دوران پس از جنگ جهانی دوم شاهد پیشرفت‌های تکنولوژیکی بود که هواپیما‌های جنگی را به شکل قابل توجهی قدرتمندتر از قبل کرد.
به گزارش روزیاتو، موتور‌های جت، رادار و موشک‌های هدایت شونده، تک هواپیما‌ها را سریع تر، توانمندتر و کشنده‌تر از اسکادران یا تعداد بیشتری از همتایان زمان جنگ خود می‌کردند. این پیشرفت‌های “عصر جت” منجر به برخی پیشرفت‌های رکورد سازی و رکورد شکنی شد.
این پنج هواپیمای نظامی که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد در زمینه نبرد هوایی، قدرت موتور، بار، استقامت و تعداد قابل توجه تولید شده به اوج‌های جدیدی رسیده و رکوردشکنی کردند.
تنها ۲۰ سال پس از پایان جنگ جهانی دوم، جنگ ویتنام شگفتی‌های زیادی برای ایالات متحده به همراه داشت. عملکرد ضعیف جنگنده‌های نسل سوم مانند اف -۴ فانتوم ۲ و اف -۱۰۵ تاندرچیف در نبرد هوا به هوا، در برابر یک قدرت نظامی کوچک مجهز به هواپیما‌های کوچک تر، مهندسان طراحی جنگنده‌های نسل چهارم را بر آن داشت تا مجدداً قدرت مانور را بر سرعت ارجح بدانند.
اف -۱۵ ایگل صرفاً به عنوان یک جنگنده برتری هوایی طراحی شده بود و تیم طراحی بر اساس اصل فدا نکردن سرعت و قدرت مانور هواپیما برای عملیات‌های زمینی عمل کرده و در نتیجه اف -۱۵ رکورد باورنکردنی ۱۰۴ پیروزی در برابر صفر شکست را در نبرد‌های هوایی داشت و ۱۰۴ هواپیمای دشمن ساقط شد در حالی که تلفات ایگل صفر بود. (البته سابقه ساقط شدن اف-۱۵ در اثر آتش موشک سطح به هوا وجود دارد، از جمله یک مورد در سال ۲۰۱۸ بر فراز یمن).
این احتمالاً رکورد پایدار یک هواپیمای جنگنده در هر جایی، در هر زمانی از تاریخ، برای نبرد هوایی است. ساقط کردن یک موشک کروز حوثی‌ها در ۲۰ اکتبر اخیر توسط یک جنگنده نیروی هوایی عربستان سعودی که احتمالاً یک جنگنده اف-۱۵ بوده است، احتمالاً رکورد دیگری برای این جنگنده نسل چهارمی به شمار می‌آید.
گذشته از قابلیت مانور، یکی از مفیدترین ویژگی‌های یک جت جنگنده، قدرت موتور است. یک جت سریع با قابلیت شتاب بالا می‌تواند سریع‌تر به دشمن نزدیک شود، سریع‌تر مانور دهد و در صورت لزوم سریع‌تر فرار کند. مهم‌تر از همه، این هواپیما می‌تواند سریع‌تر ارتفاع بگیرد که به خلبان جنگنده نه تنها برتری موقعیتی بلکه انرژی لازم برای مانور را می‌دهد.
در دهه ۱۹۷۰، یک اف -۱۵ ایگل ملقب به “استراک ایگل” تنها در ۳ دقیقه و ۲۷.۸ ثانیه پس از تیک آف به رکورد ارتفاع ۹۸،۴۲۵ پایی رسید. حتی در آن زمان، این جنگنده شتاب کافی برای ادامه اوج گرفتن تا نزدیک به ۱۰۳،۰۰۰ پا قبل از کاهش ارتفاع را داشت. همچنین استریک ایگل رکورد اوج گرفتن به مقدار ۱۵ هزار متر (۴۹،۲۱۲ پا) در ۷۷.۰۲ ثانیه را به ثبت رساند.
در دهه ۱۹۸۰، یک فروند جنگنده سوخو سو-۲۷ فلانکر که جنگنده ساخت اتحاد جماهیر شوروی در پاسخ به ا ف -۱۵ بود، به آسانی رکورد ۱۵ هزار متر را شکست و در عرض ۷۰.۳۳ ثانیه به همین ارتفاع رسید.
پس از جنگ جهانی دوم، موتور جت به سرعت جایگزین موتور‌های پیستونی شد. موتور‌های جت عمدتاً می‌توانستند نیروی رانش بسیار بیشتری را نسبت به موتور‌های پیستونی تولید کرده و امکان تولید هواپیما‌های سنگین تر، سریع‌تر و با قدرت حمل بار‌های سنگین‌تر را ممکن کنند. بمب افکن ها، به طور ویژه، با این موتور‌های جدید شاهد افزایش قابل توجه تعداد و وزن بمب‌هایی بودند که می‌توانستند حمل کنند. بمب افکن B-۵۲ که برای اولین بار در سال ۱۹۵۲ به پرواز درآمد، رکورد‌ها را شکست، در حالی که یک بمب افکن به تنهایی قادر به حمل باری مشابه دو اسکادران بمب افکن‌های B-۱۷ بود.
بی -۵۲ قهرمان تمام دوران حمل بمب است و شرکت سازنده آن، بوئینگ، مدعی شده که این بمب افکن می‌تواند بیش از ۳۱،۷۵۰ کیلوگرم را حمل کند. از ۷۶ فروند بی-۵۲ موجود در خدمت، ۳۶ فروند قادر به حمل تا ۳۶ فروند موشک کروز با کلاهک هسته‌ای AGM-۸۶B هستند.
تمام B – ۵۲ها می‌توانند بمب‌های JDAM هدایت شونده با GPS، بمب‌های هدایت لیزری Paveway، موشک‌های کروز غیرهسته‌ای JASSM – ER، موشک‌های ضد کشتی LRASM، موشک‌های ضد کشتی Harpoon، مین‌های دریایی Quickstrike و بمب‌های معمولی و بدون قابلیت هدایت را حمل کنند.
همه هواپیما‌ها در زمینه مسافت و ارتفاعی که می‌توانند به آن برسند دچار محدودیت هستند. عواملی مانند محموله، آب و هوا و استقامت خدمه نیز می‌توانند بر مدت زمان ماندن هواپیما در آسمان تاثیر بگذارند. هواپیما‌های بدون خلبان و تجهیزات پشتیبانی لازم برای زنده نگه داشتن خلبان می‌توانند مقدار محموله یا برد را کاهش دهند و به همین خاطر، هواپیما‌های بدون سرنشین در زمینه برد نسبت به هواپیما‌های سرنشین دار وضعیت بهتری دارند؛ بنابراین تعجبی ندارد که هواپیمای نظامی با رکورد جهانی در زمینه پرواز بدون توقف حتی خلبان هم نداشته باشد.
در سال ۲۰۱۳، یک هواپیمای بدون سرنشین شناسایی با ارتفاع پروازی و تاب آوری بالا از نوع RQ-۴ Global Hawk متعلق به نیروی هوایی آمریکا از پایگاه نیروی هوایی گرند فورکس بلند شد و به مدت ۳۴.۳ ساعت در آسمان باقی ماند. این هواپیما که با نام “لیدی هاوک” شناخته می‌شود، همچنین رکوردی را برای یک هواپیما با خدمه پرواز و پشتیبانی کاملاً زنانه ثبت کرد.
اگر می‌خواهید به دنبال پرتولیدترین جت جنگنده تاریخ باشید، تنها دو کشور کاندید وجود دارد: ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی سابق. این دو کشور در طول جنگ سرد ابرقدرت‌هایی بودند که بلوک‌های مخالف را رهبری کرده و نه تنها متحدان خود در ناتو و پیمان ورشو را مسلح و مجهز نموده بلکه کشور‌های غیر متحد خود را نیز تجهیز می‌کردند. اگر چه کشور‌هایی مانند فرانسه و سوئد جنگنده‌های بسیار خوبی ساختند، اما نتوانستند به اندازه یک ابرقدرت برای مشتریان خارجی جذاب باشند.
پرتولیدترین جت جنگنده تاریخ Mikoyan-Gurevich MiG-۲۱ است. میگ-۲۱ که برای ناتو با نام “Fishbed” شناخته می‌شد، جنگنده‌ای بهینه شده برای نبرد هوا به هوا بود، اما توانایی انجام ماموریت‌های محدود هوا به زمین را نیز داشت. این جت بسیار صیقلی و به شکل دارت بود با بال‌های کوتاه و کلفت و ورودی هوای موتور که در دماغه داشت. این جنگنده می‌توانست به سرعت حداکثری ماخ ۲ برسد و چهار موشک هوا به هوای کوتاه برد و مادون قرمز را حمل کند.
بر اساس دقیق‌ترین آمار موجود، اتحاد جماهیر شوروی دست کم ۱۰،۱۵۸ فروند میگ -۲۱ ساخت که آن را به پرتولیدترین جنگنده دوران پس از جنگ جهانی دوم تبدیل کرد. میگ -۲۱ همچنین به طور رسمی توسط کتاب رکورد‌های جهانی گینس به عنوان پرتولیدترین هواپیما‌های جت نظامی شناخته می‌شود.