در واپسین روز‌های سال ۱۴۰۲، بالاخره مجلس نسبت به مساله چند ساله کشور مبنی بر تصویب کلیات «لایحه افزایش تعطیلات آخر هفته» موافقت خود را اعلام کرد. اگرچه هنوز تصویب نهایی نشده و ادامه رسیدگی به این لایحه به مجلس بعدی کشیده خواهد شد، اما به هرحال، این موضوع می‌تواند در آینده صنعت گردشگری، اقتصادی و تجاری کشور تاثیرات چشمگیری بگذارد.
در این رابطه، «دنیای اقتصاد» در گفت‌وگویی با عباس آرگون، عضو هیات‌رئیسه اتاق تهران، ابعاد و زوایای تاثیر تعطیلات آخر هفته دو روزه بر بازار گردشگری و تجاری کشور را مورد بررسی قرار داده است.
در این گزارش این موضوع از دو منظر تاثیر تعطیلات بر بازار‌های اقتصادی کشور و چرایی پیشنهاد روز شنبه به عنوان دومین روز تعطیلی آخر هفته مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به دستور کاری که مجلس درباره افزایش تعطیلات آخر هفته از یک روز به دو روز در پیش دارد، آرگون معتقد است در ابتدا باید مروری بر روند تعطیلات دیگر کشور‌ها داشت. چرا که در کشور ما در حال حاضر فقط یک روز در هفته تعطیل است، اما در اغلب کشور‌های جهان آخر هفته «دو روزه» است. در واقع، میزان تعطیلات سالانه ما نسبت به دیگر کشور‌ها کمتر است. به طور میانگین میزان تعطیلات سالانه در اکثرکشور‌های جهان ۱۱۹روز به ثبت رسیده و تعطیلات اغلب کشور‌ها از ۱۱۰ تا ۱۲۹ روز است. اما تعطیلات سالانه کشور ما تنها ۷۹ روز است. یعنی ۵۲ روز از این تعطیلی برای جمعه‌ها و ۲۷ روز تعطیلی باقی مانده برای تعطیلات رسمی و مناسبتی است. این نشان می‌دهد که ما تنها ۶۵درصد میانگین جهانی روز تعطیل داریم.
از دیدگاه این فعال تجاری، اگه تعطیلات ما دو روزه شود، تعداد تعطیلات سالانه ما به ۱۲۵ روز می‌رسد که با الگوی جهانی تعطیلات کشور‌های منطقه و حوزه خلیج‌فارس مطابقت بیشتری پیدا می‌کند. در حال حاضر اکثر کشور‌های پیشرفته به دنبال افزایش تعطیلات و کاهش ساعات کاری هستند و در شرایط کنونی، ساعت کاری در بسیاری از کشور‌های پیشرفته زیر ۴۰ساعت در طول هفته است. بنابراین، در این زمینه باید از تجربیات سایر کشور‌ها و الگو‌های تثبیت شده و کارآمد منطقه‌ای و بین‌المللی استفاده کنیم و هزینه آزمون و خطا را در سیاستگذاری‌ها کاهش دهیم. آرگون برای اثبات گفته هایش به بررسی مزایای افزایش تعطیلات آخر هفته به دو روز و کاهش ساعت کاری به ۴۰ ساعت در هفته پرداخت.
از دیدگاه او، توسعه و رشد بازار گردشگری داخلی و بین‌المللی اولین مزیتی است که دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته می‌تواند به همراه داشته باشد. افزایش تعطیلات به دو روز در آخر هفته به موقعیت گردشگری بین‌المللی از مسیر بهبود و کیفیت خدمات گردشگری کمک می‌کند، زیرا با افزایش تقاضا در این حوزه همراه خواهد بود. از جهت دیگر، شاهد امکان افزایش سفر در داخل کشور خواهیم بود که این امر منجر به «رونق گردشگری» و توسعه «اقتصاد گردشگری» در کشور می‌شود. با توجه به اینکه، تعطیلات در طول سال توزیع نشده، ما شاهد پیک سفرها در ایام خاصی از سال هستیم که با دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته، سفرها در تمام ایام سال توزیع خواهد شد. همچنین محدود شدن سفرها فقط به تعطیلات خاصی از سال منجر به هدر رفتن بیش از حد زمان افراد و انرژی همچون بنزین می‌شود که اگر سفرها طی سال توزیع شود، ماکمتر شاهد این موضوع خواهیم بود.
علاوه بر موضوع توزیع سفرها، با افزایش تعطیلات آخر هفته، انگیزه کارمندان هم افزایش خواهد یافت که این امر به نوعی می‌تواند به بهینه سازی نیروی کار منجر شود. همچنین موجب تحکیم بنیاد خانوادگی شده و همبستگی خانوادگی را به همراه خواهد داشت، زیرا فرصت کافی برای گذران اوقات فراغت و دورهمی خانوادگی وجود دارد. در این حوزه با توجه به اینکه روحیه، نشاط و پویایی افراد افزایش می‌یابد، منتج به ارتقای بهره وری در کشور هم می‌شود و می‌تواند به توسعه رفاه اجتماعی از طریق تقویت خدمات اجتماعی در حوزه گردشگری منجر شود.
مزیت دیگری که افزایش تعطیلات آخر هفته می‌تواند به همراه داشته باید اینکه، باعث صرفه جویی در هزینه‌های دولت می‌شود و صرفه‌های زیادی را در حوزه ترافیک و آلودگی هوا خواهد داشت در کنار آن، با افزایش تعطیلات ما می‌توانیم ارتقای کیفیت اوقات فراغت را نیز داشته باشیم که این امر منجر به رونق بخشی بیشتری به اقتصاد خدماتی و توسعه اشتغال در حوزه خدماتی همچون گردشگری کشور خواهد شد.
این عضو هیات‌رئیسه اتاق تهران یکی دیگر از دلایل کاهش ساعات کار را «مدیریت مصرف انرژی» می‌داند. کاهش مصرف انرژی یکی از اصلی‌ترین مباحثی است که کشور‌ها برای کاهش ساعت کاریشان از آن بهره مند می‌شوند. در تابستان سال‌جاری با توجه به اینکه از بعد برق در مضیقه بودیم، با کاهش ساعت کاری و تعطیلی در بعضی روز‌ها مواجه شدیم. این از جمله مزایایی است که تعطیلات آخر هفته می‌تواند داشته باشد. از دیدگاه او، مهم مدت حضور افراد در محل کار نیست بلکه مهم خروجی است که این افراد می‌توانند در محل کار داشته باشند. ما باید «کیفیت» انجام کار را بالا ببریم و ساعت کار را کم کنیم که خود می‌تواند باعث «ارتقای بهره وری» در کشور شود.
از نگاه آرگون، اینکه کدام روز به عنوان تعطیلی روز دوم آخر هفته تعطیل شود مهم‌ترین بخش این مساله است. زیرا باید با تجارت جهان همگام و همراه بود. او گفت: «اما نکته مهم در تعطیلات آخر هفته دو روزه، این است که چه روزی به تعطیلات آخر هفته اضافه شود؛ پنج‌شنبه یا شنبه؟ من پیشنهادم این است که شنبه به تعطیلات کشور اضافه شود. چون بالای ۹۰درصد کشور‌های دنیای شنبه و یکشنبه تعطیل هستند و باقی کشور‌ها هم جمعه و شنبه.»
علت تاکید او بر این موضوع در این است که، عدم‌همزمانی تعطیلی آخر هفته ایران با اغلب کشور‌های دنیا، تجارت خارجی کشور را در بعد صادرات، واردات، کارکرد بانک‌ها و فعالیت‌های اقتصادی با مشکل مواجه کرده است. در حال حاضر ارتباطات تجاری فعالان اقتصادی و تجاری کشور عملا با بیش از ۹۰درصد کشور‌های دنیا ۴ روز در هفته قطع است و اگر تعطیلی آخر هفته شنبه باشد این قطعی ارتباط، از ۴ روز به ۲ روز کاهش خواهد یافت.
از نگاه این فعال تجاری، اگر شنبه به عنوان روز تعطیل، به تصویب مجلس برسد مزیت‌های مختلفی به همراه خواهد داشت. اول از همه اینکه، ایجاد فرصت رقابت با بازیگران جهانی برای فعالان اقتصادی فراهم می‌شود و ما هماهنگی بیشتری با دیگر کشور‌ها خواهیم داشت و می‌توانیم همگام سازی بیشتری با بازار‌های جهانی و دسترسی بیشتری به آن بازار‌ها داشته باشیم. در واقع می‌توانیم شاهد این باشیم که بازار‌های ما هم به نوعی بین‌المللی می‌شوند و روند مراودات تجاری و اقتصادی بهینه شده و موجب رونق تبادلات تجاری و ترانزیتی و صادرات کشور می‌شود.
همچنین، تقویت حضور کشور در عرصه اقتصادی در سطح بین‌المللی و منطقه ای، توسعه «رفاه اجتماعی» را با خود به ارمغان می‌آورد. فاصله زمانی در مراودات منطقه‌ای و تبادلات تجاری با کشور‌های منطقه و حوزه خلیج فارس کاهش پیدا می‌کند و کاهش هزینه باعث ارتباط موثرتر با دنیا و تغییر و تحول اقتصادی با دنیا می‌شود. علاوه براین تحکیم پیوند‌های منطقه‌ای را به همراه خواهد داشت. زیرا، با توجه به اینکه در حال حاضر کشور ما عضو پیمان‌های شانگ‌های و اوراسیاست و تمام این کشور‌هایی که در پیمان‌ها حضور دارند یا شرکای تجاری ما هستند یا در آینده با آن‌ها کار خواهیم کرد و شرکای آتی ما به شمار می‌آیند، تعطیلاتشان در روز‌های شنبه و یکشنبه است. پس بهتر است که تعطیلات ما هم برای مراوده بیشتر با این کشور‌ها روز‌های جمعه و شنبه باشد تا تطبیق تعطیلات به شکل بهتری با این کشور‌ها صورت بگیرد.
نکته مهم دیگر اینکه، تعطیلات آخر هفته تنها محدود به ارتباط با بانک‌ها نیست بلکه تمام ادارات و فعالان اقتصادی در حوزه انجام مذاکرات، خرید و فروش کالا‌ها را در بر می‌گیرد و بسیاری از فرآیند‌های تجاری در کشور‌های اصلی طرف تجاری با ایران همگی شنبه‌ها و یکشنبه‌ها تعطیل هستند. پس اگر تعطیلی از پنج‌شنبه و جمعه به جمعه و شنبه منتقل شود، بخش عمده مشکلات تجارت ما با دنیا حل و فصل می‌شود و اختلاف تعطیلات ما با دنیا به دو روز تقلیل پیدا می‌کند و مشکلات کمتری را شاهد خواهیم بود.
در واقع، به نظر می‌رسد هماهنگ کردن تعطیلات آخر هفته ایران با سایر کشور‌های دنیا اقدام لازم و ضروری است و ما باید این هماهنگی را با تقویم جهانی داشته باشیم. آرگون امیدوار است که این تصمیم توسط مجلس گرفته شود و به دولت واگذار نشود. زیرا باتوجه به تغییر دولت‌ها و نگرش‌هایی که در دولت‌های مختلف وجود دارد، تعطیلات از پنج‌شنبه به شنبه و بالعکس می‌تواند در نوسان باشد. مانند موضوع بحث ساعات کاری و تقویم رسمی کشور در سال‌های گذشته که عمدتا در نیمه اول سال اتفاق می‌افتاد. در شرایط فعلی، عمده فعالان اقتصادی کشور برای آسان‌تر شدن تعاملاتشان با دنیا خواهان تعطیلات در روز‌های جمعه و شنبه هستند.
در دنیای پرتلاطم امروز ما باید با حفظ منافع و مصالح کشورمان با دنیا به شکل متعادل‌تر و متعامل‌تر عمل کنیم که خروجی اش می‌تواند محبوبیت و مقبولیت بیشتری باشد. در نتیجه می‌توانیم نفوذ و تاثیرگذاری خودمان را در جامعه جهانی و بازار‌های اقتصادی داشته باشیم. در واقع، باید موانع ارتباطات موثر جامعه خود را با سایر جوامع مرتفع کنیم و بتوانیم از عواید و منافع آن با ارتباط بیشتر با دنیا، جامعه خود را به نحو موثرتر، بهتر و با رفاه بیشتری اداره کنیم.
اما اگر پنج‌شنبه‌ها تعطیل شود هزینه‌های اجتناب ناپذیر بسیاری در مراودات و تعاملات بین‌المللی برای فعالان اقتصادی با دنیا دارد و حجم کاری مشترک با جهان را به سه روز می‌رساند و خسارات مبادلات تجاری را افزایش می‌دهد. اگر این موضوع اتفاق بیفتد، با توجه به اینکه ما از طریق کشور‌های غربی به‌خصوص آمریکا تحت تحریم‌های شدید قرار داریم که محدودیت‌های زیادی را در مراودات تجاری ایجاد کرده است، با تعطیلی پنج‌شنبه‌ها به نوعی خود تحریمی کرده ایم و ما خودمان زمینه ارتباط با دنیا و فاصله زمانی را کمتر و کمتر می‌کنیم.
پس باید امیدوار بود که با تصویب نهایی مجلس، تعطیلات آخر هفته به دو روز افزایش پیدا کند و روز‌های جمعه و شنبه به عنوان تعطیلی آخر هفته تعیین شود.