باستان‌شناسان موسسه‌ی ملی مردم‌شناسی و تاریخ مکزیک (INAH) یک مار حکاکی‌شده غول‌آسا را در پایتخت امپراتوری آزتک، موسوم به تنوچتیتلان (مکزیکوسیتی امروزی) کشف کرده‌اند.
به گزارش فرادید، تنوچتیتلان در یک جزیره مرتفع در ضلع غربی دریاچه تکسکوکو بوده که اکنون بخش تاریخی مکزیکوسیتی کنونی است.
آلتپتل (شهر) توسط مکزیکا، مردم بومی ناهواتل زبان در دره مکزیک، که پس از زوال تمدن تولتک وارد حوضه مکزیک شدند، تأسیس شد. مکزیکا این جزیره را با استفاده از سیستم چینامپا تغییر داد و مناطق مستطیلی‌شکلی از زمین‌های زراعی حاصلخیز را برای رشد محصولات در بستر‌های کم‌عمق دریاچه ایجاد کرد.
این سکونتگاه رشد سریعی را تجربه کرد و به یک دولت‌شهر بزرگ و بخش جدایی‌ناپذیری از اتحاد سه‌گانه در کنار تکسکوکو و تلاکوپان تبدیل شد. با ورود استعمارگران اسپانیایی در سال ۱۵۱۹، تنوچتیتلان به اوج خود رسیده بود و جمعیتی بین ۲۰۰۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰۰ نفر داشت.
ساکنان به سرعت در معرض بیماری‌هایی قرار گرفتند که هیچ مصونیت طبیعی در برابر آن‌ها نداشتند. این شیوع ویرانگر موجب کاهش قابل‌توجه جمعیت شد و برآورد‌ها نشان می‌دهد بیش از ۵۰٪ مردم منطقه قربانی بیماری آبله شدند.
حفاری‌های اخیر در مدرسه حقوق‌شناسی سابق UNAM، واقع در مرکز تاریخی مکزیکوسیتی، منجر به کشف حکاکی مار آزتک در عمق ۴.۵ متری زیر سطح خیابان فعلی شد. طول این حکاکی ۱.۸ متر و ارتفاع آن ۱ متر است که به گفته محققان، خارج از بافت اصلی آن همراه با عناصر هنری متعددی پیدا شده است.
با توجه به شرایط موجود در خاک، آثار حکاکی و رنگدانه‌های اخرایی، قرمز، آبی، سیاه و سفید بر روی این اثر باقی مانده‌اند که بیش از ۸۰ درصد حکاکی را پوشش می‌دهند. محققان از یک اتاقک رطوبت برای تثبیت رنگدانه‌ها استفاده کرده‌اند که تا سال ۲۰۲۴ شامل روش‌های پیچیده‌تری برای نگهداری خواهد شد.
باراجاس روچا که بر کار حفاظت از رنگِ روی تک‌سنگ الهه Tlaltecuhtli نظارت دارد، توضیح می‌دهد که این فرآیند برای حفظ رنگ‌آمیزی بسیار مهم است، چرا که این رنگدانه‌ها که نمونه‌ای از پالت رنگی مورد استفاده مکزیکا برای تزیین تصاویر فرقه خود و معابدشان هستند، به دلیل مواد معدنی و گیاهی سازنده‌شان، به شدت آسیب‌پذیر هستند.