جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۲۴، فردا از سوی فرهنگستان پادشاهی علوم سوئد به پژوهشگران برجسته در علم اقتصاد اعطا می‌شود. امسال دست چه کسی به این جایزه می‌رسد؟
به گزارش اکو ایران، جایزه نوبل اقتصاد در حالی فردا (۹ اکتبر) به برندگانش اهدا خواهد شد که امسال گمانه‌زنی‌ها در مورد برنده آن کار به مراتب دشوارتری است.
سال گذشته سه اقتصاددان بانکی یعنی بن برنانکه، داگلاس دیاموند و فیلیپ دیب‌ویگ برای پژوهش در زمینه بحران‌های مالی و بانک‌ها جایزه نوبل اقتصاد را دریافت کردند. جایزه‌ای که در بحبوحه تلاش بانک‌های مرکزی برای مقابله با تورم به آن‌ها داده شد. امسال، اما در حالی که برخی بانک‌های اروپایی و آمریکایی ورشکسته شده و بانک‌های مرکزی برای کاهش تورم افسارگسیخته نرخ‌های بهره را به سقف تاریخی خود رسانده‌اند، احتمالا جایزه نوبل به حوزه‌ای غیر از بانکداری و سیاستگذاری پولی و مالی برسد.
هر ساله و در آستانه رویداد نوبل، گمانه‌زنی‌هایی در مورد برنده آن در حوزه‌های مختلف انجام می‌شود. حوزه اقتصاد هم از این قاعده مستثنی نیست و بسیاری از سایت‌ها و مراجع دانشگاهی نظرسنجی‌هایی را در مورد برنده نوبل اقتصاد برگزار می‌کنند. مروری بر نظرسنجی‌ها و پیش‌بینی‌ها، نام چند اقتصاددان را به عنوان بخت‌های اصلی بردن جایزه نوبل ۲۰۲۴ بیش از بقیه در کانون توجهات قرار می‌دهد.
یکی از بخت‌های امسال بردن نوبل اقتصاد، ادوارد گلیزر ۵۶ ساله و استاد اقتصاد هاروارد است. او که رئیس برنامه پژوهش‌های شهری در مرکز رشد بین‌المللی است، دکترای اقتصاد خود را از دانشگاه شیکاگو گرفته است.
او ده‌ها مقاله در مورد رشد اقتصادی شهرها، حقوق و اقتصاد منتشر کرده و تمرکز اصلی او بر عوامل تعیین‌کننده رشد شهر و نقش شهرها به عنوان مراکز انتقال ایده بوده است.
بر اساس گزارش نیویورک تایمز کتاب او با عنوان «پیروزی شهر: چگونه بزرگترین اختراع انسان، ما را ثروتمندتر، باهوش‌تر، سبزتر، سالم‌تر و شادتر می‌کند» در حقیقت چکیده‌ای از سال‌ها پژوهش گلیزر در حوزه اقتصاد شهری است.
توماس پیکتی اقتصاددان فرانسوی است که در زمینه نابرابری در ثروت و درآمد فعالیت می‌کند. او در حال حاضر استاد مدرسه عالی مطالعات علوم اجتماعی و مدرسه پاریس است. کتاب معروف او «سرمایه در قرن بیست و یکم» که بر تمرکز ثروت و توزیع درآمد در ۲۵۰ سال گذشته می‌پردازد استدلال می‌کند که نرخ بازگشت سرمایه در کشور‌های توسعه‌یافته بیش از نرخ رشد اقتصادی است و این باعث نابرابری در ثروت در آینده می‌شود. او برای حل این مشکل پیشنهاد می‌دهد که از طریق یک مالیات جهانی بر ثروت، بازتوزیع انجام شود. پیکتی با مطرح کردن «دولت اجتماعی» به طور تلویحی حکومتی توزیع‌گرا و عدالت‌خواه و را برای آینده سرمایه‌داری ترویج می‌کند.
امانوئل سائز اقتصاددان فرانسوی-آمریکایی و استاد اقتصاد در دانشگاه برکلی است. زمینه اصلی فعالیت او شامل ردگیری درآمد فقرا، طبقه متوسط و ثروتمندان در سطح جهان است. پژوهش‌های او نشان داد که افراد دارای درآمد بالا در آمریکا در سه دهه اخیر به طور فزاینده سهم بزرگتری از کل درآمد را به خود اختصاص داده‌اند، و نابرابری حدوداً در حد پیش از رکود بزرگ است. او پیشنهاد می‌کند مالیات بیشتری بر ثروتمندان تا ۷۰ تا ۹۰ درصد اعمال شود. وی همچنین برنده جوایزی همچون مدال جان بیتز کلارک در سال ۲۰۰۹ شده است.
گابریل زوکمن اقتصاددان فرانسوی است که در حال حاضر دانشیار سیاست عمومی و اقتصاد در دانشکده سیاست عمومی گلدمن دانشگاه برکلی است. زوکمن نویسنده کتاب ثروت پنهان ملل: بلای بهشت‌های مالیاتی (۲۰۱۵)، به دلیل تحقیقاتش در مورد بهشت‌های مالیاتی شرکت‌ها شناخته شده است.
زوکمن همچنین به‌خاطر کارش روی کمی‌سازی مقیاس مالی فرسایش پایه و تکنیک‌های اجتناب مالیاتی (BEPS) که توسط شرکت‌های چندملیتی در بهشت‌های مالیاتی شرکت‌ها استفاده می‌شود، شهرت دارد، که از طریق آن در سال ۲۰۱۸ ایرلند را به عنوان بزرگترین بهشت مالیاتی شرکت‌های جهان معرفی کرد.
در سال ۲۰۱۸، زوکمن برنده جایزه بهترین اقتصاددان جوان در فرانسه شد که به منظور قدردانی از تحقیقات او در مورد فرار مالیاتی و اجتناب از مالیات و پیامد‌های اقتصادی آن‌ها اعطا شد. او در سال ۲۰۲۳ مدال جان بیتس کلارک، جایزه‌ای برای اقتصاددانان زیر ۴۰ سال دریافت کرد.
راج چتی اقتصاددانی هندی-آمریکایی و استاد اقتصاد عمومی ویلیام آکمن در دانشگاه هاروارد است. برخی از مقالات اخیر چتی به بررسی برابری فرصت‌ها در ایالات متحده و تأثیر بلندمدت معلمان بر عملکرد دانش آموزان پرداخته است. چتی در سن ۲۸ سالگی به یکی از جوانترین اعضای هیئت علمی در تاریخ بخش اقتصاد هاروارد تبدیل شد. او دریافت کننده مدال جان بیتس کلارک و عضو مک آرتور در سال ۲۰۱۲ است. در حال حاضر، او سردبیر ژورنال اقتصاد عمومی است. چتی در سال ۲۰۲۰، جایزه Infosys، بالاترین جایزه پولی برای قدردانی از دستاورد‌های علم و تحقیق در هند را دریافت کرد.
اگر چه این پنج اقتصاددان بر اساس گمانه‌زنی‌ها بیشترین شانس را برای بردن نوبل اقتصاد ۲۰۲۴ دارند، اما اهداکنندگان این جایزه به کرات غیرقابل پیش‌بینی‌بودن خود را ثابت کرده‌اند و بار‌ها شده است که فرد یا افرادی را در نهایت شایسته اهدای نوبل اقتصاد دانسته‌اند که هیچ تحلیلگری حدسش را نزده بود. به هر حال باید منتظر ماند و دید تا جایزه علوم اقتصادی بانک مرکزی سوئد که توسط فرهنگستان پادشاهی علوم سوئد انتخاب می‌شوند، امسال به چه کسی می‌رسد؟