دنیای اقتصاد نوشت: پس از انتخابات مقدماتی حزب جمهوری‌خواه در ایالت کارولینای جنوبی و برنده شدن دونالد ترامپ در این ایالت، او را تقریبا می‌توان نامزد نهایی این حزب در انتخابات ریاست‌جمهوری سال۲۰۲۴ نامید. پیروزی او در این ایالت که زادگاه نیکی هیلی، رقیب حزبی اوست -که مدتی هم فرماندار این ایالت بود- توجه همه رسانه‌های جهان را به خود جلب کرد.
تاگ اشپیگل آلمان با چاپ عکس ترامپ در صفحه اول روز دوشنبه خود با این تیتر که «او همچنان می‌تازد؟» نگرانی آلمان را از پیروزی ترامپ به نوعی بیان کرد. روزنامه وال‌استریت‌ژورنال هم به شیوه دیگری - انتشار سه یادداشت در یک روز- از پیروزی ترامپ ابراز نگرانی کرد.
روزنامه فیگارو چاپ فرانسه هم عکس ترامپ را در صفحه اول خود چاپ کرد و تیتر زد: «نامزد جمهوری‌خواهان در برابر بایدن مشخص شد.» پشت همه این تیتر‌ها یک حس نگرانی وجود دارد؛ حسی که آینده اروپا را به نوعی در ابهام می‌بیند.
شاید بهترین بیان ترس اروپا از روی کار آمدن مجدد ترامپ را بتوان روی جلد آخرین شماره هفته‌نامه اکونومیست دید؛ دو چهره پوتین و ترامپ درحالی‌که پوتین رو به جلو با دوربین نظامی هدف را که نقشه اروپا بر روی لنز‌های دوربین نقش بسته، نگاه می‌کند و ترامپ پشت به او ایستاده است. سوال این است که اروپا از چه نگران است و آیا ایران هم به اندازه اروپا نگران روی کار آمدن ترامپ است یا خیر؟
پاسخ به این سوال را بهتر است در گذشته ترامپ و کاراکتر او دید. اخیرا کتابی در آمریکا با عنوان «ترکیب چرچیل؛ نفرین خاص بودن از وینستون چرچیل و روزولت تا ترامپ و برگزیت» به چاپ رسیده که عنوان فصل سیزدهم آن که بیشتر به موضوع ترامپ می‌پردازد «توهمات بزرگ» است.
در این فصل می‌خوانیم که ترامپ از «برگزیت» دفاع کرد و به حمایت از بوریس جانسون پرداخت، اینکه وقتی رئیس‌جمهور ایالات‌متحده شد اولین افرادی که به وی تبریک گفتند از پوپولیست‌های جهان و کسانی بودند که با نظم نوین جهانی مخالفت می‌کردند و اینکه این افراد جهانی را می‌خواهند بسازند که با واقعیات سروکار ندارد، بلکه با توهمات سروکار دارد. این موضوع نشان می‌دهد که آینده آمریکا را چه کسی هدایت می‌کند.
اما ترامپ را چگونه می‌توان شناخت؟ یک راه شناخت ترامپ سابقه دوره چهارساله ریاست‌جمهوری‌اش از ۲۰۲۰-۲۰۱۶ و راه دوم شعار‌ها و وعده‌هایی است که در مورد آینده مردم آمریکا می‌دهد. حال با توجه به پیش‌بینی‌ها در صورت نهایی شدن نامزدی وی، ترامپ به احتمال خیلی زیاد -براساس نظرسنجی‌هایی که تا به حال انجام شده- رئیس‌جمهور آتی ایالات‌متحده خواهد بود؛ لذا سوالی که مطرح است این است که ریاست‌جمهوری ترامپ در ایالات‌متحده چه تغییراتی در سطح جهانی ایجاد خواهد کرد و این تغییرات بر بازار‌های جهانی چه اثری خواهد گذاشت؟
اکنون بسیاری از رسانه‌ها شروع به گمانه‌زنی درباره دوره ریاست‌جمهوری ترامپ کرده‌اند؛ به‌طوری‌که از ترامپ۲۰۲۴ به عنوان ترامپ نسخه۲ یاد می‌کنند. بیایید فرض را بر این بگذاریم که ترامپ انتخابات ریاست‌جمهوری۲۰۲۴ ایالات‌متحده را برنده شده و برای دوره چهارساله ۲۰۲۸-۲۰۲۴ رئیس‌جمهور آمریکاست. در این صورت چه تحولاتی در عرصه جهانی رخ خواهد داد؟ این تحولات را می‌توان از دوره سابق ترامپ و سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های فعلی او متوجه شد.
اول آنکه ترامپ به توافق‌های بین‌المللی پایبند نیست. او زمانی که رئیس‌جمهور شد؛ ضمن آنکه از توافق‌نامه ترانس‌پاسیفیک خارج شد به توافق‌نامه نفتا -که مربوط به ایالات‌متحده، مکزیک و کاناداست- به‌شدت انتقاد کرده و حتی تهدید به بیرون آمدن کرد. هرچند توافق تا اندازه‌ای تصحیح شد، اما تا زمانی که ترامپ رئیس‌جمهور بود کشور‌های مکزیک و کانادا نسبت به رفتار‌های آمریکا نگران بودند. همچنین ترامپ به‌شدت منتقد واردات از چین است و در دوران ریاست‌جمهوری‌اش جنگ تعرفه‌ای شدیدی را با چین به راه انداخت و در سال آخر ریاست‌جمهوری خود چین را مجبور کرد تا توافق تجاری تازه‌ای را با آمریکا امضا کند.
از سوی دیگر یکی از توافق‌نامه‌های بسیار مهمی که ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری‌اش از آن خارج شد، توافق‌نامه اقلیمی پاریس بود که همین امر انتقاد شدیدی را در میان کشور‌های جهان برانگیخت.
اما انتقاد ترامپ از ناتو، چه در دوران ریاست‌جمهوری‌اش و چه اکنون، به‌شدت این ائتلاف نظامی را شکننده کرده است و اکنون اتحادیه اروپا نگران این است که اگر ترامپ رئیس‌جمهور شود، چه سرنوشتی برای ناتو رقم خواهد خورد. او گفته است که اگر رئیس‌جمهور شود اجازه می‌دهد روسیه به کشور‌های عضو ناتو که حق عضویت خود را پرداخت نکرده‌اند، حمله کند. همین موضوع و حرف‌هاست که اروپا را نه‌تن‌ها نگران کرده، بلکه به‌دنبال جایگزینی ناتو هستند.
چند وقت پیش بود که هفته‌نامه اشپیگل عکس ترامپ را روی جلد خود کار کرد و این سوال را مطرح کرد که آیا آلمان باید بمب بسازد؟ ناتو در واقع پیمانی است که باعث شده است کشور‌های اروپایی نه فقط احساس امنیت کنند، بلکه جاه‌طلبی کشور‌هایی را که سابقه حملات نظامی به کشور‌های دیگر را هم دارند مانند آلمان مهار شود.
البته تنها نگرانی مربوط به کشور‌های اروپایی نیست، کشور‌های خاور دور مانند ژاپن هم به نوع دیگر نگران روی کار آمدن ترامپ هستند. چندی پیش ژاپن پیامی برای ترامپ ارسال کرد که مبادا در ریاست‌جمهوری آینده با چین به توافق‌هایی دست یابد که تمامی زحمات کشور‌های منطقه را که توانسته‌اند نظم تازه‌ای در منطقه ایجاد کنند به باد دهد. همچنین وقتی ترامپ گفت که اگر رئیس‌جمهور شود قرارداد فروش ۱۵میلیارد دلاری فولاد آمریکا به ژاپن را فسخ خواهد کرد، نگرانی ژاپنی‌ها را مضاعف کرد و البته نمونه بارز دیگر از عدم‌تعهد ترامپ به قرارداد‌های بین‌المللی در مورد برجام است که از آن بیرون آمد.
ترامپ هدفش را تقویت اقتصاد درونی آمریکا گذاشته است. از این‌رو معتقد است باید شرکت‌های فراملیتی آمریکایی که در کشور‌های دیگر کارخانه دارند، خط تولید خود را به درون آمریکا بیاورند. از این رو در دوره قبلی ریاست‌جمهوری خود شرکت اپل را وادار کرد که بخشی از خط تولید خود در چین را متوقف کند و آن را به داخل خاک آمریکا بیاورد. به همین خاطر این کار مورد انتقاد اقتصاددانان قرار گرفت؛ زیرا هزینه تولید اپل افزایش و فروش محصولاتش کاهش می‌یافت. در سخنرانی‌های کنونی ترامپ این خط‌مشی را می‌توان به وضوح دید.
ایالات‌متحده با ۲۵درصد تولید ناخالص داخلی جهان، قدرت اول اقتصادی جهان است؛ بنابراین هرگونه تغییر و تحول در این دولت می‌تواند اقتصاد جهان را با مخاطره روبه‌رو کند. در حال حاضر از سوی روسای‌جمهور و نخست‌وزیران و مقامات سیاسی و اقتصادی اروپا صحبت‌هایی درباره به خطر افتادن جهان با آمدن ترامپ مطرح شده است؛ برای مثال کریستین لاگارد، رئیس کل بانک مرکزی اروپا، ترامپ را خطری جدی برای اروپا و جهان اعلام کرده است.
این اظهارنظر سابقه دارد؛ زیرا ترامپ در سال۲۰۲۰ به رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا گفته بود اگر اروپا مورد حمله قرار بگیرد آمریکا هیچ کمکی نخواهد کرد، یا اکنون اروپا و اوکراین در این گیرودار هستند که اگر ترامپ رئیس‌جمهور شود، در جنگ اوکراین به آن کشور کمک خواهد کرد یا خیر؟ این‌ها فقط چند نمونه از موضوعاتی است که جهان در انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا با آن درگیر است.
نویسنده: منصور بی طرف