در تقویم سینمایی به سه ماه پایانی سال میلادی، فصل جوایز می‌گویند. جشنواره‌ها و رویداد‌ها یکی پس از دیگری برگزار می‌شوند و فیلم‌های برتر سال را معرفی می‌کنند. در روز‌های آخر این فصل هم رسانه‌ها بهترین فیلم‌های سال را از نظر منتقدان و نویسندگانشان معرفی می‌کنند. سه روز پیش کایه‌دوسینما بهترین فیلم‌های سال را معرفی کرد و دیروز هم تایم ده فیلم برتر ۲۰۲۳ را فهرست کرد. نکته جالب درباره این دو فهرست نادیده گرفتن آخرین فیلم کریستوفر نولان، یعنی «اوپنهایمر»، است.
به‌هرحال نکته مهم در این باره جدال رسانه‌ها و منتقدان مستقل بر سر نولان و فیلم جدیدش است. گویی هر چقدر که جشنواره‌ها و رویداد‌ها از فیلم استقبال کرده‌اند، رسانه‌ها در برابر آن ایستاده و اهمیتی برای این فیلم تحسین‌شده، پرهزینه و پرفروش قائل نشده‌اند. اما علت این اتفاق چیست؟ «اوپنهایمر» جدیدترین ساخته نولان درباره شخصیت رابرت اوپنهایمر مشهور به پدر بمب اتمی جهان است که تاکنون در گیشه جهانی به فروشی نزدیک به یک‌میلیارد دلار دست یافته است. بسیاری از منتقدان فیلم جدید نولان را توجیه موقعیت آمریکا در ساخت بمب اتم قلمداد کرده‌اند. به نظر می‌رسد که از این حیث، فیلم نولان برای رسانه‌ها بیش از یک فیلم معمولی سینمایی است و احتمالا به همین دلیل تا حدودی در فهرست‌ها نادیده گرفته شده است.
اما در مقابل، برخی رویداد‌ها و منتقدان از این فیلم حمایت کرده‌اند. روز گذشته هم بالاترین نشان افتخار موسسه فیلم بریتانیا (BFI) به نام کریس نولان رقم خورد تا طی مراسمی در لندن در ۱۴ فوریه ۲۰۲۴ به میزبانی تیم ریچاردز، رئیس موسسه فیلم بریتانیا، این جایزه را به خانه ببرد. ریچاردز در این باره گفت: «کریستوفر نولان یکی از بزرگ‌ترین فیلم‌سازان قرن بیست و یکم است که فیلم‌های بسیار محبوبی خلق کرده که همگی برای نمایش بزرگ ساخته شده‌اند تا تماشاگران در سراسر جهان را به چالش بکشند و سرگرم کنند. تعهد و حمایت کریستوفر از صنعت سینما بی‌نظیر بوده است. او همچنین از طریق مشارکت با بنیاد فیلم در خط مقدم تلاش‌هایی برای حفظ سلولوئید بوده است. همه این کار‌ها برای اطمینان از اینکه مخاطبان فعلی و آینده می‌توانند به لذت بردن و یادگیری از تاریخ فوق‌العاده غنی سینمای ما برای سال‌های طولانی ادامه دهند، انجام شده است.»
نویسندگان و منتقدان مجله تایم طبق روال هر سال، فهرستی از ۱۰ فیلم برتر سال جاری میلادی را منتشر کرد و فیلم «برگ‌های افتاده» را که پیش از این جایزه ویژه هیات داوران جشنواره کن را برده بود، در ردیف نخست بهترین فیلم‌های امسال قرار داد. فیلم «برگ‌های افتاده» ساخته آکی کوریسماکی از فنلاند در رتبه نخست قرار گرفته که داستان آن درباره دو فرد تنهاست که یک شب در شهر هلسینکی به طور تصادفی همدیگر را ملاقات و تلاش می‌کنند اولین عشق زندگی خود را پیدا کنند. «برگ‌های افتاده» در فهرست ۱۰ فیلم برتر سال به انتخاب مجله سینمایی «کایه دو سینما» نیز در رتبه پنجم قرار گرفته بود و نخستین نمایش جهانی خود را در جشنواره فیلم کن امسال تجربه کرد و توانست جایزه ویژه هیات داوران را دریافت کند. این فیلم امسال نماینده سینمای فنلاند در شاخه بهترین فیلم بین‌المللی جوایز اسکار است.
اما در رتبه دوم فهرست تایم، فیلم سینمایی «مایسترو» ساخته بردلی کوپر جای گرفته است. در این فیلم کوپر در نقش موسیقیدان برجسته آمریکایی، لئونارد برنستاین، بازی کرده است و کری مولیگان نیز در نقش همسرش، فلیسیا، مقابل دروبین رفته است. بردلی کوپر با همکاری جاش سینگر، نویسنده برنده اسکار، نگارش فیلم‌نامه این فیلم سینمایی را بر عهده داشته است که بیش از ۳۰سال از زندگی این موسیقیدان را در بر می‌گیرد، اما خط اصلی این فیلم زندگی‌نامه‌ای، داستان پیچیده ازدواج برنستاین و همسرش است.
رتبه سوم این فهرست هم به فیلم «منطقه مورد علاقه» ساخته جاناتان گلیزر اختصاص یافته که در جشنواره کن ۲۰۲۳ برنده جایزه بزرگ هیات داوران و جایزه فیپرشی جشنواره شد. داستان این فیلم درباره رودلف هس، فرمانده اردوگاه آشویتس، است که به همراه خانواده‌اش یک زندگی رویایی در کنار این اردوگاه ساخته است. در رتبه‌های چهارم تا دهم بهترین فیلم‌های سال ۲۰۲۳ به انتخاب مجله تایم نیز به ترتیب فیلم‌های «پریسیلا» ساخته سوفیا کاپولا، «خاطرات پاریس» به کارگردانی آلیس وینکور، «زندگی‌های گذشته» به کارگردانی سلین سونگ، «قاتلان ماه کامل» از مارتین اسکورسیزی، «خدایا آن‌جایی؟ منم مارگرت» ساخته کلی فرمون کریگ، «رویای وحشی» ساخته بیل پولاد و «گذرها» به کارگردانی آیرا ساکس قرار گرفته‌اند.
دیگر بازماندگان فهرست تایم
امسال در فهرست تایم بسیاری از چهره‌ها جایی ندارند. در کنار نولان، چهره‌های مطرح دیگری هم هستند که فیلمشان منتخب تایم نبوده است. از این میان می‌توان به «استاد باغبان» ساخته پل شریدر، «بیچارگان» ساخته یورگوس لانتیموس، «پیمان» ساخته گای ریچی، «ریچارد کوچولو» به کارگردانی لیزا کورتس، «امیلیا» تازه‌ترین فیلم فرانسیس اوکانر، «یک صبح خوب» ساخته میا هانسن-لوو، «طعم چیزها» به کارگردانی آنه هانگ تران، «منشا» اثر آوا دوورنی و همچنین فیلم «روز‌های عالی» آخرین فیلم ویم وندرس اشاره کرد. البته تایم در بخشی از گزارش خود درباره بهترین فیلم‌های سال، از این فیلم‌سازان تقدیر کرده است.