در گزارش دومی که انجمن تجارت الکترونیک از وضعیت کیفیت اینترنت ایران منتشر کرد، وضعیت اینترنت همچنان کند، پراختلال و محدود توصیف شده‌است. کاربران اینترنت ایران نیز هر روز ناراضی‌تر از روز قبل هستند. در گفت و گویی که با رئیس کمیسیون اینترنت انجمن تجارت الکترونیک انجام شد، به موضوعاتی همچون دلایل نارضایتی مردم و از آن مهم‌تر، این که چه کسی باید پاسخگوی اصلی این مشکلات باشد پرداختیم.
به گزارش خبرآنلاین، انجمن تجارت الکترونیک حدود ۶ ماه قبل در گزارشی درباره وضعیت اینترنت در ایران گفته بود: «کیفیت اینترنت در ایران در وضعیت بحرانی قرار دارد. در بین ۱۰۰ کشور جهان با بیشترین تولید ناخالص ملی، ایران پس از میانمار دومین اینترنت پراختلال، پس از چین دومین اینترنت محدود جهان و جزو پنج اینترنت کند جهان است.» به نظر می‌رسید اگرچه مدیران وزارت ارتباطات به صورت رسمی این گزارش را قبول نداشتند و آن را فاقد اطلاعات فنی درست توصیف کرده بودند، با این حال مدتی بعد با اعضای انجمن گرد هم آمدند و قرار بر این شد که با همکاری یکدیگر مشکلات گزارش را حل کنند، اما وزارت ارتباطات برای بهتر شدن اطلاعات این گزارش آنطور که وعده داده بود، عمل نکرد.
اکنون درست بعد از گذشت ۶ ماه انجمن تجارت الکترونیک تهران، در دومین نامه خود به رئیس جمهور، گزارش کاملی از وضعیت اینترنت در ایران ارائه کرده است. در این گزارش تحلیلی، کیفیت اینترنت با سه شاخص اختلالات، محدودیت‌ها و سرعت، اندازه‌گیری شده و حاکی از آن است که وضعیت کیفیت اینترنت در کشور در شرایط بحرانی قرار دارد.
روز گذشته نظرسنجی با عنوان «شما نظر بدهید/ از سرعت و کیفیت اینترنت در کشور راضی هستید؟» در سایت خبرگزاری خبرآنلاین منتشر شد؛ اکثر کاربران خبرآنلاین که در این نظرسنجی شرکت داشتند بر این باور بودند که پرسیدن این پرسش بی معنا است؛ چراکه وضعیت بد اینترنت برای همه روشن است. از افزایش ۳۴ درصدی تعرفه اینترنت گرفته تا مشکلات سرعت و کیفیت، در این نظرسنجی کاربران دغدغه‌های متفاوتی داشتند. اما اکنون مسئله این است که دلیل اصلی نارضایتی مردم از وضعیت بد اینترنت چیست و دقیقا چه کسی باید پاسخگو این مشکل بزرگ کاربران ایرانی باشد؟ چراکه به هرحال زندگی در دنیای مدرن نمی‌تواند با عقب ماندگی حوزه اینترنت کنار بیاید.
پویا پیرحسینلو رییس کمیسیون اینترنت انجمن تجارت الکترونیک در گفت و گویی که با خبرنگار خبرآنلاین داشت؛ با اشاره به این موضوع که در گزارش اخیر انجمن تجارت الکترونیک به شاخص‌هایی که نارضایتی کاربران ایرانی از وضعیت اینترنت را فراهم آورده‌است، اشاره شده‌است؛ گفت: «در جلساتی که پس از گزارش اول با وزارت ارتباطات برگزار شد، مدیران وزارت ارتباطات منکر عدم رضایت کاربران نبودند، حتی مثال‌هایی را بیان می‌کردند که خودش نشان دهنده عدم رضایت مردم بود، اما دلایلی که بیان می‌کردند، دلایلی بود که از نظر ما تمام و کمال مسئله کیفیت اینترنت را نشان نمی‌داد. به طور مثال تاکید مدیران وزارت ارتباطات بر این بود که سانسور و به قول خودشان فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی باعث شده است که تعداد VPNها افزایش پیدا کند و افزایش VPN را علت اصلی این نارضایتی بیان می‌کردند.»
او با اشاره به این موضوع که خود مدیران وزارت ارتباطات اعتقاد داشتند که فیلتر بودن «Google Play» در شبکه اختلال ایجاد می‌کند؛ گفت: «درخواست‌های بسیاری که گوشی‌ها برای آپدیت‌های خودکار ارسال می‌کنند و مسدود بودن این پلتفرم حیاتی باعث شده است که اختلالاتی در شبکه ایجاد شود. ما در تازه‌ترین گزارش انجمن تجارت الکترونیک سعی کردیم که خیلی جامع به اختلالات نگاه کنیم و اگر مسئله‌ای وجود دارد که خارج از کنترل یک نهاد یا وزارت‌خانه مسئول است، متولیانی که دارند برای انجام این ماموریت بودجه می‌گیرند، وظیفه دارند بقیه ذینفعان را همراهی کنند و کار کارشناسی و تحقیق انجام دهند و این مشکل را حل کنند.»
پیرحسینلو ادامه داد: «موضوع دیگری که ما با وزارت ارتباطات اختلاف نظر داشتیم، این بود که آن‌ها بر روی اختلال در شبکه «access» پافشاری داشتند، ما اختلال در این شبکه را رد نمی‌کنیم، اما بحث ما این است که حتی اگر در این شبکه اختلال باشد وزارت ارتباطات باید به آن پاسخگو باشد، گزارش منتشر کند و پروایدر‌ها را جریمه کند و در رنکینگ بگذارد و تلاش کند که کیفیت شبکه را بالا ببرد.»
او بر این باور است که توقف به امید بهبود کیفیت اینترنت با توسعه فیبر نوری، اقدام توسعه‌ای نیست؛ پیرحسینلو در این خصوص گفت: «من تاکید می‌کنم ما به شدت موافق و همراه توسعه فیبرنوری در کشور هستیم و این یک سیاست بسیار درست و الزامی برای توسعه کشور است، اما اعتقاد ما بر این است که وضعیتی که کیفیت اینترنت امروز کشور دارد فقط با توسعه فیبرنوری حل شدنی نیست و خیلی بیشتر مربوط به سیاست‌های خودخواسته‌ای است که در واقع اصلاح همین سیاست‌ها می‌تواند باعث شود که مردم ایران بهبود بسیار چمشگیری را احساس کنند.»
او همچنین در رابطه با این موضوع که با وجود رشد تعرفه اینترنت کاربران از کیفیت و سرعت آن ناراضی هستند؛ گفت: «بحث قیمت‌گذاری و رقابت پذیری هزینه‌ها یک موضوع خیلی پیچیده و چند بعدی است و ما نمی‌خواهیم با ساده انگاری حکمی را صادر کنیم و بگوییم قیمت مثلا باید این باشد، این کار بسیار پیچیده‌ای است. هزینه‌های بسیار زیادی که خود شرکت ارتباطات زیرساخت و از طرفی اپراتور‌ها بابت تجهیزات فیلترینگ پرداخت می‌کنند، از جیب مردم پرداخت می‌شود، چراکه در هزینه تمام شده خود را نشان می‌دهد. علاوه بر این در خیلی استان‌ها ترافیک باید به تهران بیاید و با VPN تهران روت شود به این خاطر که تجهیزات فیلترینگ در آن استان ممکن است به اندازه کافی نباشد و تمام این اتفاقات در راستای سیاست‌های غلطی که اتخاذ کرده‌اند، رخ داده‌است.»
پیرحسینلو با بیان این که در شبکه اپراتور‌های داخلی فیلترینگ اجباری شده است؛ گفت: «شبکه ایرانسل و همراه‌اول در ارتباطات داخلی خود هم مجبورند فیلترینگ را اعمال کنند و خود این ساختار‌های فیلترینگ هوشمند که به جز اختلال، هیچ آورده‌ای برای کشور ندارد، موضوع خیلی مهمی است که باید به آن توجه داشت و باید جلوی این موضوع گرفته شود.»
رییس کمیسیون اینترنت انجمن تجارت الکترونیک در رابطه با این پرسش که چه کسانی و چه نهاد‌هایی دقیقا باید پاسخگو باشند، گفت: «ما در واقع یک جدول دقیق ترسیم کردیم و بر اساس قوانین کشور مشخص کردیم که چه نهاد‌هایی در حوزه اختلالات، چه نهاد‌هایی در حوزه سرعت و چه نهاد‌هایی در حوزه تحریم اینترنت باید پاسخگو باشند. اگر بخواهم به طور خلاصه این گزارش را بیان کنم باید بگویم که قوه قضاییه بیشترین تاثیر را در حوزه محدودسازی بر اینترنت ایران دارد، قوه مجریه بیشترین تاثیر را در اختلالات و سرعت دارد و اگر باز بخواهم این را در سطح دیگر خلاصه کنم، آنچه قانون نشان می‌دهد این است که رئیس دولت از اختیارات گسترده‌ای برای تاثیر گذاری بر بهبود کیفیت اینترنت در تمام وجوه مختلف آن برخوردار است.»