وقتی در بدن شما گلبول‌های قرمز به اندازه کافی تولید نشوند، اصطلاحا گفته می‌شود که دچار کم خونی شده‌اید. از طرفی این مسئله سبب می‌شود میزان اکسیژن منتقل شده در خون کمتر شود و در نتیجه علایمی را نشان دهید که از شایع‌ترین آن‌ها می‌توان به خستگی و سرگیجه اشاه کرد.
به گزارش دارو دراگ، یکی از مهم‌ترین ویتامین‌هایی که در این پروسه نقش بازی می‌کند، همین ویتامین ب۱۲ است. این ویتامین عمدتا از منابع گوشتی به دست می‌آید و مصرف کافی تخم مرغ، ماهی و شیر می‌تواند به پیشگیری از این کمبود کمک کند.
البته که گیاهخواران در این زمینه در معرض ریسک بیشتری قرار دارند، اما محصولات مخصوصی مانند مواد بر پایه سویا وجود دارند که با ویتامین ب۱۲ غنی شده‌اند تا این گروه از افراد هم بتوانند کمبود آن را جبران کنند.
یکی دیگر از اعضای خانواده ویتامین ب که در مسئله سرگیجه نقش بازی می‌کند، ویتامین B۶ است. این ویتامین یکی دیگر از اجزای مورد نیاز برای تولید گلبول‌های قرمز سالم است و تاثیر این مسئله را هم توضیح دادیم. به جز این، به گزارش موسسه ملی بهداشت آمریکا، ویتامین ب۶ در سطح قند خون هم تاثیر ویژ‌ه‌ای دارد.
افت ناگهانی گلوکز و قند خون می‌تواند منجر به سرگیجه‌های مقطعی و گا‌ها مزمن شود و عوامل مختلفی در این موضوع موثر هستند. ویتامین ب۶ برای تبدیل کربوهیدرات‌های ذخیره شده به انرژی و حفظ قند خون متناسب ضروری است.
البته این ویتامین همچنین سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و در تولید گلبول‌های سفید سالم هم نقش بازی می‌کند پس نباید آن را دست کم بگیرید. مهم‌ترین منبع ویتامین B۶ غلات غنی شده هستند و از سایر منابع غذایی می‌توان به موز، سیب زمینی و سینه مرغ هم اشاره کرد.
نقش اصلی ویتامین دی در بدن کمک به حفظ سطح طبیعی کلسیم و فسفر خون است. ویتامین دی مسئول جذب کلسیم است که نقش‌های زیادی در حفظ سلامت بدن از جمله تقویت استخوان و کاهش شکستگی‌ها ایفا می‌کند.
این ویتامین مهم و حیاتی همچنین به محافظت در برابر پوکی استخوان، فشار خون بالا، سرطان و سایر بیماری‌ها کمک می‌کند. از طرفی جذب ویتامین دی عمدتا از طریق نور خورشید رخ می‌دهد و در بسیاری از افراد این اتفاق به میزان کافی نمی‌افتد، به همین دلیل هم کمبود ویتامین دی در افراد بسیار شایع است.
مطالعات مختلفی نشان داده‌اند که کمبود ویتامین D می‌تواند منجر به BPPV یا همان سرگیجه وضعیتی خوش خیم شود. علاوه بر این، تحقیقات نشان داده است که کسانی که BPPV دارند و همچنین کمبود ویتامین D دارند، علائم شدیدتری از سرگیجه دارند. به جز خورشید که منبع بسیار مهمی برای جذب ویتامین دی است، مصرف مواد خوراکی زیر هم می‌تواند در برطرف کردن کمبود این ویتامین یا جلوگیری از آن موثر باشد:
ماهی سالمون
شیر غنی شده
آب پرتقال
روغن کبد ماهی
ماهی تن
میگو
غلات و جو دو سر
تاثیر کمبود آهن در سرگیجه
به جز ویتامین‌های اشاره شده، برخی مواد معدنی و کمبود آن‌ها در بدن هم می‌تواند در ایجاد سرگیجه و عدم تعادل یا اصطلاحا سبکی سر موثر باشد که حیف است به آن‌ها نپردازیم. یکی از مهم‌ترین این مواد معدنی آهن است. کمبود آهن علایم و نشانه‌ها و در نتیجه مشکلات مختلفی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:
تنگی نفس
خستگی مفرط
رنگ پریدگی پوست
یخ زدن کف دست و پا
سرگیجه
البته این موارد و علایم برای کمبود آهن عمومی است. اگر سطح آهن موجود در بدن خیلی پایین برود می‌تواند منجر به کمبود هموگلبین و تاثیر در عملکرد مغز شود یا حتی عوارض شدید قلبی و ریوی را به همراه داشته باشد.
دلیل ایجاد سرگیجه در اثر کمبود آهن هم این است که خون کافی به مغز نمی‌رسد و در واقع اکسیژن لازم هم رد و بدل نمی‌شود. از مهم‌ترین مواد غذایی غنی از آهن می‌توان به انواع آجیل، غلات کامل، غذا‌های غنی شده با آهن، حبوبات و سبزیجات برگ‌دار اشاره کرد.
منیزیم یکی دیگر از مواد معدنی بسیار مهم است که بیشتر در سلول‌های بافت بدن یافت می‌شود. این ماده در بیش از ۳۰۰ واکنش بیوشیمیایی در بدن نقش دارد و از مهم‌ترین عملکرد‌های آن می‌توان به حفظ رفتار طبیعی ماهیچه‌ها، عملکرد عصبی، ریتم ثابت قلب و سیستم ایمنی سالم بدن اشاره کرد.
منیزیم همچنین در واکنش‌های آنزیمی و انتقال انرژی در بدن نقش بسیار موثری بازی می‌کند و کمبود آن می‌تواند عملکرد طبیعی ذهن را هم تحت تاثیر قرار دهد. با توجه به این نقش فراگیر منیزیم در بدن، تعجبی هم ندارد که کمبود آن سبب کمبود انرژی یا احساس سرگیجه در بدن شود.
به جز مسئله ویتامین‌ها و کمبود آن‌ها، سرگیجه یک مشکل عمومی و بسیار رایج است که عوامل زیادی می‌توانند در ایجاد آن موثر باشند. تعدادی از مهم‌ترین دلایل ایجاد سرگیجه به شرح زیرند:
لابیرنتیت: این کلمه در ابتدا کمی پیچیده به نظر می‌رسد، اما در واقع به التهاب یا عفونت لابیرنت که بخشی از گوش داخلی است اشاره دارد. هنگامی که این بخش به دلیل عفونت ملتهب می‌شود، می‌تواند بر شنوایی و تعادل تاثیر بگذارد و منجر به سرگیجه شود.
میگرن: افرادی که میگرن دارند ممکن است احساس سرگیجه قبل یا در طول دوره را گزارش کنند که اصولا موقتی است و با رفع میگرن برطرف می‌شود.
هایپوگلاسمی: این اصطلاح به سطوح پایین قند در خون اشاره دارد. هنگامی که سطح قند خون به زیر سطح طبیعی کاهش می‌یابد، سبب کاهش عرضه گلوکز به مغز می‌شود که منبع اصلی انرژی در بدن است. این مشکل مخصوصا در افراد دیابتی و نیازمند به انسولین ممکن است رخ دهد.
کم آبی در بدن: عدم مصرفی کافی مایعات و به خصوص آب تاثیرات منفی زیادی را به دنبال دارد. آب ۵۰ تا ۷۰ درصد وزن بدن را تشکیل می‌دهد و اختلال در میزان مایعات بدن می‌تواند یک سرگیجه شدید را ایجاد کند.
افت فشار: این یکی هم از عوامل رایج دیگر سردرد است. افت ناگهانی فشار خون سبب می‌شود وقتی از جای خود بلند می‌شود یک حس سبکی سر و سرگیجه مقطعی را تجربه کنید که بسیاری از ما تاکنون با آن مواجه شده‌ایم.
اکثر افراد قبل از مراجعه به پزشک یا شروع درمان جدی خود، به راه حل‌های خانگی و در دسترس پناه می‌برند تا حداقل یک بهبود موقتی را داشته باشند. برای درمان یا بهبود سرگیجه هم می‌توانید از طب سنتی بهره ببرید و موارد زیر را امتحان کنید:
جینکو بیلوبا یک گیاه چینی است که برای رفع علائم سرگیجه شناخته شده است و در طب سنتی چین از آن استفاده‌های زیادی می‌شود. تحقیقات انجام شده نشان داده است که عصاره این گیاه واقعا تاثیر دارد و به اندازه داروی بتاهیستین در مدیریت سرگیجه موثر است، هرچند که دانشمندان هنوز به مکانیسم دقیق آن دست پیدا نکرده‌اند.
زنجبیل یکی از مواد معروفی است که در طب سنتی به وفور و برای موارد مختلف به کار می‌رود، یکی از موارد هم کنترل سرگیجه و بهبود آن است. اگر مصرف زنجبیل به صورت خالص برای‌تان سخت است، به راحتی می‌توانید یک دمنوش زنجبیلی خوش طعم بنوشید. کافیست ریشه زنجبیل پوست کنده و رنده شده را در آب جوش بریزید و به آن لیمو، عسل یا دارچین را اضافه کنید.
زردچوبه خواص بسیار متعددی داشته و کاربرد‌های دارویی مختلفی دارد. زردچوبه دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است و در طب سنتی برای مدیریت شرایط مختلف در انسان استفاده می‌شود و به صورت داخلی و خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای کاهش علائم سرگیجه می‌توانید خمیر زردچوبه را به صورت خارجی روی پیشانی خود بمالید.
برای شروع دارو درمانی، قبل از هرچیزی باید ببینید که علت اصلی سرگیجه در شما چیست، چرا که دارو‌های مخصوص روی مشکلات خاص تمرکز دارند و نمی‌توانند همه علل به وجود آمدن سرگیجه را یک جا درمان کنند.
همچنین اگر این مشکل در اثر کمبود ویتامین به وجود آمده باشد به راحتی و با مصرف مکمل‌های ویتامینی می‌توانید آن را درمان کنید. از داروهایی که بسیاری از مواقع برای رفع سرگیجه از آن‌ها استفاده می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بتاهسیتین: این داروی معروف هنگامی تجویز می‌شود که سرگیجه در اثر فشار گوش داخلی ایجاد شده باشد و می‌تواند در درمان سلول‌های عصبی گوش موثر باشد.
دیمن هیدرینات: این دارو معمولا برای کسانی است که در اثر بیماری حرکت و موارد مشابه دچار سرگیجه و تهوع می‌شوند.
آنتی کولینرژیک‌ها: این نوع دارو‌ها برای مواردی است که سرگیجه در اثر مشکلات سیستم ایمنی و سیستم عصبی به وجود آمده باشد.
در این مقاله به ویتامین‌ها و مواد معدنی که در ایجاد تعادل و جلوگیری از احساس سرگیجه نقش دارند پرداختیم. با این وجود اگر از سرگیجه رنج می‌برید، به این معنی نیست که باید از مکمل‌های ویتامینی به صورت سرخود مصرف کنید. بهترین کار این است که به پزشک مراجعه کنید و با دادن آزمایشات مربوطه، علت اصلی سرگیجه خود را پیدا کنید تا بتوانید آن را به صورت اصولی درمان کنید.
مهم‌ترین دلایل ایجاد سرگیجه چیست؟
سرگیجه دلایل مختلفی دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به فشار خون پایین، کمبود ویتامین‌ها و استرس یا میگرن اشاره کرد.
چه زمانی سرگیجه خطرناک می‌شود؟
اگر سرگیجه با علایم دیگری همچون دوبینی یا تاری دید، ضعف در عضلات و یا عدم توانایی تکلم ترکیب شود، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
علت سرگیجه هنگام بستن چشم‌ها چیست؟
تعادل بدن به وسیله مجموعه‌ای از عوامل مانند دید محیطی، گوش درونی و اعصاب کنترل می‌شود. علت سرگیجه در چنین مواردی می‌تواند نشان دهنده به هم خوردن این تعادل باشد.