الماس‌های باستانی از برزیل و غرب آفریقا که بین ۴۵۰ تا ۶۵۰ میلیون سال پیش در زیر ابرقاره گندوانا شکل گرفته‌اند، بینش جدیدی در مورد شکل گیری، تثبیت و حرکت ابرقاره‌ها ارائه کرده‌اند.
این الماس‌ها توسط یک تیم بین‌المللی مورد مطالعه قرار گرفتند و به‌عنوان حافظه زمین‌شناسی در نظر گرفته می‌شوند؛ تجزیه و تحلیل آن‌ها از فرآیند‌های زمین‌شناسی ناشناخته قبلی پرده‌برداری کرده‌است و نقش جدایی ناپذیر الماس را در رشد ابرقاره‌هایی مانند گندوانا به نمایش گذاشته‌است.
الماس‌های باستانی که بین ۶۵۰ تا ۴۵۰ میلیون سال پیش شکل گرفته‌اند نشان می‌دهند که قاره‌ها چگونه توسعه یافته و حرکت کرده‌اند.
تجزیه و تحلیل الماس‌های باستانی که از معادن در برزیل و آفریقای غربی استخراج شدهاند، مکانیسم‌های ناشناخته قبلی را در پس تکامل و حرکت قاره‌ها در طول تکامل اولیه حیات پیچیده روی زمین آشکار کرده‌است.
این الماس‌ها که بین ۶۵۰ تا ۴۵۰ میلیون سال پیش بر روی پایه ابرقاره گندوانا تشکیل شدهاند، توسط یک تیم بین المللی از کارشناسان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و نشان دادند که چگونه ابرقاره‌هایی مانند گندوانا شکل گرفته، تثبیت شده و چگونه حرکت می‌کنند.
دکتر کارن اسمیت از دانشکده علوم زمین ویتز که بخشی از این مطالعه بود، می‌گوید: «الماس‌های باستانی بسیار نادر هستند و اکنون می‌دانیم که می‌توانند در مورد کل فرآیند شکل‌گیری قاره به ما چیز‌های زیادی بگویند. ما می‌خواستیم تاریخ شکل‌گیری این الماس‌ها را تعیین کنیم تا بفهمیم که قاره‌های اولیه چگونه شکل گرفتند.
دکتر کارن اسمیت در آزمایشگاه جدید ایزوتوپ در دانشکده علوم زمین در دانشگاه ویتز
الماس‌ها که میلیون‌ها تا میلیارد‌ها سال پیش تشکیل شدهاند، می‌توانند نور را به تاریک‌ترین و قدیمی‌ترین قسمت‌های گوشته زمین بتابانند. الماس‌ها یکی از معدود مواد معدنی هستند که به اندازه کافی قوی هستند که بتوانند بقا و ثبت چرخه‌های باستانی ایجاد و نابودی قاره‌ها را ثبت کنند.
تیمی به رهبری دکتر سوزت تیمرمن از دانشگاه برن، سوئیس، با تعیین سن ادغام‌های ریز سیلیکات و سولفید درون الماس‌ها، الماس‌هایی را که در عمق ۳۰۰ تا ۷۰۰ کیلومتری زیر قاعده گوندوانا تشکیل شده بودند، تعیین کردند.
هدف این بود که چگونگی اضافه شدن مواد به ابرقاره بررسی شود. در حین انجام این کار، تیم یک فرآیند زمین‌شناسی ناشناخته را شناسایی کرد.
اسمیت می‌گوید: «تحلیل‌های ژئوشیمیایی و تاریخ‌گذاری اجزای موجود در الماس‌ها، همراه با مدل‌های تکتونیکی صفحه‌ای موجود از مهاجرت قاره، نشان داد که الماس‌ها در اعماق زیاد زیر گندوانا زمانی که ابرقاره قطب جنوب را پوشانده بود، بین ۶۵۰ تا ۴۵۰ میلیون سال پیش، تشکیل شدهاند.»
حدود ۱۲۰ میلیون سال پیش، گندوانا شروع به تجزیه شدن کرد و اقیانوس‌های کنونی مانند اقیانوس اطلس را تشکیل داد. در ۹۰ میلیون سال پیش، الماس‌ها، حامل اجزای ریز سنگ میزبان، در فوران‌های شدید آتشفشانی به سطح زمین آورده شدند.
مکان‌های فعلی این فوران‌های آتشفشانی در بخش‌های قاره‌ای برزیل و غرب آفریقا، دو جزء کلیدی گندوانا هستند. بنابراین، الماس‌ها باید همراه با بخش‌های مختلف ابرقاره‌ی سابق به هنگام پراکنده شدن، «چسبیده» به پایه‌ی خود مهاجرت کرده باشند.
این تاریخ پیچیده الماس‌ها نشان می‌دهد که آن‌ها به‌طور قابل‌توجهی، هم به‌صورت عمودی و هم افقی، در داخل زمین سفر می‌کنند. هم شکل‌گیری ابرقاره و هم مراحل بعدی تکامل آن را دنبال می‌کنند.
تجمع مواد نسبتاً جوان به ریشه‌های قاره‌ها این قطعات قاره‌ای باستانی را ضخیم می‌کند و به هم جوش می‌دهد که نشان‌دهنده یک حالت جدید بالقوه رشد قاره است.