تیم ملی فوتبال ایران در اولین دیدارش از رقابت‌های جام ملت‌های آسیا در شرایطی به برتری ۴ بر یک مقابل فلسطین رسید که انتظاری غیر از آن هم نمی‌رفت. جایگاه دو تیم در جدول رده‌بندی فیفا، اوضاعشان در آسیا، سطح تجربه و البته کیفیت ستاره‌های دو تیم، همگی نشان از برتری ایران در این جدال داشت. زمان زیادی برای اثبات این برتری هم نیاز نبود چراکه در همان چندده ثانیه ابتدایی، تیم ملی برتری‌اش را دیکته کرد و گل اول را زد. گلی که البته به بازی روان ایران در ادامه مسابقه کمک کرد تا شاید همان‌طورکه قلعه‌نویی گفت، این بازی گره نخورد.
به هر روی، ایران اولین گام در آسیا را محکم برداشت؛ یک برتری ۴ بر یک در جدال نخست. شاید وقتی رقیب، فلسطین باشد، این برتری چندان جای شگفتی نداشته باشد، ولی کیست که نداند همیشه اولین بازی هر تیمی در جام‌های این‌چنینی، یکی از مهم‌ترین آنهاست. پس همان‌طورکه مهدی طارمی تأیید کرده، زدن چهار گل در بازی اول، کار بسیار سختی است. قلعه‌نویی و تیمش همین حالا با نمایشی که داشته‌اند خودشان را در قامت یک تیم مدعی معرفی کرده‌اند، ولی سبک بازی ایران در بازی نخست، علاوه بر آنکه چندین نکته امیدوارکننده داشت، یک موضوع نگران‌کننده هم داشت که نباید از دید کادر فنی پنهان بماند؛ هرچند هم بازیکنان در میکسدزون و هم امیر قلعه‌نویی در کنفرانس خبری، اشاره کردند که به این نقص و یکی دو نقص تاکتیکی دیگر در این بازی واقف هستند.
مثل یک تیم از پیش برنده
اولین اتفاق مثبتی که در بازی تیم ملی ایران در جدال با فلسطین مشهود بود، میل به برتری و پیروزی است. بازیکنان تیم ملی بدون حساب و کتاب، مبنی بر اینکه ممکن است در جدال نخست، غافلگیر شوند، آهنگ دروازه رقیب کردند و مزدشان را خیلی زود گرفتند. آخرین باری که ایران در یک تورنمنت، چنین عطشی را برای کسب پیروزی از خود نشان داده بود، کمتر کسی به یاد دارد. حضور مداوم مدافعان کناری در فعالیت‌های هجومی، اشتیاق برای گل‌زنی در سریع‌ترین زمان ممکن و سیرنشدن برای گل‌های بعدی، اولین نکات مثبتی بود که در این دیدار خودنمایی می‌کرد. اینکه ایران مثل یک تیم ازپیش‌برنده هم برابر فلسطین بازی کرد، نشان از رشد اعتمادبه‌نفس تیم ملی در این سطح از رقابت‌ها دارد. نکته‌ای که از لحاظ روانی می‌تواند در ادامه مسیر کمک شایانی به تیم ملی کند.
فلسطین ضعیف نبود
درست است که فلسطین از لحاظ سطح فوتبالی در رده‌بندی‌های جهانی و آسیایی پایین‌تر از ایران ایستاده، ولی این مورد نباید تبدیل به ضعیف تلقی‌شدن این رقیب شود. آمار می‌گوید فلسطینی‌ها در سال ۲۰۲۳ نتایج بدی نگرفته‌اند. درست است که آن‌ها بردی نداشته‌اند، ولی از ۹ دیدارشان قبل از ایران چندین تساوی مهم داشتند که یکی از آن‌ها در دیدار تدارکاتی‌شان مقابل عربستان بود. ضمن اینکه همین تیم دو باخت یک بر صفر برابر استرالیا و ازبکستان داشت که نشان می‌داد چقدر روی ساختار دفاعی‌شان کار کرده‌اند. اینکه تیم ملی توانست در یک بازی چهار بار گل‌زنی کند و چندین بار هم موقعیت‌سوزی، نشان از آن داشت که برتری‌اش را تمام و کمال به رقیب دیکته کرده است. به طوری که چاره‌ای به غیر از بازی فیزیکی و خشن برای بازیکنان فلسطین باقی نماند. شاید اگر اصرار به تلاش برای گل‌زدن مهدی طارمی در دقایق پایانی بازی نبود، ایران می‌توانست شمار گل‌هایش را در اولین جدال بیشتر هم بکند.
چقدر بازیکن کارآمد
موضوعی که کار ایران در بازی اول در جام را متفاوت جلوه می‌دهد، استفاده از چند بازیکن غیرمنتظره در ترکیب اولیه است؛ کمتر کسی تصور می‌کرد مهدی قایدی یا صادق محرمی از ابتدا در ترکیب قرار بگیرند. روند بازی، ولی به گونه‌ای بود که انگار این دو، مدت‌هاست در پازل تاکتیکی امیر قلعه‌نویی جا خوش کرده‌اند. هر دو در ایجاد موقعیت روی دروازه رقیب خوش‌ذوق نشان دادند. قایدی که موفق به گل‌زنی هم شد تا نشان دهد هر بار در عصر امیر قلعه‌نویی در ترکیب قرار گرفته موفق به درخشش شده است. برای تبیین کار او همین بس که در عصر مربیگری امیر، مهدی قایدی به طور میانگین هر ۶۰ دقیقه یک بار گل‌زنی کرده است.
ایران در دیدار با فلسطین با اعمال تغییراتی که شاید از سر اجبار رخ داده بود، با ترکیب اصلی‌اش هم به میدان نرفت، ولی آن‌قدر بازیکنان جایگزین خوب بودند که غیبت چند مهره کلیدی از جمله سردار آزمون و رامین رضاییان، در نیمه نخست اصلا به چشم نیامد. اینکه تیم ملی در این جام، این همه ستاره در ترکیب دارد که می‌تواند به درستی از آن‌ها استفاده کند، دیگر اتفاق خوبی بود که در اولین جدال رقم خورد و مزدش را هم گرفتند.
چرا هنوز گل می‌خوریم؟
همان‌طور که اشاره شد تیم ملی در بازی نخست، در قامت یک مدعی اصلی برای کسب جام بازی کرد؛ بازیکنان تیم ملی بی‌محابا روی دروازه رقیب هجوم بردند که این یکی از آن گزاره‌های قابل اعتناست، ولی همان‌طورکه خود سرمربی و تعدادی از بازیکنان هم تأیید کردند، این بازی چندان هم بی‌نقص، دست‌کم از لحاظ فنی نبود. شاید اتفاق نگران‌کننده‌ای که حکم یک دندان شکسته بر صورت قهرمان را داشت، گل‌خوردن از تیم فلسطین بود. فلسطین سومین حضورش در جام ملت‌ها را تجربه می‌کند. این تیم در دو دوره قبلی فقط یک بار موفق به گل‌زنی شده بود و ۱۴ بار گل خورده بود. این نکته که دومین گل تاریخ فلسطین در جام ملت‌ها وارد دروازه تیمی مدعی مثل ایران شود، نکته پسندیده‌ای نیست.
البته که گل‌خوردن در این بازی، دغدغه امروز و دیروز نیست چراکه از روزی که امیر قلعه‌نویی هدایت تیم ملی را بر عهده گرفته تا به همین الان، نتوانسته این نقیصه را برطرف کند. در عصر کارلوس کی‌روش، تیم ملی فوتبال ایران از لحاظ ساختار تدافعی تبدیل به یکی از قدرتمندترین تیم‌های آسیا شده بود، ولی در عصر قلعه‌نویی، این موضوع تبدیل به پاشنه آشیل شده است. درست است که تیم قلعه‌نویی بسیار تهاجمی‌تر از تیم کی‌روش بازی می‌کند، ولی پیداکردن راه‌حل مناسب برای حل معضل گل‌خوردن در بازی‌ها، یکی از نکات واجبی است که باید سریعا به سراغش رفت.
ضمن اینکه تیم قلعه‌نویی با وجود برد‌های متعددی که در رقابت‌های اخیر داشته، هنوز با تیم چندان گردن‌کلفتی روبه‌رو نشده و مشخص نیست که بتواند در آن جدال‌ها هم بی‌محابا به آب بزند و نگران خط دفاعی‌اش نباشد. ایران با احتساب گلی که از فلسطین خورد، حالا در شش بازی اخیرش فقط دو بار کلین‌شیت (بسته نگه‌داشتن دروازه در یک بازی) کرده است. اردن، قطر، هنگ‌کنگ، ازبکستان، بورکینافاسو و فلسطین رقبایی بوده‌اند که تیم ملی اخیرا با آن‌ها بازی کرده و شاگردان امیر قلعه‌نویی فقط در جدال با تیم‌های ملی قطر و هنگ‌کنگ موفق به ثبت کلین‌شیت شدند، اما در نبرد با تیم‌های ملی اردن، ازبکستان، بورکینافاسو و فلسطین گل خورده‌اند که با توجه به قدرت چنین رقبایی، این موضوع می‌تواند در ادامه مسیر نگران‌کننده شود. دقیقا به همین دلیل است که قلعه‌نویی و علیرضا بیرانوند، پس از جدال با فلسطین، با وجود کسب برد، از این گفتند که عصبانی هستند.