشاره به اینکه مصرف برخی مواد غذایی مثل گوجه فرنگی و یا گیاهان دارویی در درمان و یا ابتلا به سرطان پروستات تاثیری ندارد، گفت: اطلاعاتی درباره این موضوع که این مواد غذایی و یا میزان مصرف این مواد چقدر باشد دردسترس نیست و این مطالب پایه و اساس علمی نداشته و این مطالب تعریف نشده است.
وی تاکید کرد: راه پیشگیری خاصی برای عدم ابتلا به سرطان پروستات وجود ندارد و تنها راه تشخیص این بیماری در مراحل زودرس، تست های غربالگری است.
سلطانی درباره نشانه‌های اولیه این بیماری نیز توضیح داد: بخش عمده افرادی که مبتلا به سرطان پروستات می‌شوند هیچ علامت بالینی ندارند ولی با کمک تست های غربالگری که دارای حساسیت های بالایی نیز هستند می توان این سرطان را تشخیص داد.
سلطانی با اشاره به روش‌های درمانی و دارویی سرطان پروستات خاطرنشان کرد: بر اساس نمونه‌برداری که در سرطان پروستات انجام شده تصمیم گیری می‌شود که برای بیماران چه درمان‌هایی انتخاب شود، بنابراین درمان‌ها یا بصورت اعمال جراحی هستند و یا درمان‌های ترکیبی از پرتودرمانی و یا هورمون درمانی انتخاب می‌شوند.
سلطانی تاکید کرد: به طور کلی نحوه درمان و پیگیری های بعد از عمل به جواب پاتولوژی بعد از جراحی بستگی دارد ولی قالب کلی به این شکل است که باید بیماران در بازه زمانی 5 تا ۱۰ ساله بعد از عمل تحت نظر باشند.