در گذشته‌های نه چندان دور یکی از معضلات خانوادگی به زمان نامگذاری نوزاد بر می‌گشت، زمانی که هر عضوی از خانواده از مادر بزرگ و پدربزرگ گرفته تا عمو و خاله سعی می‌کردند سلیقه خود را در تعیین نام کودک اعمال کنند و نام مدنظر خود را بر روی کودک بگذارند.
به گزارش تابناک، در حال حاضر اگر چه این معضل کمتر شده و با تغییر برخی آداب و رسوم، در اکثر خانواده‌ها پدر و مادر متولیان اصلی نامگذاری کودک شده اند و نظر سایر بستگان در حد مشاوره است، اما عوامل تاثیرگذار دیگری پا به عرصه گذاشته اند که البته تاثیر آن‌ها به آشکاری تاثیر عوامل سنتی نیست.
اگر شما از خانواده‌هایی هستید که احساس می‌کنید خودتان نام کودک خود را برگزیده اید فکر می‌کنید چه عواملی در این انتخاب دخیل بوده اند.
شک نکنید که اولین عامل تاثیرگذار در نامگذاری کودکان، اعتقادات مذهبی است و این عامل در گذر ایام همچنان بیشترین تاثیرگذاری را در انتخاب نام نوزادان ایرانی به خود اختصاص میدهد. این موضوع را آماری که از سوی سازمان ثبت احوال ارائه شده است نشان میدهد.
علی اکبر محزون، مدیر کل دفتر آمار، اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال در این خصوص به تعامل نیوز می‌گوید: از زمان آغاز ثبت مشخصات نوزادان در سازمان ثبت احوال تا کنون، همیشه اسامی انبیا، اولیا و اهل بیت علیهم السلام در اولویت بوده اند.
بر این اساس از میان حدود صد میلیون رکوردی که از ایرانیان طی سال‌های ۱۲۹۷ تا کنون ثبت شده است محمد و ترکیبات آن با رقم دو میلیون و چهارصد هزار فراوانی، رتبه اول را در میان نام‌های پسران به خود اختصاص میدهد و نام‌های فاطمه با فراوانی حدود سه میلیون و هشتصد و پنجاه هزار و زهرا با فراوانی دو میلیون و ششصد و پنجاه هزار هم در میان اسامی دختران در صدر هستند.
بعد از نام محمد، نام علی و ترکیبات آن با حدود دو میلیون و دویست هزار فراوانی و نام رضا هم با حدود یک میلیون فراوانی، اولویت‌های بعدی مردم ایران از سال ۱۲۹۷ تا کنون را به خود اختصاص داده اند و در میان اسامی دختران هم بعد از نام‌های فاطمه و زهرا، نام معصومه با یک میلیون و دویست هزار فراوانی، در اولویت سوم قرار داشته است.
به گفته مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال در سال ۸۹ نیز اسامی امیر علی، ابوالفضل، امیر حسین، علی و محمد پنج نام اول را در میان پسران و اسامی فاطمه، زهرا و ستایش نیز سه نام اول را در میان دختران به خود اختصاص داده اند.
اما آن عوامل تاثیرگذاری که در ابتدای مطلب به آن‌ها اشاره شد کدامند و چه تاثیراتی را بر فرهنگ نامگذاری ایرانیان داشته اند. این تاثیرات، در اولویت‌های بعدی نام‌های دختران و پسران، خود را نشان می‌دهند.
محزون در این زمینه می‌گوید: بعد از اعتقادات مذهبی و علایق مردم به ائمه علیهم السلام، عوامل محیطی از جمله برنامه‌های تلویزیونی وسریال‌ها در فرهنگ نامگذاری تاثیر بسیار زیادی دارند.
مدیر کل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال در این خصوص به سریال‌های ماه مبارک رمضان اشاره می‌کند و می‌گوید: به خاطر ساعت پخش این سریالها و همزمانی آن‌ها با افطار طبیعتا تاثیر گذاری این سریالها خیلی زیاد است.
محزون به سریال پنج کیلومتر تا بهشت که در ماه رمضان گذشته پخش شد اشاره می‌کند و می‌افزاید: یکی از شخصیت‌های این سریال خانمی به نام آیدا بود و ما بررسی کردیم که بعد از پخش این سریال چه تغییراتی در خصوص رتبه بندی این نام اتفاق افتاده است.
به گفته محزون، نام آیدا در سال ۸۹، اولویت ۴۴ را در میان نام‌های دختران به خود اختصاص داده بود، اما در مردادماه امسال که با ماه مبارک رمضان مصادف بود این نام به رتبه ۱۳ رسیده است.
مدیر کل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال ادامه میدهد:، چون انتخاب نام معمولا فی البداهه نیست و مدتی قبل از به دنیا آمدن نوزاد انجام می‌شود ما باید یک ماه هم بعد از پخش سریال صبر می‌کردیم تا بتوانیم تحلیل جامع تری بدست بیاوریم و بر همین اساس، بررسی‌های خود را در شهریورماه نیز تکرار کردیم که به نتایج آن بسیار جالب بود.
محزون می‌گوید: در شهریور ماه، آمار نام آیدا به رتبه چهارم در میان نام‌های دختران رسیده است. به گفته مدیر کل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال، فراوانی نام آیدا در شهریورماه گذشته، هزارو ۱۶۷ مورد بوده است که با توجه به اینکه در کل سال ۸۹، دو هزار و ۹۸۵ مورد نام آیدا به ثبت رسیده بود تنها در ماه شهریور به اندازه چهل درصد سال ۸۹، از این نام استفاده شده است.
وی اضافه می‌کند: از کل ۶۲ هزار و ۷۴۷ دختری که در شهریور گذشته متولد شدند دو درصد آن‌ها به نام آیدا نامگذاری شدند که این درصد، بسیار قابل توجه است.
محزون می‌افزاید: بنابراین مشاهده می‌کنیم که تاثیر این سریال در رتبه بندی نام‌ها واقعا معنی دار بوده است و این نشان میدهد که مردم واقعا به دنبال الگو‌هایی برای نامگذاری کودکان خود هستند.
مدیر کل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال می‌افزاید:، اما با اینحال نام فاطمه همچنان در شهریور ماه با آمار سه هزار و ۷۱۱ و زهرا با آمار دو هزار و ۲۹۴ بالاترین رتبه را داشتند و در نام‌های پسران هم امیرعلی، امیرحسین و ابوالفضل، نام‌هایی بودند که در صدر قرار داشتند.
محزون تاکید می‌کند: این موضوع نشان میدهد که بویژه در اولویت‌های سوم به بعد نیاز است که در حوزه‌های فرهنگی دقیق‌تر به این مسائل بپردازیم و روی این مسائل کار کنیم.
وی در ادامه به نام ستایش و هستی نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: این دو نام هم از اسامی هستند که اخیرا بسیار پرطرفدار شده اند و فراوانی این نام‌ها در سال ۸۹ به ترتیب در رتبه‌های سوم و چهارم قرار داشت و در آمار شهریورماه گذشته نیز نام ستایش بعد از اسامی فاطمه و زهرا و در رتبه سوم قرار داشت.
محزون تاکید می‌کند: بنابراین بعد از مباحث اعتقادی و مذهبی، سریال‌های پربیننده می‌توانند یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار در انتخاب نام باشند و اسامی که زیاد تکرار می‌شوند طبیعتا در زمان اسم گذاری هم سریعتر تداعی می‌شوند.
وی ادامه میدهد: شما الان اگر ۵۰ نام برتر در رتبه بندی نام‌ها را بررسی کنید می‌بینید که اسامی که در فیلم‌ها و سریالها معولا بر روی شخصیت‌های منفی قرار دارند کمتر در میان این ۵۰ نام دیده می‌شوند و خود این موضوع نشان دهنده تاثیر گذاری صدا وسیما است.
وی با تاکید بر اینکه صدا و سیما با توجه به فراگیری که دارد از بسیاری رسانه‌های دیگر تاثیرگذارتر است می‌گوید: با توجه به این تاثیرگذاری بالا انتظار می‌رود مسئولان ذیربط در صدا و سیما و عواملی که اقدام به تهیه فیلم و سریال می‌کنند بیایند و روی این تحلیل‌ها کار کنند و تصمیماتشان را هدفمند کنند و اگر لازم است در برخی تصمیمات بازنگری کنند.
مدیر کل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال در ادامه، به برخی موارد جالب توجه در فرهنگ نامگذاری مردم ایران هم اشاره کرد. به عنوان مثال به گفته محزون علاوه بر تاثیرگذاری سریالها، اسامی هم که وزن و آهنگ دلنشینی دارند نیز زود جا می‌افتند مثل نازنین زهرا. محزون در این زمینه می‌گوید: ما در هیچ سریالی این نام را نداشتیم، اما چون دلنشین و لطیف است در آمار شهریور در رتبه پنجم و در سال ۸۹ در رتبه ششم بوده است.
وی همچنین به تنوع اسامی در سال‌های مختلف اشاره می‌کند و می‌گوید: تنوع اسامی دختران خیلی بیشتر از پسران است به طوریکه در طول سال‌های مختلف در مجموع، ۲۲۱ هزار تنوع اسامی در میان نام‌های دختران در پایگاه داشته ایم و ۲۰۲ هزار تنوع نیز برای اسامی پسران.
محزون می‌افزاید: در سال ۱۳۰۶، بیشترین تنوع را داشته ایم و ۱۵ هزار عنوان نام در آن سال ثبت شده است و در سال ۱۳۷۷ نیز کمترین تنوع را داشته ایم.
وی می‌گوید: در دهه اول و دوم سال ۱۳۰۰، شخصیت‌های محبوب جامعه، اولویت اسامی را تشکیل می‌دادند، اما در اولین سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، نام اصحاب پیغمبر مانند ابوذر، میثم وسلمان بیشتر می‌شود. به گفته محزون نام زینب هم از جمله اسامی است که بعد از انقلاب رواج زیادی پیدا کرد که شاید نشان دهنده بعد حماسی و عاشورایی فضای اجتماعی باشد.
مدیر کل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال در ادامه به اقدامات این سازمان برای کمک به خانواده‌ها در نامگذاری فرزندانشان اشاره کرد و گفت: در دین مبین اسلام گفته شده که اولین هدیه‌ای که پدر و مادر به فرزندشان می‌دهند نام زیبایی است که برای او برمی گزینند و بر همین اساس سازمان ثبت احوال به عنوان اولین جایی که خانواده‌ها برای ثبت قانونی نام فرزندشان به آنجا مراجعه می‌کنند تمهیداتی را برای کمک و مشاوره به خانواده‌ها در نامگذاری فرزندان اندیشیده است.
وی گفت: ما سعی کرده ایم تا با صاحبنظران و اساتید حوزه فرهنگ و ادبیات، تعاملاتی داشته باشیم و بر اساس نظرات آن‌ها در مهندسی فرهنگ نامگذاری، اقداماتی انجام دهیم.
محزون به همایش‌هایی که در این زمینه با حضور صاحبنظران و اساتید حوزه فرهنگ و ادب کشور برگزار شده است اشاره کرد و گفت: حتی در پرتال اینترنتی سازمان نیز خدمات مشاوره‌ای قرار داده ایم و کتاب فرهنگ نامگذاری و حتی سی دی مربوطه را آماده کرده ایم و مردم می‌توانند بر اساس آن نام مورد نظر خود را انتخاب کنند.
وی افزود: چندین هزار نام دختر و پسر هم شناسایی و جمع آوری شده است که با فرهنگ‌ها و آداب و رسوم قومیت‌های مختلف سازگاری دارد و از تنوع بالایی برخوردارند که در اختیار مراجعه کنندگان قرار می‌گیرند.
به گفته محزون بر اساس اطلاعاتی که در پایگاه اطلاعات جمعیتی کشور ثبت می‌شود هر سال آمار فراوانی ۵۰ نام اول و هر ماه هم آمار فراوانی ۲۰ نام اول منتشر می‌شود و خانواده‌ها می‌توانند از این آمار نیز برای انتخاب نام فرزندشان استفاده کنند.