اگر جایی خواندید که مواد مخدر می‌توانند خطر ابتلا به افسردگی را کاهش دهند، این یک دروغ محض است. در حقیقت یکی از عوارض شایع مصرف مواد مخدر، افسردگی است! رابطه بین مصرف مواد مخدر و افسردگی کاملا پیچیده بوده و نیاز به بررسی جامع دارد.
به گزارش بهداشت نیوز، برخی از مواد مخدر با بروز احتمال افسردگی شدیدتری همراه هستند.
در این محتوا قصد داریم به مهم‌ترین دغدغه شما پاسخ دهیم که عبارت است از:
چه ارتباطی بین مصرف مواد مخدر و افسردگی وجود دارد؟
رابطه بین مصرف مواد مخدر و افسردگی، کاملا پیچیده و البته دوطرفه است. از یک طرف مصرف مواد مخدر می‌تواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد و از سویی دیگر افراد مبتلا به افسردگی در معرض خطر سوءمصرف مواد مخدر هستند. بیایید به بررسی این روابط بپردازیم:
تغییرات شیمیایی در مغز: مواد مخدر می‌توانند تعادل شیمیایی مغز را مختل کرده و باعث کاهش سطح انتقال دهنده‌های عصبی مانند سروتونین و دوپامین شوند که نقش مهمی در تنظیم خلق و خو دارند، این فرایند زمینه ساز ایجاد افسردگی است.
افزایش استرس: مصرف مواد مخدر می‌تواند باعث افزایش استرس و اضطراب شود که این‌ها از عوامل اصلی خطر افسردگی هستند.
مشکلات در زندگی: اعتیاد به مواد مخدر موجب مشکلات زیادی در زندگی فرد مانند مشکلات شغلی، مالی، خانوادگی و اجتماعی خواهد شد که همگی می‌توانند به افسردگی منجر شوند.
افسردگی می‌تواند زمینه سوءمصرف مواد مخدر را از راه‌های زیر افزایش دهد:
خوددرمانی: افراد مبتلا به افسردگی ممکن است برای تسکین علائم خود به مصرف مواد مخدر روی بیاورند.
عدم تمایل به زندگی: احتمال دارد افراد افسرده به دلیل احساس ناامیدی و بی تفاوتی نسبت به زندگی، مصرف مواد مخدر را به عنوان راهی برای فرار از واقعیت تلقی کنند. همچنین آن‌ها معمولا انگیزه کافی را برای زندگی ندارند، نبود انگیزه نیز می‌تواند منجر به مصرف مواد مخدر شود.
مواد مخدر مختلفی می‌توانند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهند. یکی از رایج‌ترین این مواد الکل است. از عوارض مصرف بیش از حد الکل، افسردگی است. الکل تعادل انتقال دهنده‌های عصبی در مغز را مختل کرده و منجر به بروز علائم افسردگی می‌شود. مصرف مواد افیونی هم مانند هروئین، کدئین و اکسی کدون می‌تواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد. مواد افیونی باعث کند شدن سیستم عصبی مرکزی و ایجاد احساس غم و ناامیدی می‌شوند. این باعث می‌شود ترک قطعی این مواد مانند ترک قطعی هروئین چالش‌های مضاعفی داشته باشد.
متاسفانه مصرف ماری جوانا، به ویژه در افراد جوان، خطر ابتلا به افسردگی را افزایش خواهد داد. یکی از عوارض مصرف، علائم روان پریشی مانند توهم و هذیان بوده که احتمالا منجر به افسردگی خواهند شد.
از عوارض مصرف کردن کوکائین افسردگی است. کوکائین موجب ایجاد علائم روان پریشی و افسردگی خواهد شد.
مصرف آمفتامین‌ها مانند شیشه و ریتالین نیز می‌تواند خطر بروز افسردگی را افزایش دهد. آمفتامین‌ها موجب اضطراب، بی خوابی و تحریک پذیری و در نهایت افسردگی خواهند شد.
مصرف مواد مخدر با تغییر در عملکرد مغز، می‌تواند بر سلامت روان تأثیر بگذارند. با مصرف مواد مخدر تعادل انتقال دهنده‌های عصبی مانند سروتونین، دوپامین و نوراپی نفرین در مغز مختل می‌شود. این امر منجر به بروز علائم افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات روانپزشکی خواهد شد.
همچنین مصرف مواد مخدر به سلول‌های مغزی آسیب رسانده و منجر به مشکلات حافظه، تمرکز و یادگیری می‌شود. علاوه بر مواد مذکور مواد مخدر باعث افزایش سطح استرس در بدن شده و استرس مزمن خطر ابتلا به اختلالات روانپزشکی را افزایش خواهد داد.
معمولا مواد مخدر منجر به اختلالات سلامت روان از قبیل اختلالات خلقی، اختلالات روانپریشی، اختلالات شناختی، اختلالات اضطرابی و اختلالات شخصیت می‌شود. همچنین مصرف مواد مخدر می‌تواند به توهم، هذیان و افکار خود کشی نیز بیانجامد.
درمان افسردگی ناشی از مواد مخدر به عوامل مختلفی مانند شدت افسردگی، نوع ماده مخدر مصرفی و سابقه سلامت روان فرد بستگی دارد. اما به طور کلی، بهبود این نوع افسردگی شامل ترکیبی از درمان‌های روانشناختی و دارویی است که باید حتما توسط متخصصین سلامت روان که در حوزه اعتیاد نیز آموزش دیده‌اند، انجام شود. در اینصورت ترک اعتیاد روانی فرد انجام شده و برای همیشه از شر مواد مخدر خلاص می‌شود. روش‌های درمان اختلالات افسردگی ناشی از مواد مخدر به شرح زیر است:
یکی از رایج‌ترین رویکرد‌های روانشناختی برای ترک اعتیاد افراد، درمان شناختی رفتاری (CBT) است. در این نوع درمان روانشناس ترک اعتیاد به افراد کمک خواهد کرد تا افکار و رفتار‌های منفی خود را که به افسردگی آن‌ها دامن می‌زند، شناسایی و تغییر دهند.
درمان بین فردی (IPT) یکی دیگر از روش‌های ترک اعتیاد روانی است که به افراد کمک می‌کند تا مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود بخشند و روابط خود را با دیگران تقویت کنند.
درمان روان پویشی نیز ممکن است با توجه به ویژگی‌های بیمار انجام شود. این نوع درمان به افراد کمک می‌کند تا ریشه‌های افسردگی را در تجربیات گذشته خود کشف و سپس آن‌ها را حل کنند.
لازم به ذکر است که ترک مقوله‌ای پیچیده بوده و توصیه متخصصین اعتیاد این است که به هیچ عنوان برای درمان خود به تنهایی اقدام نکنید. یافتن یک مرکز ترک معتبر و دارای مجوز می‌تواند فرایند درمان را برای شما ایمن کرده و باعث شود تا بدون درد و خماری این مسیر را طی کنید.
تجویز دارو‌های ضد افسردگی و تثبیت کننده خلق و خوی مناسب توسط روانپزشک ترک اعتیاد، همگام با پیش بردن جلسات روان درمانی می‌تواند در ترک روانی اعتیاد شما موثر باشد.
ورزش منظم، تغذیه سالم، خواب کافی و اجتناب از مصرف مواد مخدر از جمله کار‌هایی هستند که انجام آن‌ها می‌تواند به بهبود افسردگی ناشی از مصرف مواد مخدر کمک کند.
یادتان باشد که درمان افسردگی ناشی از مواد مخدر به زمان و تلاش نیاز دارد. برای این کار شما باید اراده کنید و سپس به دنبال کمک حرفه‌ای و پزشکی باشد. فراموش نکنید که فرد افسرده، ممکن است انگیزه لازم را برای گام برداشتن نداشته باشد، بنابراین حمایت حرفه‌ای و اجتماعی در این زمینه بسیار مهم است. در این راستا شما عزیزان می‌توانید از بهترین روانشناسان و روانپزشکان ترک برای درمان افسردگی خود بهره بگیرید.