سیم و کابل مسی یا آلومینیومی؟ این سوالی است که بسیاری برق‌کاران و پیمان‌کاران موقع سیم‌کشی سیستم برق ساختمان از خود می‌پرسند. طبیعتا کابل‌های آلومینیومی ارزان‌ترند، اما انعطاف بالا، رسانایی عالی و کیفیت بیشتر کابل‌های مسی باعث می‌شود که به این نوع سیم و کابل‌ها به عنوان یک گزینه جدی نگاه شود.
مخصوصا اینکه بدانیم برق‌کشی اصولی ساختمان علاوه بر همه امتیازاتی که در صرفه‌جویی مصرف برق و کیفیت بهتر انتقال الکتریسیته دارد، تاثیر زیادی بر امنیت سازه نیز می‌گذارد. به همین علت بر آن شدیم که در مطلب زیر ضمن برشمردن تفاوت کابل مسی و آلومینیومی، بررسی کنیم که استفاده از کدام نوع کابل بهتر است. با ما همراه باشید.
تمایز میان سیم و کابل مسی با آلومینومی با توجه به هادی به کار رفته در آن‌ها مشخص می‌شود. به این ترتیب که اگر جنس فلز هادی به کار رفته در کابل و سیم برق ساختمان مسی باشد، به آن می‌گوییم سیم و کابل برق مسی، و اگر هادی به کار رفته در سیم و کابل ساختمان آلومینومی باشد، به آن می‌گوییم سیم و کابل آلومینیومی.
نکته حائز اهمیت اینکه هادی به کار رفته در هر دو مدل سیم و کابل برق حداقل روی کاغذ می‌تواند مفتولی، افشان و یا نیمه افشان باشد. محصولات با هادی افشان و نیمه افشان انعطاف پذیری بیشتری به نسب سیم و کابل برق با هادی مفتولی شکل دارند. دقیقا به همین خاطر است که در عمل کابل‌های آلومینیومی فعلا فقط به شکل مفتول و نیمه افشان تولید می‌شوند. در واقع استفاده از فلز آلومینیوم در کابل افشان به دلیل شکنندگی بالایی که دارد، در عمل اتفاق نمی‌افتد.
برای اینکه ببینیم استفاده از کابل مسی برای برق‌کشی مناسب‌تر است یا کابل آلومینیومی، ابتدا باید تفاوت کابل مسی و آلومینیومی را بررسی کنیم:
سیم و کابل‌های برق مسی مقاومت بسیار زیادی در برابر نویز خارجی و عوامل مکانیکی دارند و حتی در صورتی که در مجاورت با مواد شیمیایی قرار بگیرند به راحتی دچار خوردگی نمی‌شوند. این در حالی است که میزان مقاومت در کابل‌هایی با هادی آلومینیومی در مقابل عوامل خارجی، به مراتب کم‌تر از کابل‌های مسی است.
انعطاف‌پذیری کابل‌های مسی به‌وضوح از کابل‌های آلومینیومی بالاتر است و از این جهت کابل‌های مسی در مکان‌های بیشتری قابل استفاده‌اند. البته میزان کشش و شکل‌پذیری کابل‌های آلومینیومی هم بد نیست، اما قابلیت کشش کابل‌های مسی در عمل بسیار بیشتر است.
این مورد شاید تاثیرگذارترین پارامتر در انتخاب نهایی ما باشد! قیمت تمام شده به‌کارگیریِ کابل‌های مسی بیشتر از کابل‌های آلومینیومی است. این مسئله به تفاوت در قیمت جهانی مس با آلومینیوم برمی‌گردد. مس فلز کم‌یاب‌تر و گران‌تری است و طبیعتا سیم و کابلی که هادی آن از جنس مس باشد، گران‌تر از سیم و کابل آلومینیومی است.
مهم‌ترین علت استفاده از مس در سیم برق، رسانایی بالای آن برای جریان الکتریکی است. عنصر مس رسانایی بیشتری نسبت به عنصر آلومینیوم دارد به طوری که رسانایی فلز آلومینیوم تنها در حدود ۶۰ درصد فلز مس است و به همین نسبت سیم یا کابل آلومینیومی هم از رسانایی ضعیف‌تری نسبت به سیم یا کابل مسی برخوردار است.
به‌طور کلی احتمال سرقت کابل‌های آلومینیومی کم‌تر از کابل‌های مسی است، زیرا آن‌ها خیلی ارزان‌تر کابل‌های مسی هستند و چندان مورد توجه سارقین محترم (!) قرار نمی‌گیرند. به همین خاطر استفاده از سیم و کابل آلومینیومی در وسایلی که در محیط باز قرار دارند (مثل تیر چراغ برق)، رایج‌تر و مطمئن‌تر است.
اساسا استفاده از کابل‌های آلومینیومی راحت‌تر است. کابل‌های آلومینیومی سبک‌وزن‌تر از کابل‌های مسی هستند و به همین خاطر جابه‌جایی آن‌ها نیز با سهولت بیشتری صورت می‌گیرد. نصب کابل‌های آلومینیومی نیز راحت‌تر است.
منظورمان از خطرات جانبی، رخدادهایی مثل آتش‌سوزی است. کابل‌های آلومینیومی از آن‌جایی که اصطلاحا خورنده هستند، ایمنی کم‌تری نسبت به سیم و کابل مسی دارند. به عبارت دیگر، خطر آتش سوزی و هم چنین تلفات انرژی در کابل‌های آلومینیومی نسبت به کابل‌های مسی بیشتر است.
در ولتاژهای بالا از کابل‌هایی با هادی آلومینیومی استفاده می‌شود و استفاده از کابل‌های مسی به این منظور اصلا رایج و به‌صرفه نیست. منظورمان از کابل آلومینیوم فشار قوی، کابلی است که در سیستم‌هایی با ولتاژ اسمی بالاتر از ۳۰ کیلوولت کاربرد دارد.
اینکه سیم و کابل مسی بهتر است یا سیم و کابل آلومینیومی، بیش از هر چیزی به نوع استفاده مصرف‌کننده و محلی است که قرار است سیم و کابل در آن نصب شود. به طور کلی اما می‌توان گفت که سیم کشی با سیم و کابل برق مسی به مراتب ایمن‌تر است و انتقال جریان الکتریکی بهتر انجام می‌شود بنابراین عمدتا برای سیم‌کشی سیستم برق ساختمان از سیم و کابل برق مسی به جای کابل و سیم برق ساختمان آلومینیومی استفاده می‌کنند.
تفاوت قیمت زیاد میان سیم و کابل مسی باعث شده بسیار افرادی نگران باشند که کابل آلومینیومی را به اسم کابل مسی به آن‌ها بفروشند. تشخیص میان کابل مسی و آلومینیومی تنها با یک نگاه امکان‌پذیر است. به همین منظور حواستان به نکات زیر باشد:
واقعیت این است که شرکت‌های تولیدی برای ساخت سیم و کابل از مس بیشتر از آلومینیوم استفاده می‌شود. رسانایی مثل بالاست و امروزه بیشتر کابل‌های الکترونیکی نیز از مس ساخته می‌شوند. از سیم و کابل‌هایی با هادی مسی معمولا در توزیع برق، تولید برق و صنعت خودرو استفاده می‌شود.
در عین حال نباید از نظر دور داشت که برای صرفه‌جویی در وزن و هزینه، شرکت‌های برق از آلومینیوم، برای خطوط انتقال هوایی استفاده می‌کنند. آلومینیوم همچنین در مواردی استفاده می‌شود که وزن کم یک خاصیت مهم باشد.
برای مثال، در صنایع هواپیماسازی از آلومینیوم استفاده می‌شود. همچنین در ساخت کابل‌های کواکسیال بزرگ، خیلی اوقات از سیم آلومینیومی با روکش مسی استفاده می‌شود. به این ترتیب هم از مزایای رسانایی مس استفاده می‌شود و هم می‌توان از مزیت کم وزن بودن آلومینیوم بهره برد.
انتخاب میان سیم و کابل مسی با سیم و کابل آلومینیومی به بودجه افراد، نیاز هر شخص و صد البته به محلی بستگی دارد که سیم و کابل در آن کار می‌شود. اما نکته‌ای که هیچ‌وقت نباید فراموش کرد، خرید کالای برق از تولید‌کنندگان معتبر است.
متاسفانه سیم و کابل فیک و غیراورجینال در بازار بسیار زیادند، به همین خاطر هم در انتخاب برند و هم در انتخاب فروشگاهی که از آن خرید می‌کنید دقت نمایید تا محصولی که می‌خرید، باکیفیت و در عین حال اصلی باشد.