تا اینجای بررسی صلاحیت‌ها توسط هیات‌های نظارت به نظر می‌رسد شورای نگهبان برآورد مثبتی از بررسی صلاحیت‌ها در مقایسه با دوره‌های گذشته دارد. میزان داوطلبان شرکت‌کننده در انتخابات افزایش داشته است. از میان ۲۱ هزار داوطلب، نزدیک به ۱۱ هزار نفر آن‌ها مورد تایید قرار گرفتند. با این وجود به نظر می‌رسد احزاب و گروه‌های سیاسی نظر دیگری دارند.
به گزارش فرهیختگان، برخلاف اینکه برخی از افراد و چهره‌های شاخص اصلاح‌طلبان مورد تایید قرار گرفتند، اما برمبنای آنچه نماینده‌های احزاب اصلاح‌طلب اعلام کردند بیشتر افراد شرکت‌کننده در انتخابات از جانب این احزاب مورد تایید قرار نگرفتند و تعداد افرادی که صلاحیت شان تایید نشده بسیار بیشتر از افراد ردصلاحیت‌شده است.
نتایج بررسی صلاحیت‌ها تا روز پنجشنبه و ابتدای جمعه به داوطلبانی که صلاحیت آن‌ها تایید شده، اعلام شده است. بر همین اساس، افرادی که صلاحیت آن‌ها مورد تایید قرار نگرفته، پیامکی دریافت نکرده‌اند. نکته قابل توجه در این میان این است که برخی از داوطلبانی که صلاحیت آن‌ها تایید نشده، اعلام نتیجه قطعی رد صلاحیت یا تایید صلاحیت خود را به بعد از بررسی اعتراض‌ها موکول کرده‌اند.
بر همین مبنا اخبار درباره رد یا تایید صلاحیت برخی افراد متناقض است، احزاب نیز هنوز آمار دقیقی از اعضای حزب که در انتخابات مجلس ثبت‌نام کرده بودند، ارائه نداده‌اند و اعلام نظر نهایی درباره ارائه لیست را به بعد از جلسات حزبی با محوریت این موضوع اختصاص دادند.
با این حال و برمبنای آنچه از نمایندگان برخی احزاب اصلاح‌طلب جویا شدیم، به‌نظر می‌رسد کفه ردصلاحیت افراد در تهران و استان‌ها سنگین‌تر از افرادی است که صلاحیت آن‌ها در انتخابات مجلس تایید شده است؛ موضوعی که احتمالا انتشار لیست از جانب احزاب و گروه‌های سیاسی اصلاح‌طلب یا معتدل را با چالش همراه خواهد کرد.
البته تنها احزاب اصلاح‌طلب نبودند که به نتیجه اعلامی از سوی شورای نگهبان اعتراض کردند. برخی افراد با استناد به مواردی که آن را تناقض در تایید صلاحیت نمایندگان فعلی مجلس می‌دانند به مساله احراز صلاحیت‌ها واکنش‌های منفی نشان داده‌اند. از جمله اینکه برخی تایید نماینده‌ای که سیلی او به سرباز راهور واکنش‌های زیادی به همراه داشت را در کنار عدم تایید نماینده دیگری مثل جلال رشیدی‌کوچی مورد انتقاد قرار می‌دهند.
یکی از موضوعاتی که باعث می‌شود برداشت‌ها درباره اعلام نظر هیات‌های نظارت مورد انتقاد بگیرد این است که دلیل متقن و دقیقی ناظر به علت عدم احراز یا عدم تایید به داوطلب اعلام نمی‌شود و بر همین اساس باب گمانه‌زنی دراین باره باز می‌شود و هرکسی از ظن خود علتی برای رد یا عدم تایید داوطلبان مطرح می‌کند که بیشتر کارکرد سیاسی دارد. در کنار این عدم تایید برخی نمایندگان مجلس، تایید غلامرضا تاجگردون نیز واکنش‌های منفی از جانب برخی نمایندگان داشته است که برخی از آن‌ها علت این اعتراض را رد اعتبارنامه او در مجلس یازدهم دانسته‌اند.
اقبال شاکری، نماینده مجلس در این باره نوشت: «خبرتایید صلاحیت نماینده‌ای که اعتبار نامه‌اش توسط مجلس انقلابی رد شده باعث تعجب است. امیدوارم شورای محترم نگهبان در فرصت باقی‌مانده اقدام کند. انحراف سیاسی و اقتصادی مورد‌تایید مجلس انقلابی نیست.» زهره الهیان، دیگر نماینده مجلس نیز به تایید صلاحیت تاجگردون واکنش منفی نشان داد و نوشت: «خبرتایید صلاحیت نماینده‌ای که در مجلس انقلابی، نامه اعتبار او رد شد، بسیار عجیب و تاسف‌آور است. در صورت صحت از شورای نگهبان انتظار بازبینی داریم.»
بااین وجود به‌نظر می‌رسد در نتایج اولیه اعلام مخالفت‌ها و انتقادات از جانب بیشتر احزاب و طیف‌های سیاسی مطرح شده است؛ امری که البته تازگی نداشته، اما نکته مهم این است که در سایه عدم اعلام دقیق علت ردصلاحیت‌ها، افراد رد‌شده فضا را برای مطرح کردن ادعا‌هایی باز می‌بینند. البته هنوز تا اعلام نظر نهایی شورای نگهبان فرصت باقی مانده است و این امکان وجود دارد که نتایج فعلی با تغییر همراه شود، اما موضوعی که هنوز نگرانی‌ها در مورد آن برطرف نشده است، میزان مشارکت و نقش‌آفرینی مردم درصورت عدم تغییر روند بررسی صلاحیت‌ها در انتخابات مجلس دوازدهم است.
برای اطلاع بیشتر از اینکه نمایندگان احزاب چه برآوردی از اعلام نتایج هیات‌های نظارت داشتند، با محسن هاشمی رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران، سید‌شهاب‌الدین طباطبایی دبیر کل حزب ندای ایرانیان، جواد هروی سخنگوی حزب اعتدال و توسعه، منصور حقیقت‌پور نماینده پیشین مجلس و از نزدیکان لاریجانی و گفتگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
محسن هاشمی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی، بررسی صلاحیت‌ها توسط هیات‌های نظارت را مورد انتقاد قرار داد و گفت: «برآورد ما مثبت نیست. تعداد کمی از معروف‌ها را تایید کردند، اما برای بقیه داوطلبان همان روش قبل دنبال شده است. فلذا تعداد برای بقیه همان روش قبل است. تعداد ردصلاحیت و عدم احراز به نزدیک ۵۰ درصد رسیده، این میزان عدد خیلی بالاست. هنوز منتظر آمار و ارقام صحیح از استان‌ها هستیم تا بتوانیم، در شورای حزب کارگزاران موضوع را بررسی کنیم، بعد اعلام نظر خواهیم کرد.»
جواد هروی، سخنگوی حزب اعتدال و توسعه ضمن اینکه گفت عدم تایید‌ها به داوطلبان اعلام نمی‌شود از ردصلاحیت خود توسط هیات‌های نظارت خبر داد و گفت: «معمولش این بود نتایجی که روز پنجشنبه و ابتدای جمعه اعلام شد به این معنی بود که آن‌ها تایید شده بودند؛ افرادی که نتایجی تا ظهر روز جمعه به آن‌ها اعلام نشده بود، یعنی رد شده بودند. بنده ردصلاحیت شدم. نه‌تن‌ها من، بسیاری از اعضای شورای مرکزی و دفتر سیاسی حزب هم متاسفانه رد شدند. در استان‌ها هم بسیاری از داوطلبانی که از طرف حزب نام‌نویسی کردند، ردصلاحیت شدند. تعداد افراد ردصلاحیت‌شده خیلی زیاد است. تعداد کسانی که تایید صلاحیت شدند از کسانی که ردصلاحیت شدند، بسیار کمتر است.»
سخنگوی حزب اعتدال و توسعه درباره اینکه با توجه به ردصلاحیت‌هایی که صورت گرفته آیا لیستی منتشر خواهد شد نیز گفت: «بستگی دارد حزب چه تصمیمی خواهد گرفت. چیزی که شورای نگهبان اعلام کرده بود این بود که ۱۱ هزار نفر تایید شدند، طرف دیگر ماجرا هم این است که ۱۳ هزار نفر دیگر هم تایید نشدند و این تعداد به اندازه دو سه دوره گذشته داوطلبان مجلس است.»
شهاب‌الدین طباطبایی، دبیرکل حزب ندای ایرانیان نیز معتقد بود، هیات‌های نظارت برخلاف نظر رهبری عمل کردند و گفت: «در‌حقیقت این هیات‌های نظارت هستند عدم‌التزام به ولایت فقیه دارند. رهبری گفتند انتخابات باید پرشور برگزار شود و شما باید در این راستا، اقداماتی انجام دهید. گویا فقط شنیده‌اند و عملا آنچه رهبری گفته را انجام ندادند. به‌طور کلی درباره تایید صلاحیت‌ها، آنچه برآورد و پیش‌بینی ما براساس شنیده‌ها بود، اصلا اتفاق نیفتاده است. عدم تایید‌ها آنقدر زیاد بود که با تایید‌ها قابل مقایسه نیست.»
طباطبایی درباره اینکه با توجه به تایید صلاحیت‌ها، لیستی منتشر خواهد شد نیز گفت: «باید ببینیم می‌توانیم چند نفر را راضی کنیم اعتراض کنند، چون اغلب دوستان دیگر نمی‌خواهند اعتراض کنند. حرف‌شان این است که اصلا فرصتی نمی‌ماند. نتایج اعتراض‌ها و بررسی‌ها تا آخر بهمن طول می‌کشد و ۱۱ اسفند هم انتخابات است و اساسا چه فرصت و فاصله‌ای برای اینکه تبلیغ کنند، دارند. انتخابات که خم رنگ‌رزی نیست. از طرفی طبق گفته سخنگوی شورای نگهبان ۴۸ درصد افرادی که کاندیدای مجلس شده بودند ردصلاحیت شدند. یعنی نیمی از افرادی که صلاحیت عمومی در پیش‌ثبت‌نام داشتند و ثبت‌نام خود را تکمیل کرده بودند، از منظر هیات‌های نظارت صلاحیت کاندیداتوری ندارند. تنگ کردن دایره کاندیداتوری به معنی تحدید حق‌شهروندان برای انتخاب کردن است. مردم که فقط تکلیف رأی دادن ندارند، حق انتخاب شدن هم دارند.»
حقیقت‌پور، نماینده پیشین مجلس و از نزدیکان لاریجانی درباره نتایج بررسی‌ها توسط هیات‌های نظارت، گفت: «متاسفانه افرادی زیادی از دوستان ادوار مجلس ردصلاحیت شدند. افرادی که در دوره‌های گذشته، وفاداری و کارآمدی خود را به نظام نشان دادند. مثلا آقای کولیوند، یوسفیان‌ملا، سیدهادی حسینی و آقای جعفرزاده‌ایمن‌آبادی، تعدادشان زیاد است.
در مرحله اول که هیات‌های اجرایی به بررسی صلاحیت‌ها پرداختند، ۲۸ درصد از داوطلبان ردصلاحیت شدند، در این مرحله ۳۸ درصد صلاحیت‌شان رد شده است، این رقم کمی نیست. ضمن اینکه با توجه به اظهاراتی که مقام‌معظم‌رهبری در صحبت‌های خود داشتند، خواستار پرشوری و رقابت جدی در بحث انتخابات بودند و انتخابات را دارای اهمیت فوق‌العاده اعلام کردند و گفتند عدم مشارکت در انتخابات به معنی این است جمهوری اسلامی و اسلام را قبول ندارید با این وضعیت ما احساس می‌کردیم، شرایط مساعدتر خواهد شد.
علی‌رغم اینکه خیلی از مفاخر و بزرگان در انتخابات شرکت نکرده بودند، فکر می‌کردیم در این مرحله مقداری سهل‌تر بگیرند که تعداد قابل توجه و بیشتری از عزیزان تایید صلاحیت بشوند، اما می‌بینیم این اتفاق نیفتاده است و ما احساس می‌کنیم پیش‌بینی انتخاباتی پرشور و رقابتی که از کلام رهبری برداشت می‌شد به‌سختی تحقق پیدا کند و شاید اصلا تحقق پیدا نکند. شورای نگهبان باید بتواند به‌نحوی که امکان‌پذیر است، تجدید‌نظر کند تا افراد بیشتری در گود رقابت قرار گیرند و رقابت کنند. ما هم با این وضعیتی که الان هست احساس می‌کنیم، انتخابات پروپیمانی را نخواهیم داشت، متاسفانه باید منتظر باشیم مثل دوره‌های گذشته افراد کمتری در انتخابات مشارکت کنند که این لطمه به آبرو و حیثیت نظام جمهوری اسلامی ایران می‌زند.»
حقیقت‌پور درباره اینکه با توجه به اعلام نظر هیات‌های اجرایی آیا لیستی تحت حمایت آقای لاریجانی یا مشترک با حزب اعتدال منتشر خواهد شد یا نه نیز گفت: «باید ببینیم اصلا چه کسانی مانده‌اند. من فکر نمی‌کنم افراد زیادی در صحنه مانده باشند، چون نزدیک به ۳۸ درصد صلاحیت‌شان رد شده است. چیزی نمانده است. من پیش‌بینی می‌کنم مجلس ما مجلسی تک‌ضلعی خواهد شد. ما چهار پنج نفر داشتیم که اگر می‌آمدند، نیم‌میلیون نفر به آرای رای‌دهندگان اضافه می‌شد. وقتی این افراد رد می‌شوند، طرفداران این‌ها هم پای صندوق رای حضور پیدا نمی‌کردند.
مثل آقای نادر قاضی‌پور، غلامرضا جعفرزاده‌ایمن‌آبادی، جواد کولیوند و هادی حسینی هر کدام این‌ها چهار پنج هزار رای داشتند. الان جریان لیست بستن مشخص نیست، احتمالش خیلی ضعیف است. اگر لیستی منتشر می‌شد، رقابت‌ها جدی‌تر می‌شد. احتمالا آقایان خالص‌ساز یک لیستی منتشر می‌کنند و رقابت بین خالص‌سازان خواهد بود. از نیرو‌های اعتدال هم کسی در صحنه نمانده است. نوبخت یک نفر است، نهایتا پنج نفر می‌شوند. مگر با پنج نفر می‌شود لیست داد؟»