راحتی و آسایش راننده هنگام رانندگی با خودرو‌های دنده اتوماتیک، باعث شده این نوع خودروها طرفداران و متقاضیان زیادی پیدا کنند. بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند از خودرویی بهره ببرند که برای تغییر دنده آن نیازی به فشار دادن پدال جداگانه‌ای نباشد. در صورت حذف شدن یکی از پدال‌های خودرو، رانندگی آسان‌تر شده و تمرکز راننده بالاتر می‌رود. البته برخی اشخاص نیز علاقه دارند دندۀ خودروی خود را به صورت دستی تغییر دهند.
به گزارش اقتصاد۲۴، سیستم دنده اتوماتیک خودرو نیاز به مراقبت‌های ویژه‌ای دارد. در گیربکس‌های دستی شما با فشردن پدال کلاچ و تغییر دنده به صورت دستی، قادر به تغییر دنده خودرو خواهید بود. در این نوع گیربکس‌ها، تشخیص سرعت مناسب برای تغییر دنده خودرو بر عهده راننده است، اما در گیربکس‌های اتوماتیک، این وظیفه برعهده مجموعه‌ای از سنسور‌ها و سایر تجهیزات است.
با نگاهی به طراحی این دو نوع گیربکس (گیربکس دستی و گیربکس اتوماتیک) می‌توان متوجه شد که طراحی گیربکس‌های اتوماتیک بسیار پیچیده‌تر از طراحی گیربکس‌های دستی است؛ بنابراین خودرو‌های دنده اتوماتیک، دارای یک سیستم پیچیده برای تغییر دنده خودرو به صورت اتوماتیک هستند.
این سیستم پیچیده، نیاز به نگهداری ویژه‌تر و اساسی‌تری نسبت به گیربکس‌های ساده دارد. شما با یادگیری و رعایت نکات مربوط به رانندگی با خودرو‌های دنده اتوماتیک می‌توانید طول عمر سیستم گیربکس اتوماتیک خودروی خود را افزایش دهید.
در هر زمان که مجبور هستید به طور متوالی حرکت به عقب و جلو داشته باشید، همانند دور زدن در خیابان‌های کم عرضه یا پارک کردن در جای پارک کوچک، سعی کنید ابتدا کامل توقف کنید و بعد دنده را از حالت D به R یا برعکس تغییر وضعیت دهید. تغییر حالت دنده در حین حرکت به گیربکس فشار وارد می‌کند.
یکی از بدترین کار‌هایی که می‌توان با یک گیربکس اتوماتیک انجام داد، قرار دادن آن در حالت P در شرایطی است که خودرو هنوز به طور کامل متوقف نشده است. زمانی که دنده خودرو را بر روی حالت P قرار می‌دهید، در حقیقت به گیربکس و خودروی خود فرمان توقف کامل می‌دهید. حال تصور کنید که هنگام اعمال این دستور، خودرو در حال حرکت باشد. این کار منجر به بروز آسیب‌های بسیار سنگینی به گیربکس خودرو خواهد شد.
طبیعی است که هنگام رانندگی به جلو، گیربکس را در موقعیت D قرار دهید و سپس پدال گاز را فشار دهید.
البته برخی از رانندگان ترجیح می‌دهند پس از مدتی حرکت خودرو به سمت جلو، به خصوص در سرعت‌های بالا، به حالت خنثی حرکت کنند و خودرو با وضعیت خنثی به حرکت خود ادامه می‌دهد.
برخی معتقدند که این روش برای صرفه جویی در مصرف سوخت کار می‌کند، اما این درست نیست، زیرا ممکن است منجر به آسیب به ترمز‌ها شود.
همچنین در شتاب گیری واقعی خودرو به شما کمکی نمی‌کند و همچنین موردی منفی محسوب می‌شود که بر ایمنی هنگام رانندگی تاثیر می‌گذارد.
خودرو‌های جدید و پیشرفته هم اکنون این امکان را در اختیار شما قرار می‌دهند که موقعیت رانندگی مناسب را برای خود انتخاب کنید که در بهبود عملکرد خودرو و همچنین صرفه جویی در تعویض سوخت موثر است.
شاید عبارت لانچ را شنیده باشید. اصطلاحا به حرکت خودرو از حالت سکون با بیشترین گشتاور ممکن و حداقل هرزگزدی را لانچ می‌گویند. این عمل در خودرو‌های دنده‌ای با بالا بردن دور موتور و رها کردن ناگهانی کلاچ میسر می‌شود. اما دیده شده که بعضی افراد لانچ کردن با خودرو‌های گیربکس اتوماتیک را مشابه خودرو‌های دنده‌ای می‌دانند. دنده را در حالت N یا خلاص گذاشته، دور موتور را بالا می‌برند و دنده را در حالت ِ D یا Drive قرار می‌دهند.
در واقع باید گفت این حرکت آسیب جدی به گیربکس‌های اتوماتیک وارد خواهد کرد و امکان ایجاد هزینه‌های میلیونی برای صاحب خودرو وجود دارد. به طور کل گیربکس‌های اتوماتیک برای خودرو‌های شهری جهت آرامش و سهولت در رانندگی و مصرف سوخت پایین طراحی می‌شوند و مناسب برای شتاب گیری‌های ناگهانی و رانندگی پر فشار نیستند.
برخی خودرو‌های اسپرت که از جعبه دنده‌ی اتوماتیک استفاده می‌کنند از آپشنی به نام لانچ کنترل بهره می‌برند که امکان لانچ کردن بدون فشار مضاعف را جهت شتابگیری‌های ناگهانی به راننده خواهند داد.
طبیعی است که هنگام رانندگی با خودروی اتوماتیک و سپس پارک آن، دنده را در حالت خنثی قرار دهید و سپس به حالت P یعنی پارک تغییر دهید.
فرض بر این است که توقف خودرو در این لاین، درگیر شدن دنده‌های خودرو است و بنابراین قابل حرکت نیست، اما، متاسفانه، اگر روی یک شیب ایستاده اید، چه رو به جلو یا عقب، در این صورت قرار دادن دنده روی گزینه P گزینه مناسبی برای شما نیست. این امر ممکن است باعث شود خودرو از موقعیت فعلی خود حرکت کند و برای جلوگیری از این مشکل توصیه می‌کنیم ترمز دستی را به روش کلاسیک قدیمی که در خودرو‌های دستی انجام می‌دادید بکشید.
در خودرویی با گیربکس دستی، باید از پا‌های خود استفاده کنید، با پای راست برای فشار دادن پدال گاز و پای چپ برای فشار دادن کلاچ، و این یک فرآیند پویا است که هنگام استفاده از خودرو مستقیماً انجام می‌دهید، در حالی که هنگام رانندگی با خودروی اتوماتیک نیازی به استفاده از پای چپ نخواهید داشت، اکنون یک پدال که کلاچ است کنار گذاشته شده است و هم پدال گاز و هم پدال ترمز برای شما باقی مانده است.
اگر می‌خواهید به یک باره ماشین خود را متوقف کنید، تنها کاری که باید انجام دهید این است که پای راست خود را از روی پدال گاز بردارید و آن را فقط روی پدال ترمز قرار دهید.
برخی از مردم ترجیح می‌دهند با پای برهنه یا فقط با جوراب رانندگی کنند. متاسفانه این روش در رانندگی حرفه‌ای نیست، زیرا ممکن است باعث شود پای شما چه هنگام گاز دادن و چه هنگام فشردن ترمز از روی پدال لیز بخورد.
اگر در رانندگی با خودروی اتوماتیک مبتدی هستید، به شما توصیه می‌کنیم به کروز کنترل یا همان کنترل سرعت در جاده اعتماد نکنید، اگرچه یکی از وسایل ایمنی در خودرو به حساب می‌آید، ولی با این روش، رانندگی در جاده‌های آسفالت نشده یا جاده‌های پر دست انداز که رانندگی در آن دشوار است، ممکن است منجر به آسیب رساندن به وسیله نقلیه شود.
سعی کنید در ترافیک و چراغ قرمز‌هایی که توقف خودرو کمتر از دو دقیقه است، گیربکس را خلاص نکنید. زمانی که گیربکس در حالت D قرار دارد و شما توقف می‌کنید، گیربکس در دنده ۱ می‌ماند و تنها درگیری موتور و گیربکس، جریان‌های گردابی روغن هیدرولیک داخل توربین است که به دلیل دور پایین موتور، بسیار ناچیز است. در صورتی که خلاص کردن گیربکس و قرار دادن دوباره آن در حالت D، مجموعه‌ی کلاچ‌ها، سوپاپ‌ها و شیر‌های برقی را درگیر می‌کند که استهلاک آن به مراتب بیشتر است.
در صورتی که توقف‌های شما طولانی مدت باشد، می‌توان از دنده خلاص یا همان دنده N خودرو استفاده کرد. اما در توقف‌های کوتاه مدت مانند توقف‌هایی که در پشت چراغ قرمز یا ترافیک اتفاق می‌افتد، بهتر است دنده خودرو را در حالت خلاص قرار ندهید.
در گذشته و به خصوص در فصل‌های سرد و زمستانی، در هنگام روشن کردن خودرو چند دقیقه‌ای خودرو را به صورت ساکن روشن نگه میداشتند تا موتور گرم شود. توصیه متخصصین به حرکت آرام و با سرعت کم در فصل‌های سرد است تا موتور خودرو به شیوه صحیحی گرم شود.
زمانی که موتور هنوز به اندازه کافی گرم نشده است و به خصوص در فصل‌های سرد سال نیروی زیادی به موتور وارد می‌کنید، در بازه‌ای نه چندان طولانی هزینه‌هایی بسیار زیاد به خود تحمیل می‌کنید.
یک خودروی اتومات برای درست کار کردن به میزان زیادی روی فشار مایعات وابسته است. یکی از نقش‌های روغن گیربکس کمک به روان کاری گیربکس و خنک ماندن آن هنگام کار است. از این رو، اگر به مدت زیادی با روغن گیربکس کم رانندگی کنید، منتظر بروز مشکلات زیادی برای گیربکس اتومات خودروی خود باشید.
لازم به ذکر است که هم روغن گیربکس‌های دنده‌ای و هم روغن گیربکس‌های اتوماتیک، علاوه بر بازدید‌های دوره‌ای، به تعویض‌های دوره‌ای نیز نیاز دارند.
مسافتی که پس از سپری شدن آن باید روغن گیربکس را بررسی کنید، ۵ هزار کیلومتر است. همچنین به طور متوسط پس از پیمودن هر ۵۰ هزار کیلومتر، باید نسبت به تعویض روغن گیربکس خودروی خود اقدام کنید.
شاید دوست داشته باشید که صدای گاز و موتور را در حالت ایستاده بشنوید، اما درجا گاز دادن در خودرو‌های اتوماتیک اشتباهیست که تاوانش تعمیر گیربکس خودرو خواهد بود. هنگامی که خودرو در دنده D قرار نگرفته و پدال گاز را فشار می‌دهید، سبب افزایش ناگهانی اصطکاک میان قطعات داخل گیربکس و موتور می‌شوید. این شوک بزرگ سبب آسیب رسیدن به گیربکس خودروی اتوماتیک شما خواهد شد.
عملکرد گیربکس‌های اتوماتیک تا حد بسیار زیادی به فشار سوخت موجود در باک خودرو وابسته است؛ بنابراین اگر می‌خواهید بهترین عملکرد را از گیربکس اتوماتیک خودروی خود دریافت کنید، نباید بگذارید باک خودروی شما بیش از حد خالی شود. بهتر است باک خودرو‌های دنده اتوماتیک، همواره دارای سوخت کافی برای طی کردن مسافت‌های مختلف باشد.
ممکن است فکر کنید قرار دادن دنده خودرو در حالت خلاص (N) هنگام رانندگی در سر پایینی‌ها، منجر به کاهش مصرف سوخت شود. در صورت انجام این امر، عمل روان‌کاری دنده‌های گیربکس خودروی شما به خوبی انجام نمی‌شود؛ بنابراین گیربکس اتوماتیک خودرو، دچار فرسودگی زودرس و صدمات سنگینی می‌شود. بیشتر این صدمات به بخشی از گیربکس اتوماتیک خودرو که شیر برقی نام دارد وارد خواهد شد.
در صورتی که دنده‌ها هنگام فعالیت خود به صورت مناسبی دچار روان‌کاری نشوند، فشار زیادی به شیر‌های برقی گیربکس وارد خواهد شد. این فشار مضاعف، منجر به آسیب دیدن این قطعات می‌شود.
لازم است بدانید تعویض شیر‌های برقی گیربکس‌های اتوماتیک، هزینه‌های زیادی را برای شما در پی خواهد داشت. اگر نگاهی به این هزینه‌ها بیاندازید کاملاً متوجه می‌شوید که این مبالغ، بسیار بیشتر از هزینه‌هایی هستند که شما با صرفه جویی در مصرف سوخت جلوی آن‌ها را گرفته‌اید.
لازم به ذکر است برخی از خودرو‌های اتوماتیک دارای قابلیتی هستند که به آن‌ها این امکان را می‌دهد که هنگام رانندگی در سرپایینی‌ها، بتوانند به صورت اتوماتیک عمل سوخت رسانی به موتور را متوقف کنند. این گونه مصرف سوخت اتومبیل به صورت اتوماتیک کاهش پیدا می‌کند.
هنگام روشن کردن یک خودروی اتومات، نکته‌ای وجود دارد که راننده‌ها همیشه باید به خاطر داشته باشند. زمانی که موتور خاموش است، دسته دنده باید روی P قرار داشته باشد. بسیاری از خودرو‌های اتومات، بعد از خاموش شدن، تا زمانی که دسته دنده روی P نباشد، روشن نمی‌شوند. بعد از روشن شدن خودرو می‌توانید دنده را روی D قرار داده و ترمز دستی را آزاد کنید. بعد از این کار و بدون گاز دادن، خودرو شروع به حرکت خواهد کرد.
حتماً به هنگام پارک کردن خودروی دنده اتومات، دسته دنده را در حالت P قرار داده و سپس خودرو را خاموش کنید. این نکته مهم در صورتی که رعایت نشود می‌تواند دردسر‌های زیادی برای شما فراهم آورد.